Ποιο είναι το κοινό που έχουν οι πρώην, οι νυν και οι μελλοντικοί Πρόεδροι της Δημοκρατίας, οι πρόεδροι ποδοσφαιρικών ομάδων και το τυρί President; Μόνο το ότι είναι ήρωες μια φθινοπωρινής έκθεσης βουλγάρων ζωγράφων με τον ομώνυμο τίτλο που μπορούμε να δούμε ως τις 4 Νοεμβρίου στο Κέντρο για Πολιτισμό και Συζητήσεις «Το κόκκινο σπίτι».

Η προσοχή του βουλγάρικου κοινού είναι επικεντρωμένη αυτή τη στιγμή στις δημοφιλείς φιγούρες που συμμετέχουν στην αναμέτρηση για τη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας. Οι εκλογές πλησιάζουν και η μάχη γίνεται όλο και πιο σκληρή, κάτι που, από την πλευρά του, δίνει ιδέες στους μάστορες της γελοιογραφίας. «Οι ήρωες της μέρας» είναι χρωματιστοί και πετούν προς την πολυπόθητη καρέκλα.

Λένε πως η βουλγάρικη καρικατούρα είναι στις 10 πιο δυνατές στον κόσμο. Το αποδεικνύουν και οι τολμηροί γραφικοί σχολιασμοί καθημερινών θεμάτων στην έκθεση.

«Οι πολιτικοί είναι αναγκασμένοι να ζουν με τις καρικατούρες, είναι μέρος της ζωής τους. Αν είσαι ανοιχτόμυαλος, αν είσαι έξυπνος, κάτι τέτοιο δεν μπορεί να σε θίξει.», λέει ο Ιβάιλο Τσβετκόφ, γραμματέας του τμήματος «Γελοιογραφία» της Ένωσης Βουλγάρων Ζωγράφων. Το να ζωγραφίζεις προέδρους, κατά τη γνώμη του, δεν είναι πολύ διαφορετικό από το να ζωγραφίζεις δημοφιλείς ή όχι τόσο δημοφιλείς ανθρώπους. Έχει ζωγραφίσει καρικατούρες του πρώην προέδρου της Γαλλίας Ντε Γκωλ και της πρώην προέδρου της Βραζιλίας Ντίλμα Ρούσεφ. Λέει ότι δικό του έργο χαρίστηκε στην κα Ρούσεφ, όταν επισκέφτηκε τη Βουλγαρία το 2011.

«Από τους καρικατουρίστες δε γνωρίζω κανέναν που να είναι κακοπροαίρετος και να θέλει να πληγώσει αυτόν που ζωγραφίζει», συνεχίζει ο γελοιογράφος. – «Ο κίνδυνος βέβαια ο άλλος να σε παρεξηγήσει πάντα υπάρχει, ειδικά αν είναι κάποιος που παίρνει τον εαυτό του πολύ στα σοβαρά και δε δέχεται αστεία. Θυμάμαι πως ένας από τους νυν υποψήφιους για τη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας με πήρε τηλέφωνο, για να παραπονεθεί πως τον ζωγράφισα με κοντύτερο παντελόνι. Δεν άλλαξα την γελοιογραφία, γιατί κάθε δημιουργός έχει δικαίωμα να υπερασπίζεται την οπτική του γωνία. Εδώ στη Βουλγαρία η πολιτική είναι πικάντικη και οι πολιτικοί μας δεν είναι γκρίζοι και απρόσωποι. Π.χ. οι Ευρωπαίοι είναι «στεγνοί» και μας κοιτάνε μέσα από τα γυαλιά τους. Οι δικοί μας είναι φυσικοί και γραφικοί. Σπάνια θα δεις κανένα «πέτρινο πρόσωπο». Δυστυχώς όμως οι πολιτικοί μας δε μαθαίνουν από τις καρικατούρες, δεν διορθώνουν τα ελαττώματά τους. Η έκθεση με γελοιογραφίες είναι η εκδίκηση των απλών ανθρώπων που έρχονται για να εκτονώσουν την στενοχώρια τους από τους αξιωματούχους που δεν εργάζονται για το συμφέρον της κοινωνίας.» (Στη φωτογραφία δεξιά: «Ντίλμα Ρούσεφ» – ζωγράφος: Ι. Τσβετκόφ)

Ο Ιβάιλο Νίνοφ είναι κι αυτός γελοιογράφος διάσημος στη χώρα μας. Οι συμπατριώτες του αναγνωρίζουν το στυλ του, γιατί εδώ και χρόνια κρατά την σατυρική στήλη γνωστής εφημερίδας.

«Για καλό ή για κακό τα παραδοσιακά και τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ γεμίζουν τα κεφάλι του Βουλγάρου με τα ίδια πρόσωπα και τα ίδια προβλήματα», λέει εκείνος. – «Ακόμα και οι πιο έξυπνοι δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν σε όλα αυτά που μας περιτριγυρίζουν. Ίσως το γέλιο και η σάτιρα είναι μια διέξοδος, γιατί με μια ματιά καταλαβαίνεις τι θέλει να πει ο ζωγράφος και ξεσπάς. Ταυτόχρονα μιλάμε για δημοσιογραφία, γιατί η γελοιογραφία απαιτεί να έχεις την προσωπική σου στάση ως πολίτης, να έχεις πείρα, αναλυτική ικανότητα, ωριμότητα, δεν είναι μόνο το ταλέντο. Πρέπει να ζεις με τα κοινωνικά προβλήματα και να είσαι κατανοητός για το ευρύ κοινό. Επίσης πρέπει να διαισθάνεσαι την αλήθεια, μετράνε και η ανατροφή, και η μόρφωση, και οι φίλοι με τους οποίους κάνεις παρέα, κι όλα αυτά, με τα οποία ασχολείσαι. Είναι κάτι συνολικό.»

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα

Φωτογραφίες: Γκεργκάνα Μάντσεβα και sbhart.com