Δημιουργημένος σαν βιτρίνα προπαγάνδας της σοσιαλιστικής τέχνης με την ευλογία της Λιουντμίλα Ζίβκοβα, υπουργού Πολιτισμού και κόρης του κομμουνιστικού ηγέτη Τόντορ Ζίβκοφ, ο Οίκος Βίτγκενσταϊν κατορθώνει σιγά σιγά να βγει από τα ιδεολογικά πλαίσια της ύπαρξής του και να αποκτήσει διακεκριμένο κοινό. Με αφορμή την 40^η επέτειο αυτού του βουλγαρικού πολιτιστικού ινστιτούτου στη Βιέννη η Κρατική Υπηρεσία Αρχείων διοργάνωσε έκθεση, στην οποία παρουσιάζει την ιστορία του.

Ο Οίκος Βίτγκενσταϊν είναι το πρώτο παρόμοιο ινστιτούτο, που ιδρύεται στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου σε μία από τις πολιτιστικές πρωτεύουσες του καπιταλιστικού κόσμου. Στεγάζεται σε κομψό κτίριο με αρχιτεκτονική αξία, για την οικοδόμηση του οποίου συμβάλλει ο μεγάλος φιλόσοφος Λούντβιχ Βίτγκενσταϊν .

«Το κτίριο οικοδομήθηκε με παραγγελία της αδερφής του Λούντβιχ Βίτγκενσταϊν», διηγείται η εύφορος της έκθεσης Γκαλίνα Πιντίκοβα. - « Το 1928 η Μάργκαρετ Στόουνμπαρο παρακαλεί τον αδερφό της να κάνει τη μελέτη του σπιτιού της και ο Λούντβιχ την κάνει μαζί με φίλο του αρχιτέκτονα. Οι δύο κτίζουν κτίριο με καθαρά, αυστηρά γεωμετρικά σχήματα, χωρίς ιδιαίτερη διακόσμηση. Φυσικά η ιστορία του είναι μακρόχρονη και άστατη, και όταν σχεδόν καταλήγει στην καταστροφή, αρχιτέκτονες από την Αυστρία ιδρύουν κίνημα για τη διάσωσή του. Το κίνημα αυτό καθοδηγείται από τον Καρλ Αούμπιοκ που έχει μητέρα Βουλγάρα και γνωρίζει τον Βούλγαρο πρέσβη στη Βιέννη την περίοδο εκείνη. Ακριβώς ο Αυστριακός αρχιτέκτονας ανακαλύπτει ότι υπάρχει τέτοιο κτίριο και η Βουλγαρία μπορεί να το αγοράσει, και με τον τρόπο αυτό αφενός το κτίριο να διατηρηθεί, και αφετέρου η Βουλγαρία να αποκτήσει πολύτιμο ακίνητο.»

Ο επισκευασμένος Οίκος ανοίγει τις πύλες του στις 4 Ιανουάριου του 1977 με συναυλία όπερας στη νεόκτιστη αίθουσα συναυλιών και στεγάζει το Βουλγαρικό Ερευνητικό Ινστιτούτο - διοργανωτή επιστημονικών συνδιασκέψεων και πολιτιστικών εκδηλώσεων, τον σύλλογο «Φίλοι του Οίκου Βίτγκενσταϊν», τον πολιτιστικό και διαφωτιστικό σύλλογο «Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος» κ.ά. Με περισσότερες από 300 φωτογραφίες και έγγραφα που παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο κοινό, η Κρατική Υπηρεσία Αρχείων επιστρέφει προς την αρχή και παρουσιάζει την ιστορία του πολιτιστικού ινστιτούτου έως τις μέρες μας.

«Από τα χιλιάδες γεγονότα είναι πολύ δύσκολο να επιλεχθούν τα πιο εντυπωσιακά και όμως ένα αποκορύφωμα είναι το 1984 με την έκθεση από 156 έργα του Πικάσο», λέει η Γκαλίνα Πιντίκοβα και προσθέτει ότι ίσως πολλοί θα αναρωτηθούν γιατί ακριβώς το Πικάσο. - «Σε εκείνη την περίοδο η επικοινωνία μεταξύ των δύο συστημάτων δεν είναι τόσο εύκολη. Οι ζωγραφιές αυτές όμως αποδείχθηκε ότι ήταν ιδιοκτησία του δόκτορα Πέτερ Λούντβιχ, συλλέκτη σε πολύ καλές σχέσεις με το Βουλγαρικό Υπουργείο Πολιτισμού, ο οποίος συμφώνεί να παραχωρήσει τις ζωγραφιές στον Οίκο. Έτσι η έκθεση περνά με εξαιρετικό ενδιαφέρον, ενώ στη συνέχεια εκτίθεται και στην Πινακοθήκη της Σόφιας. Αλλιώς στην πάροδο του χρόνου οι περισσότερες εκδηλώσεις είναι οι εκθέσεις στο πολιτιστικό ινστιτούτο. Στις θαυμάσιες και πάντα γεμάτες αίθουσες παρουσιάζονται τα έργα Βουλγάρων ζωγράφων και γλυπτών, σύγχρονων και κλασικών. Σε δεύτερη θέση είναι οι συναυλίες, επειδή για την Αυστρία οι τραγουδιστές όπερας είναι από τους καλύτερους πρεσβευτές μας, καθώς και πολλές λογοτεχνικές παρουσιάσεις και θεατρικές παραστάσεις. Στην πάροδο του χρόνου η τέχνη εγκαταλείπει τους χώρους του Οίκου Βίτγκενσταϊν και μεταφέρεται στα μεγάλα μουσεία και αίθουσες σε όλη την Αυστρία.»

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα