Όταν μαθαίνουμε για Βουλγάρους που συνέβαλαν με τις γνώσεις, το ταλέντο και τον κόπο τους στην παγκόσμια εξέλιξη, δεν μπορεί να μην είμαστε περήφανοι. Μία από τους Βουλγάρους αυτούς που μας γεμίζουν περηφάνια είναι η καθηγήτρια Αιμίλια Έντσεβα. Καθοδηγεί εργαστήριο για καρδιακή οπτογενετική στο αμερικανικό Πανεπιστήμιο «Τζορτζ Ουάσιγκτον» /George Washington University/ και πρόσφατα δημοσίευσε στο περιοδικό Nature Communications καινοτομική μέθοδο για καλύτερη διάγνωση και θεραπείακαρδιακών νοσημάτων.

Φύκια, φως και γενετική μηχανική συνδυάζονται στην παγκόσμια εφεύρεση στην ιατρική που ανακαλύπτει η καθηγήτρια Έντσεβα.

«Το δικό μου εργαστήριο είναι ένα από τα πρώτα που κατόρθωσε να αντλήσει φωτοευαίσθητες πρωτεΐνες από φύκια και να τις χρησιμοποιήσει στα καρδιακά κύτταρα», εξηγεί η καθηγήτρια Αιμίλια Έντσεβα.« Εμείς ενεργοποιούμε αυτά τα κύτταρα και κάνουμε καταγραφή της ηλεκτρικής τους δραστηριοποίησης. Αυτό μας δίνει δυνατότητα πολύ γρήγορα να κάνουμε τεστ φαρμάκων και χημικών συστατικών για να ελέγξουμε την ενδεχόμενη τοξικότητα τους. Και επειδή προς το παρόν δεν υπάρχει άλλο παρόμοιο σύστημα, το ενδιαφέρον για τη δουλειά μας είναι αρκετά μεγάλο.»

Μόνο πριν μισό χρόνο η καθηγήτρια Αιμίλια Έντσεβα αναλαμβάνει τη διεύθυνση του εργαστήριου για οπτογενετική του Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον και για αυτό το σύντομο χρονικό διάστημα κατορθώνει να ανακαλύψει δυνατότητες τουλάχιστον σε δύο κατευθύνσεις.

«Η μία είναι για μαζικό τεστ φαρμάκων, για να είναι ασφαλή και χωρίς παρενέργειες. Η δεύτερη δυνατότητα είναι να κάνουμε νέους βηματοδότες και απινιδωτές, που χρησιμοποιούν λιγότερη ενέργεια. Με τον τρόπο αυτό δε θα αλλάζουν οι μπαταρίες των συσκευών που εμφυτεύονται στους ασθενείς. Δηλαδή μέσω της οπτικής ενεργοποίησης ελπίζουμε να αλλάξουμε τον τρόπο θεραπείας των ανθρώπων με καρδιακές παθήσεις», λέει η καθηγήτρια Αιμίλια Έντσεβα.

Ύστερα από 15 χρόνια στη Νέα Υόρκη η κα Έντσεβα την εγκαταλείπει και μαζί με την ομάδα της έρχεται στην Ουάσιγκτον για να ιδρύσουν το νέο Τμήμα Βιοϊατρικής Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον, που βρίσκεται κοντά στον Λευκό Οίκο. Το αμερικανικό όνειρό της αρχίζει το μακρινό 1994, όταν έρχεται στο Μέμφις με σκοπό να ασχολείται με επιστήμη.

«Το καλό εδώ είναι ότι η κοινωνία δίνει ευκαιρία στον καθένα – ανεξάρτητα από την ηλικία του, φτάνει να έχει το κίνητρο και τη φιλοδοξία να πετύχει κάτι», θυμάται τα πρώτα βήματά της η καθηγήτρια Αιμίλια Έντσεβα. « Έγινα διδάκτωρ, κατόρθωσα να φέρω την οικογένειά μου στην Αμερική, τρία χρόνια ήμουν στο Πανεπιστήμιο «Τζονς Χόπκινς» /Johns Hopkins University/ του Μέριλαντ κα στη συνέχεια έλαβα τη θέση καθηγήτριας στη Νέα Υόρκη. Δεν ήταν εύκολο, αλλά οι δυσκολίες είναι πίσω μας, έτσι που δε μετανιώνω για αυτήν την μετάβαση.»

Στις ΗΠΑ η καθηγήτρια Αιμίλια Έντσεβα νιώθει αναγνωρισμένη και αξιολογημένη.

«Όσο πιο ψηλά πας στην καριέρα, τόσο η ατμόσφαιρα γίνεται πιο πολιτική και όπως παντού στα υψηλά κλιμάκια της εξουσίας επικρατούν οι άνδρες. Είναι δύσκολος ο ανταγωνισμός μαζί τους. Αλλά αναγνώριση υπάρχει - δεν είναι εύκολη, πρέπει να είσαι επίμονος και αδιάκοπος, πρέπει να είσαι αγωνιστής, να μην απελπίζεσαι και αποχωρείς. Αυτό είναι το βασικό για να μπορεί κανείς να πετύχει εδώ», λέει η καθηγήτρια Αιμίλια ΄Εντσεβα.

Και επειδή τα προσόντα αυτά τα έχουν και άλλοι Βούλγαροι, στο ίδιο χρονικό διάστημα και πάνω στο ίδιο θέμα δικό της επιστημονικό άρθρο δημοσιεύει και η Βουλγάρα καθηγήτρια Νατάλια Τραγιάνοβα, που συμπληρώνει την καινοτομική μέθοδο με ηλεκτρονικά μοντέλα, που δείχνουν ποιοι ασθενείς είναι κατάλληλοι για την εμφύτευση απινιδωτών. Οι δύο Βουλγάρες γράφουν το 1996 το πρώτο κοινό άρθρο τους και από εδώ αρχίζει η ανοδική πορεία τους.

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα