Η ιστορία της σημερινής πόλης Σταρα Ζαγόρα αρχίζει από τη Νεολιθική Εποχή και με τις κατοικίες από εκείνη την περίοδο. Η πόλη βρίσκεται σε βασικό σταυροδρόμι από τον Δούναβη προς το Αιγαίο και από το σημερινό Πλόβντιφ προς τη Μαύρη θάλασσα. Το έτος 46 μ. Χ. στη θέση του θρακικού οικισμού Μπερόε οι Ρωμαίοι ίδρυσαν θαυμάσια ρυθμισμένη πόλη με υπέροχη τοποθεσία και την έδωσαν το όνομα του αυτοκράτορα Τραϊανού . Η Ούλπια Αυγούστα Τραϊάνα είχε το καθεστώς αυτόνομης πόλης του τύπου πόλης-κράτους. Τον 14 αιώνα οι Οθωμανοί κατέλαβαν την πόλη και την ονόμασαν «παλιό κάστρο» εξαιτίας της μεγάλης κληρονομιάς ιστορικών μνημείων που άφησαν οι διάφοροι πολιτισμοί εκεί. Ήδη πριν την Απελευθέρωση από την Οθωμανική Κυριαρχία /1878/ μετονομάστηκε Ζελεζνικ /από τη βουλγαρική λέξη «ζελιάζο» - σίδηρος/, με το οποίο τονίζεται ότι εκεί και στην αρχαιότητα εξορυσσόταν σίδερο.

Χάρη στη στρατηγική της θέση και των φυσικών πόρων της, η Στάρα Ζαγόρα είναι μια πόλη με πλούσια ιστορία. Για το αξιοθέατο της πόλης που δέχεται τους πιο πολλούς επισκέπτες και συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των «100 Εθνικών τουριστικών αξιοθέατων», μας λέει περισσότερα ο Ζίβκο Σιμίτεφ από το Περιφερειακό Ιστορικό Μουσείο της πόλης:

«Φέτος η προσοχή μας εστιάζεται στην ανακαίνιση ενός από τα παλαιότερα σημεία της πόλης – το Μουσείο «Νεολιθικές κατοικίες», για να γίνει πιο ελκυστικό και προσιτό στο ευρύ κοινό, που επισκέπτεται την πόλη. Οι νεολιθικές κατοικίες εδώ είναι οι παλαιότερες στην Ευρώπη, χρονολογούνται περίπου πριν από 8.000 χρόνια και έχουν εξ’ ολοκλήρου διερευνηθεί. Όλα που βρίσκονται σ’ αυτές ανήκαν σε ανθρώπους που κατοικούσαν εδώ και δίνούν πληροφορίες για τα έθιμα και τον πολιτισμό τους. Στο μουσείο μπορείτε να δείτε τους κλίβανους και χώρους για ύπνο καθώς και εγκαταστάσεις για το άλεσμα σιτηρών.Βρέθηκαν και πολλοί σπόροι, κυρίως σιτάρι. Υπάρχουν σπόροι σταφυλιών - απόδειξη για το ότι ήξεραν να καλλιεργούν και τα αμπέλια , αλλά μπορούμε μόνο να υποθέτουμε το αν παρήγαγαν και κρασί από αυτό. Προκαλεί ενδιαφέρον, ότι η κατοικία είναι διώροφη. Το γεγονός αυτό έχει αποδειχθεί από τις τελευταίες αρχαιολογικές έρευνες και καθιστά τις κατοικίες αυτές στην πόλη Στάρα Ζαγκόρα τις παλαιότερες στην Ευρώπη, που βρέθηκαν μέχρι τώρα. Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή, είναι ξύλινα δοκάρια και άχυρο κολλημένα με λάσπη από πηλό για σοβάτισμα. Η βάση έχει ενισχυθεί ειδικά και έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να μπορεί να αντέξει το βάρος και του δεύτερου ορόφου. Όλες οι τουρίστες εντυπωσιάστηκαν από την εξωτερική όψη του σπιτιού, χτισμένο πριν από 8000 χρόνια.»

