Κατά παράδοση όλος ο Μάιος πέρασε σαν πραγματική «γιορτή των γραμμάτων» στα περισσότερα βουλγαρικά σχολεία. Στις παραμονές της 24^ης Μαΐου- της Ημέρας της Βουλγαρικής Παιδείας και Πολιτισμού και της Σλαβικής Γραφής, οι μικροί μαθητές με περηφάνια έδειξαν πόσο μεγάλη πρόοδο σημείωσαν στην ανάγνωση και το γράψιμο εντός του έτους. Για να είναι μόνιμη η ανάμνηση από τη γιορτή, πολλοί διευθυντές σχολείων διάλεξαν να δώσουν τα ενδεικτικά των μαθητών τους στο Μουσείο της Εκπαίδευσης στο Γκάμπροβο. Έγινε πια παράδοση τον Μάιο το Μουσείο να επισκέπτονται ομάδες μαθητών από το Ρούσε, το Πλέβεν, το Μπουργκάς, τη Σόφια, το Τζέμπελ και άλλες πόλεις.

Αυτά τα ταξίδια μαθητών και δασκάλων έως το Γκάμπροβο τον Μάιο παρομοιάζουν το προσκύνημα σε άγιο τόπο, συνδεδεμένο με την πηγή της κοσμικής εκπαίδευσης στη χώρα μας. Εδώ είναι συγκεντρωμένες πληροφορίες και εκθέματα από τη δέκα αιώνων ανάπτυξη της παιδείας στα βουλγαρικά εδάφη. Το Μουσείο Εκπαίδευσης ιδρύθηκε το 1974 και τώρα είναι θεσμός του Υπουργείου Παιδείας εθνικής σημασίας. «Στον κόσμο υπάρχουν πολλά παρόμοια μουσεία, αφιερωμένα στο έργο της εκπαίδευσης, αλλά αυτά κάνουν μόνο προσωρινές και θεματικές εκθέσεις και αναπαραστάσεις. Μουσείο που λειτουργεί σαν το δικό μας δεν υπάρχει πουθενά» λέει η Ρούμενα Χρίστοβα, γενική επιμελήτρια του μουσείου.

«Εδώ το 1835 με πρωτοβουλία των πατριωτών Βασίλ Απρίλοφ και Νικολάι Παλαούζοφ εγκαινιάστηκε το πρώτο νέο βουλγαρικό σχολείο, δηλαδή σχολείο, στο οποίο για πρώτη φορά η διδασκαλία των παιδιών γίνεται στη βουλγαρική γλώσσα. Για τον λόγο στο Γκάμπροβο δημιουργήθηκε μουσείο, αφιερωμένο στην ιστορία της λαϊκής παιδείας. Διαθέτει μόνιμη έκθεση που καλύπτει την περίοδο από τον 10^ο αιώνα έως τις μέρες μας. Αμέσως μετά την απελευθέρωση της Βουλγαρίας από τον Οθωμανικό ζυγό το 1878 αρχίζει η συζήτηση για τέτοιο μουσείο.Ιδρύεται το 1905 στη Σόφια με πρωτοβουλία του καθηγητή Ιβάν Σισμάνοφ. Μεγάλο μέρος των υλικών που συγκεντρώνονται για το μουσείο, βρίσκονται τώρα στο μουσείο του Γκάμπροβο. Έχουμε περίπου 175 χιλ. έγγραφα, φωτογραφίες, υλικά, περιοδικές εκδόσεις, αφιερωμένες στην παιδαγωγική και την παιδεία. Εδώ φυλάσσονται πολύτιμες εκδόσεις από τη βιβλιοθήκη του σχολείου του Γκάμπροβο από το 1835.

Φυλάσσεται και η προσωπική βιβλιοθήκη του Βασίλ Απρίλοφ. Στη διαθήκη του ο Βασίλ Απρίλοφ γράφει ότι τα βιβλία του πρέπει να μείνουν στην πόλη του δικού του σόι - το Γκάμπροβο. Το πιο παλιό βιβλίο σ’ αυτή – «Η Οδύσσεια» του Ομήρου είναι από το 1551. Αυτό το βιβλίο είναι δίγλωσσο με κείμενα παράλληλα στην ελληνική και τη λατινική γλώσσα. Άλλη συλλογή, με την οποία το μουσείο είναι πολύ περήφανο, είναι η πλούσια συλλογή βιβλίων εκπαίδευσης από την Αναγέννηση, που εκδίδονται έως το 1878. Έχει και πρωτότυπα πτυχία, ενδεικτικά, σημαίες, σφραγίδες κλπ.»

Το μουσείο διατηρεί επαφές και με τα σχολεία των βουλγαρικών κοινοτήτων στη Μαδρίτη, Κύπρο και άλλες γωνίες του κόσμου. Προς αυτά κατευθύνεται ειδικευμένη έκθεση, αφιερωμένη στο ενδιαφέρον των Βουλγάρων για την εκπαίδευση στην εποχή της Αναγέννησης. Μεταξύ των εκθεμάτων του μουσείου του Γκάμπροβο το μεγαλύτερο ενδιαφέρον προκαλεί η αναπαράσταση της σχολικής τάξης. Στο παρελθόν μας μεταφέρει η διήγηση της Ρούμενα Χρίστοβα:

«Οι μαθητές ένιωθαν μεγάλο σεβασμό και προς τον δάσκαλο και προς το σχολείο. Στην περίοδο της Αναγέννησης, όταν τα παιδιά έμπαιναν το πρωί στην τάξη, τα έλεγχαν εάν είναι καθαρά, καλά χτενισμένα, καλοντυμένα. Στα χρόνια της Αναγέννησης οι πιο σεβαστοί άνθρωποι ήταν οι δάσκαλοι, οι ιερείς και οι πρόεδροι. Σε κάθε θρανίο κάθονταν παιδιά διαφορετικής ηλικίας. Τότε οι άνθρωποι, προετοιμασμένοι για δασκάλους ήταν λίγοι, γι’ αυτό οι μεγαλύτεροι μαθητές βοηθούσαν τους δασκάλους, και οι καλύτεροι εκπαίδευαν τους μικρούς. Για τα παιδιά στην τάξη υπήρχαν και πολλά κίνητρα, αλλά και πολλές τιμωρίες. Όταν το μεσημέρι τα παιδιά πήγαιναν στο σπίτι πάντα τα συνόδευαν μεγαλύτεροι μαθητές. Ο μεγαλύτερος μαθητής ήταν υποχρεωμένος να παρακολουθεί εάν οι μικροί συμμορφώνονταν με την τάξη στους δημόσιους χώρους, εάν χαιρετούν τους ηλικιωμένους που συναντούν. Έτσι διαμορφώνονταν συνήθειες συμπεριφοράς στην κοινωνία στην περίοδο της Αναγέννησης.»

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα

Φωτογραφίες: nmogabrovo.com