Το τεράστιο μνημείο «Ιδρυτές του βουλγαρικού κράτους» κοντά στην πόλη Σούμεν, το οποίο εντυπωσιάζει με τον όγκο του από μπετόν και τις επίφοβες ανθρώπινες φιγούρες του που σαν να κρέμονται πάνω από τα κεφάλια των επισκεπτών. Το μνημείο, ωστόσο, έχει το ανθρώπινο πρόσωπό του που αποκαλύπτεται στη διήγηση της εφόρου του Ιστορικού Μουσείου του Σούμεν Ρουσάνκα Τσάνεβα, η οποία παραβρέθηκε κάποτε στα εγκαίνια του μνημείου στις 28 Νοεμβρίου του 1981.

«Την ημέρα αυτή έκανε κρύο, χιόνιζε λίγο. Στα εγκαίνια παραβρέθηκαν οι αρχηγοί του κράτους Τόντορ Ζίβκοφ και Πέντσο Κουμπαντίνσκι, ο οποίος διηύθυνε τον σχεδιασμό και την κατασκευή του έργου. Ήμουν από τους πρώτους ξεναγούς στο μνημείο. Η κατασκευή του έργου χρηματοδοτήθηκε από τον κρατικό προϋπολογισμό, και η ολοκλήρωση του μνημείου ήταν το 1983. Όλοι εργάζονταν με ενθουσιασμό και αφοσίωση. Οι άνθρωποι ήταν πολύ συγκινημένοι, περήφανοι για την επέτειο. Και σήμερα έχουμε αυτό το μεγάλο έργο της μνημειακής τέχνης. Χάρη στο θέμα «Ιδρυτές του βουλγαρικού κράτους» το μνημείο διασώθηκε στην πορεία των χρονών. Το μοναδικό είναι ότι οι επισκέπτες έρχονται εδώ και βλέπουν διάφορα είδη τέχνης - αρχιτεκτονική, γλυπτική, ψηφιδωτά, ανάγλυφα, επιγραφές με αποσπάσματα από αυθεντικά παλιά βουλγαρικά χρονικά. Έτσι, με έναν μοναδικό τρόπο, με οπτικά μέσα, αναπαριστάνεται η κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη της Βουλγαρίας από τον 8^ο έως τον 10^ο αιώνα. Το αρχιτεκτονικό τμήμα του μνημείου αποτελείται από 8 ψηλές κατασκευές από μπετόν που ξεχωρίζουν από απόσταση 30 χλμ. Είναι χτισμένο έτσι ώστε να δημιουργηθεί η οπτική ψευδαίσθηση ότι είναι γερμένος προς τη μία πλευρά . Στο υψηλότερο σημείο του έχει τοποθετηθεί άγαλμα λιονταριού. Σύμφωνα με το αρχικό σχέδιο, το μνημείο έπρεπε να ζυγίζει μόνο 600 τόνους. Στη συνέχεια, όμως αυτή η πρόθεση άλλαξε και μόνο το λιοντάρι ζυγίζει περίπου 1000 τόνους. Μόλις μπει στην καρδιά του μνημείου, ο επισκέπτης βλέπει γλυπτά σε έναν πολύ σύγχρονο ρυθμό. Ακόμα και τα παιδιά, που έρχονται συχνά, συγκρίνουν τους Βουλγάρους ήρωες με αυτούς την ταινίας Transformers. Έτσι, το μνημείο δέχεται νέους επισκέπτες με μια σύγχρονη ματιά απέναντί του. Τώρα καταλαβαίνουμε την αξία των έργων γλυπτικής, που δημιουργήθηκαν πριν από σχεδόν 40 χρόνια.»

Το μνημείο είναι πολύ γερό και σχεδόν απρόσιτο για επιθέσεις και βανδαλισμούς. Έχει σχήμα πυραμίδας και έχει σχεδιαστεί με την προοπτική της αιωνιότητας. Περισσότερα μαθαίνουμε από τη Ρουσάνκα Τσάνεβα:

«Μερικά από τα αγάλματα είναι τεράστια και τραχιά, θυμίζοντας σκληρές και βάρβαρες εποχές. Στον πρώτο βραχώδη χώρο αναπαρίσταται η ειδωλολατρική περίοδος – από τον ιδρυτή του κράτους - τον χάνο Ασπαρούχ και τον διπλωμάτη - χάνο Τέρβελ μέχρι τον νομοθέτη – χάνο Κρουμ και τον οικοδόμο – χάνο Ομουρτάγκ. Το αγαπημένο άγαλμα του γλυπτή Κρουμ Νταμιάνοφ είναι το άγαλμα του πρίγκιπα Μπορίς Α΄, ο οποίος φοβίζει με τη σκληρότητά και την αδιαλλαξία του και υπενθυμίζει ότι ο Χριστιανισμός επιβλήθηκε με ωμότητες και βία. Απεικονίζεται σαν να σηκώνεται από το θρόνο του, κοιτάζοντας προς τα εμπρός, και με το αυστηρό του βλέμμα λέει ότι πρέπει να είμαστε ενωμένοι και ότι ο εκχριστιανισμός είναι μια ενέργεια πολιτική και όχι μόνο θρησκευτική. Ο χώρος, που είναι αφιερωμένος στη σλαβική γραφή, η οποία αρχίζει να επιβάλλεται περίπου 20 χρόνια μετά τον εκχριστιανισμό, είναι εξαιρετικά μεγάλος. Ο γιος του Μπορίς, ο βασιλιάς Συμεών, παρουσιάζεται ως ένας όμορφος άντρας, με ισχυρή κρατική εξουσία σε μια περίοδο ακμής του πολιτισμού. Τώρα, μετά από ανασκαφές στα ερείπια των πρώτων βουλγαρικών πρωτευουσών, καταλαβαίνουμε πως την εποχή εκείνη χτίστηκαν πολλές εκκλησίες και μοναστήρια. Εκεί μεταφράζονταν τα λειτουργικά βιβλία, είχε οργανωμένα εργαστήρια, στα οποία κατασκευάστηκαν οι πρώτοι βωμοί, εκκλησιαστικά ψηφιδωτά και εικόνες. Η πνευματική ανάπτυξη του κράτους εμφανίζεται στο μνημείο μέσα από το ξεδίπλωμα των μπλοκ από μπετόν. Η κλίση 45 μοιρών είναι επίτευγμα για την αρχιτεκτονική της εποχής εκείνης. Τα 1300 σκαλοπάτια του μνημείου θυμίζουν τα 1300 χρόνια από την ίδρυση του βουλγαρικού κράτους.»

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα

Φωτογραφίες: Γκεργκάνα Μάντσεβα και bulgariatravel.org