Η Ημέρα του Αγίου Ανδρέα /«Αντρέεβντεν»/, που στο βουλγαρικό φολκλόρ ονομάζεται επίσης «Αντρέγιουφντεν», «Αντρέα», «Ντρέγιουφντεν», αποτελεί μέρος των γιορτών, που σχετίζονται με τη διασφάλιση της καρποφορίας για το επόμενο έτος και την προστασία της. Η πιο δημοφιλή είναι η τελετή, στην οποία βρασμένο καλαμπόκι και διάφορα άλλα όσπρια ρίχνονται προς τα πάνω, ενώ ταυτόχρονα απευθύνονται ευχές. Γιορτάζεται πάντα στις 30 Νοεμβρίου - την ημέρα όταν η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του Αγίου Αποστόλου Ανδρέα

Ο Άγιος Απόστολος Ανδρέας, μετά την ίδρυση της πρώτης Εκκλησίας ήταν ο πρώτος που κήρυττε στα μέσα του 1^ου αιώνα τον λόγο του Χριστού στα εδάφη γύρω από τον Εύξεινο Πόντο, τη Θράκη, τη Μακεδονία και την Ήπειρο, μερικά από τα όποια αργότερα περιλαμβάνονται στο βουλγαρικό κράτος.Επειδή κλήθηκε από τον Χριστό πρώτος στην ομάδα των μαθητών του, ονομάστηκε Πρωτόκλητος. Ο Ανδρέας, μαζί με τον αδελφό του Πέτρο, υπήρξε στην αρχή μαθητής του Ιωάννη του Προδρόμου. Μια μέρα, επειδή ήταν ψαράδες, βρίσκονταν στις όχθες του Ιορδάνη και ο Ιωάννης τους έδειξε τον Ιησού Χριστό και τους είπε «ίδε ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου» και ακόμα «αλιεύς των ανθρώπων». Τα δυο αδέλφια συνέχιζαν να ψαρεύουν και να ακλουθούν την προηγούμενη ζωή τους. Αργότερα, ο Χριστός τους είδε στη λίμνη Γεννησαρέτ και είπε: «Δεύτε οπίσω μου και ποιήσω υμάς αλιείς ανθρώπων»και οι δύο συγκινήθηκαν τόσο πολύ, που χωρίς κανένα δισταγμό κι επιφύλαξη άφησαν αμέσως τον δάσκαλό τους κι ακολούθησαν τον Ιησού. Από τότε οι δυο ακολουθούσαν τον Σωτήρα και ήταν μάρτυρες των θαυμάτων, του θανάτου και της Ανάστασής Του.

Πιθανώς γιατί στην κοσμική ζωή ο Άγιος Ανδρέας ήταν ψαράς, στην νότια περιοχή του Ευξείνου Πόντου τιμούν τη μνήμη του Αγίου Ανδρέα παράλληλα με τη μνήμη του Αγίου Νικολάου. Θεωρείται ότι ο ίδιος είναι άρχοντας των ισχυρών ανέμων και των θαλάσσιων καταιγίδων. Στη Νοτιοδυτική Βουλγαρία υπάρχει και η δοξασία ότι ο Άγιος Ανδρέας είναι ο πατέρας του Αγίου Νικολάου.

Έστω και η ημέρα αυτή συνδέεται με το εκκλησιαστικό ημερολόγιο, ενώνει καλά διατηρημένα ειδωλολατρικά έθιμα και δοξασίες. Η μυθοποιημένη μορφή της αρκούδας συνδέεται με έθιμα, τα οποία τελούνται ακριβώς την Ημέρα του Αγίου Ανδρέα, που αποκαλείται και «Ημέρα της αρκούδας».Σύμφωνα με την παράδοση, μια φορά όταν ο Άγιος Ανδρέας όργωνε το χωράφι του και από το δάσος βγήκε μια αρκούδα. Κινούμενη από την πασίγνωστη αρκουδίσια όρεξη, αυτή έφαγε το βόδι του. Τότε ο Άγιος Ανδρέας θύμωσε, την έζεψε στο αλέτρι και την ανάγκασε να οργώσει το χωράφι του. Ανεξάρτητα από τις πολυάριθμες εκδοχές αυτής της παράδοσης, το νόημά της παντού είναι η ίδια - ο Άγιος Ανδρέας είναι τόσο ισχυρός, που νίκησε την αρκούδα, ενός ζώου, που είναι αντικείμενο λατρείας.

Τα όσπρια είναι αναπόσπαστο μέρος της γιορτής. Ήδη από το προηγούμενο βράδυ η νοικοκυρά ετοιμάζει καλαμπόκι, σιτάρι, κριθάρι, φακές - όλα, όσα σπέρνονται. Τα βράζει όλα, οπωσδήποτε σε καινούργιο αγγείο, για να μεγαλώσουν. Ενώ το πρωί κάθε μέλος της οικογένειας ρίχνει σπόρους προς τα πάνω στην καμινάδα. Ας υπενθυμίσουμε, ότι η καμινάδα είναι ένα από τα ιερά μέρη στο σπίτι - σύνδεση και όριο μεταξύ του γήινου και του ουράνιου. Με την πίστη, ότι η αρκούδα είναι εκπρόσωπος του υπερπέραντος, λένε: «Πάρε, αρκούδα, βραστό καλαμπόκι, να μην τρως ωμό και να μην πειράζεις τους ανθρώπους και τα ζωντανά!» Το έθιμο αυτό τελείται για ευφορία και προστασία από τις ζημιές, που οι αρκούδες προξενούν στους ανθρώπους.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα

Φωτογραφίες: BGNES