Ανάμεσα στα νέα και πολύ σημαντικά τουριστικά αξιοθέατα της πόλης είναι το Μνημειακό Συγκρότημα «Οι υπερασπιστές της Στάρα Ζαγόρα – 1877». Είναι αφιερωμένο στη μάχη της 31ης Ιουλίου του 1877 στην οποία η Σημαία της Σαμάρας και ο Στρατός από Βούλγαρους εθελοντές συμμετείχαν στον Ρώσοτουρκικό Απελευθερωτικό Πόλεμο. Το μνημείο υψώθηκε με αφορμή της 100ης επετείου των μαχών για τη Στάρα Ζαγόρα, στο σημείο όπου ήταν η διοίκηση των υπερασπιστών - λέει ο Ζίβκο Σιμίτεφ:

«Εκεί βρίσκεται και το αντίγραφο της Σημαίας της Σαμάρας /δωρεά των κατοίκων της ρωσικής πόλης Σαμάρα στους Βουλγάρους εθελοντές /που κυματίζεται σ’ αυτόν τον αγώνα και συνδέεται με μια επική στιγμή - τη μάχη για την ίδια τη σημαία. Εκεί σκοτώθηκαν πολλοί Βούλγαροι, αλλά οι εθελοντές δεν επέτρεψαν η σημαία να πέσει στα χέρια του εχθρού. Από τη μάχη αυτή ξεκινά ο ισχυρισμός ότι βουλγαρική σημαία μάχης δεν έχει πέσει σε εχθρικά χέρια. Το υψηλό ηθικό πνεύμα και η αφοσίωση των κατοίκων της Στάρα Ζαγόρα υπαγορεύτηκαν από την επιθυμία τους για ελευθερία καθώς και τη θέληση να δείξουν στον κόσμο ότι αξίζουν τη σημαία και την ανεξαρτησία τους.»

Στη Στάρα Ζαγόρα καλά διατηρημένο είναι κτίριο από το 1409, όπου τώρα στεγάζεται το Μουσείο των Θρησκειών. Οι μελέτες και η αποκατάσταση του συνεχίστηκε πολύ καιρό αλλά τώρα είναι ανοιχτό για επισκέπτες. «Πριν μετατραπεί σε μουσείο, το κτίριο ήταν τζαμί», λέει ο Ζίβκο Σιμίτεφ

«Το ενδιαφέρον εδώ είναι ότι στην αίθουσα προσευχής του τζαμί βρήκαμε μεσαιωνική εκκλησία, από τον 10^ο – 13^ο αιώνα. Και το γεγονός που μας ώθησε να κάνουμε εδώ μουσείο των θρησκειών, είναι ότι κάτω από τη χριστιανική εκκλησία βρήκαμε ένα αρχαίο ιερό. Το μέρος είναι ιερό για την πόλη σχεδόν από την ίδρυσή της - από την αρχαιότητα έως την Οθωμανική Περίοδο. Το κτίριο είναι εμβληματικό για τη Στάρα Ζαγόρα, για αυτό τόσο συχνά οργανώνουν εκθέσεις αφιερωμένες σε σύγχρονα θέματα. Πολύ εντυπωσιασμένοι είναι οι επισκέπτες από τη Δυτική Ευρώπη – Τους φαίνονται εξωτικές οι τοιχογραφίες του κτιρίου. Το κτίριο της εκκλησίας, που βρίσκεται στο τζαμί αποκαταστάθηκε στο ύψος του και επίσης εντυπωσιάζει τους τουρίστες. Λίγα είναι τα μέρη του κόσμου όπου υπάρχει συνύφανση διαφορετικών θρησκειών.»

Φωτογραφίες: αρχείο