Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γαλλοφωνίας στην βουλγάρικη Βουλή διεξήχθη διεθνής διάσκεψη με θέμα "Η δύναμη των λέξεων: δίκτυα, ριζοσπαστισμός, γελοιοποίηση». Τα βασικά θέματα ήταν δυο – ο ριζοσπαστικοποίηση των νέων στα κοινωνικά δίκτυα και το χιούμορ σαν πολιτική κριτική.

Στη διάσκεψη συμμετείχε και ο διακεκριμένος Βούλγαρος γελοιογράφος Τσαβντάρ Νικόλοφ. "Ξέρετε πότε εμφανίζονται οι πρώτες καρικατούρες; - ρωτάει εκείνος. "Τον 16^ο αιώνα στην Ιταλία ήταν τρόπος διασκέδασης στα ατελιέ των ζωγράφων, ενώ δυο τρεις αιώνες αργότερα εμφανίζονται και οι πρώτες πολιτικές γελοιογραφίες που μετατρέπονται σε σημαία της ελευθερίας του λόγου και σε όπλο της προπαγάνδας. Το να είσαι καρικατουρίστας ελλοχεύει κινδύνους".

Στην χώρα μας επίσης υπάρχουν παραδείγματα γελοιογράφων που γίνονται θύματα της έλλειψης χιούμορ των ισχυρών   της ημέρας. Το 1925 στην Βουλγαρία μαίνεται σιωπηλός εμφύλιος μέσω τρομοκρατικών ενεργειών. Περίπου μια εβδομάδα πριν την γνωστή τρομοκρατική ενέργεια που ανατινάσσει την εκκλησία της Αγίας Κυριακής στο κέντρο της Σόφιας, στην προσπάθεια των κομμουνιστών να δολοφονήσουν το βασιλιά Βόριδα Γ', στον Τύπο εμφανίζεται γελοιογραφία του Αλεξάντερ Ντομπρίνοφ με επίκεντρο τον Θάνατο που δηλώνει: "Φέτος ο Χριστός δεν θα αναστηθεί".

Τα θύματα στις 16 Απριλίου είναι 216, ενώ οι τραυματίες – 500. Ο Ντομπρίνοφ συλλαμβάνεται και τον ανακρίνουν για πιθανούς δεσμούς με τους τρομοκράτες. 6 μήνες αργότερα για κείνον μεσολαβεί ο πολιτικός Ντίμο Καζάσοφ και τον ελευθερώνουν, αλλά μετά τις 9 Σεπτεμβρίου 1944 το λεγόμενο Λαϊκό Δικαστήριο τον καταδικάζει σε δυο χρόνια φυλάκιση λόγω γελοιογραφιών για την ζωή στην Σοβιετική Ένωση που εξέδιδε το τότε υπουργείο Προπαγάνδας.

Μπροστά στο Λαϊκό Δικαστήριο στέκεται και ο Αλεξάντερ Μποζίνοφ για την γελοιογραφία του για το σύμφωνο Ρίμπεντροπ – Μολότοβ και η σβάστικα που κοσμεί τον ρώσο υπουργό Εξωτερικών του εξασφαλίζει ένα χρόνο στη φυλακή. Δολοφονημένος από το καθεστώς είναι ο Ράικο Αλέξιεβ για την καρικατούρα του Στάλιν να παίζει μπαλαλάικα στην εφημερίδα "Στουρέτς" (Γρύλος). Το 1968 ο Ραντόι Ράλιν και ο Μπορίς Ντίμοβσκι απολύονται και πέφτουν σε δυσμένεια λόγω του βιβλίου τους «Καυτερές πιπεριές» του οποίου όλα τα αντίτυπα καίγονται γιατί σε μια από τις γελοιογραφίες υπάρχει ένα γουρούνι που αντί για ουρά έχει υπογραφή του Τόντορ Ζίβκοβ.

Μετά το ’89 μια από τις πιο επιτυχημένες εκθέσεις στη χώρα μας είναι αυτή του Τόντορ Τσόνεφ που σχεδόν καθημερινά ζωγράφιζε κρυφά γελοιογραφίες του "πατερούλη", Τόντορ Ζίβκοφ (κάτω δεξιά).

Όσο η ζωή θα μας προσφέρει ανάρμοστες και αδιανόητες καταστάσεις θα υπάρχουν άνθρωποι που θα αντιδρούν σ’ αυτές με ειρωνεία και σαρκασμό και πρέπει επιτέλους να καταλάβουμε πως αυτό δεν τους κάνει υπαίτιους για την πραγματικότητα στην οποία ζούμε.

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα

Παρακάτω μπορείτε να δείτε τρεις γελοιογραφίες του Τσαβντάρ Νικόλοφ