Η ενέργεια είναι ο προτιμητέος οικονομικός τομέας των νυν βουλγαρικών αρχών.Σχεδόν κάθε μέρα ανακοινώνονται στοιχεία για θέματα, συνδεδεμένα με την ενέργεια και βασικά για θέματα που αφορούν το αέριο. Προς το παρόν το αέριο στη Βουλγαρία εισάγεται, βασικά από τη Ρωσία, αλλά οι φιλοδοξίες σ’ αυτήν την κατεύθυνση είναι εντυπωσιακές. Ακριβώς για αυτό γίνεται λόγος και στην επιστολή του προέδρου της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ προς τον Βούλγαρο πρωθυπουργό Μπορίσοφ, με τη θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πάνω σ’ αυτά τα θέματα. Οι φιλοδοξίες της Βουλγαρίας σχετικά με το φυσικό αέριο ήταν και η αιτία ο πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ να επικοινωνήσει την επόμενη μέρα μετά την παραλαβή της επιστολής με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν. Οι ενέργειες αυτές είναι εξηγήσιμες και λογικές για πολλούς λόγους.

Ο πρώτος και βασικός λόγος είναι ότι η Βουλγαρία είναι μέλος της ΕΕ και δεν μπορεί να μη συμμορφώνεται με τη θέση της Ένωσης για τα βουλγαρικά ενεργειακά σχέδια. Είναι μεν μέλος της ΕΕ, σχεδόν εξολοκλήρου όμως βρίσκεται σε εξάρτηση από τις ρωσικές ενεργειακές προμήθειες και εξοπλισμό. Και ο μοναδικός πυρηνικός σταθμός στη χώρα είναι ρωσικός, και ο νέος πυρηνικός αντιδραστήρας που παραγγέλθηκε είναι ρωσικός, και το μοναδικό διυλιστήριο πετρελαίου είναι ρωσική ιδιοκτησία, και το αέριο έρχεται από τη Ρωσία. Είτε με δύο λόγια – πλήρη εξάρτηση από τη Ρωσία. Μεταξύ της Μόσχας και των Βρυξελλών τα πράγματα όμως δεν εξελίσσονται τελευταία πολύ καλά και η Σόφια το ένιωσε όταν λόγω των ευρωπαϊκών προδιαγραφών το σχέδιο για τον αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου για την Ευρώπη μέσω Βουλγαρίας «Νότιο Ρεύμα» απέτυχε.

Προφανώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αμφιβολίες σχετικά με το εάν η Βουλγαρία έμαθε το μάθημα, που είναι – «Κάντε ότι θέλετε, αλλά σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανόνες». Και για τον λόγο ο Γιούνκερ πολύ σαφές δήλωσε εκ νέου στην επιστολή του προς τον Μπορίσοφ αυτή την κατηγορηματική απαίτηση. Ενώ ο Μπορίσοφ επικοινώνησε με τον Πούτιν για να τον ενημερώσει ότι οι απαιτήσεις των Βρυξελλών μένουν, αλλά όχι τόσο αυστηρές. Τουλάχιστον έως τον βαθμό να υπάρχουν κάποιες ευκαιρίες για την υλοποίηση των παλιών και όχι ξεχασμένων ενεργειακών βούλγαρο-ρωσικών σχεδίων.

Τα πιο σημαντικά για τη Βουλγαρία είναι δύο σχέδια.

Το πρώτο είναι ακόμα στη φάση των ιδεών και των γενικών συζητήσεων. Είναι η ιδέα της Βουλγαρίας για την κατασκευή στη χώρα περιφερειακού κόμβου διανομής αερίου, μέσω του οποίου να προμηθεύονται με αέριο οι χώρες των Βαλκανίων και της ΝΑ Ευρώπης. Το πρόβλημα όμως είναι ότι δεν υπάρχει τι να διανέμεται, επειδή μετά την αποτυχία του αγωγού «Νότιο Ρεύμα», με την έλλειψη εγχώριου αερίου και συνδέσεων με τους αγωγούς αεριού των γειτονικών χωρών, όλη η ιδέα χάνει νόημα και πρακτική σημασία.

Το δεύτερο σχέδιο βρίσκεται σε πιο προχωρημένη φάση αλλά είναι παγωμένο. Πρόκειται για τον δεύτερο πυρηνικό σταθμό στη Βουλγαρία στο Μπέλενε. Η υποδομή είναι σχεδόν έτοιμη και προς το παρόν το κόστος της ανέρχεται σε 1 δισ. ευρώ. Ένας από τους αντιδραστήρες του σταθμού ήδη κατασκευάστηκε στη Ρωσία, αλλά η Βουλγαρία δεν έχει χρήματα να τον πληρώσει και δεν ξέρει πώς ακριβώς να προχωρήσει, ενώ στο μεταξύ το Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο την καταδίκασε να πληρώσει στο συντομότερο χρονικό διάστημα στον ρώσο παραγωγό 550 εκ. ευρώ.

O Ζαν Κλοντ Γιούνκερ έδωσε πράσινο φως στα ενεργειακά σχέδια των βουλγαρικών αρχών, υπό τον όρο όμως όλα να είναι συμμορφωμένα με τις ευρωπαϊκές απαιτήσεις. Τώρα οι βουλγαρικές αρχές πρέπει να μετατρέψουν τις ιδέες τους σε βιώσιμα οικονομικά σχέδια, ενώ η ΕΕ υποσχέθηκε και οικονομική βοήθεια για την υλοποίησή τους. Και πιο συγκεκριμένα για τον κόμβο διανομής αερίου, ενώ για τον δεύτερο πυρηνικό σταθμό είναι αρκετά πιο συγκρατημένη και προς το παρόν οι Βούλγαροι θα πρέπει να αναζητήσουν ξένο ιδιώτη επενδυτή που να ολοκληρώσει το σχέδιο.

Τι ακριβώς συζήτησαν οι Μπορίσοφ και Πούτιν στην τηλεφωνική συνδιάλεξή τους, εκτός από τη συγκρότηση κοινών ομάδων εργασίας που να ερευνήσουν και διευκρινίσουν την κατάσταση της ενεργειακής συνεργασίας, δεν έγινε πολύ σαφές από τις σύντομες ανακοινώσεις των γραφείων Τύπου του Κρεμλίνου και της Σόφιας. Αλλά δε θα είναι μεγάλη έκπληξη εάν το «θαμμένο» σχέδιο για τον αγωγό «Νότιο Ρεύμα» αναστηθεί σύντομα με μία ή άλλη μορφή, αλλά σ’ όλες τις περιπτώσεις με βουλγαρική συμμετοχή και ευρωπαϊκούς κανόνες.

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα