Η ιδέα του βουλγάρου πρωθυπουργού Μπόικο Μπορίσοφ να μετατρέψει τη χώρα μας σε σημαντικό ευρωπαϊκό κέντρο του εμπορίου φυσικού αερίου έλαβε τη μέτρια υποστήριξη του μεγαλύτερου προμηθευτή αερίου στην Ευρώπη – του ρωσικού κρατικού κονσόρτσιουμ Gazprom. Η βουλγάρα υπουργός Ενέργειας Τεμενούζκα Πετκόβα και ο διευθυντής της GazpromΑλεξέι Μίλερ υπέγραψαν το περασμένο Σαββατοκύριακο στην Αγία Πετρούπολη οδικό χάρτη για την κατασκευή και τη διεύρυνση του βουλγαρικού συστήματος διανομής αερίου. Για την κατασκευή βουλγαρικού κόμβου αερίου οι επίσημες ανακοινώσεις από τη συνάντηση δε λένε τίποτε. Οι εμπειρογνώμονες, όμως, θεωρούν, ότι αυτός ο οδικός χάρτης είναι βήμα προς την πραγματική υλοποίηση τέτοιου σχεδίου στη βουλγαρική όχθη της Μαύρης Θάλασσας. Απ’ αυτό οι κυβερνώντες σκοπεύουν να πωλούν αέριο στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και να κερδίζουν απ’ αυτό, όπως και από τα τέλη διαμετακόμισης.

Μέχρι εδώ όλα πάνε καλά. Τα προβλήματα προκύπτουν όταν σκεφθούμε από πού μπορεί να έρθει το φυσικό αέριο, που η Βουλγαρία θέλει να πουλά. Δεν είναι κάποια αραβική χώρα με πλούσια κοιτάσματα αερίου, ούτε η Ρωσία, που προμηθεύει με αέριο όλη την Ευρώπη. Η φύση δεν έδωσε στη Βουλγαρία κοιτάσματα αερίου εξαιρέσει δύο-τριών κοιτασμάτων με αρκετά λίγες ποσότητες. Είναι αλήθεια πώς αυτή τη στιγμή εντατικά αναζητείται πετρέλαιο και αέριο στη Μαύρη Θάλασσα στην οικονομική ζώνη της Βουλγαρίας, αλλά αυτές οι γεωτρήσεις θα διαρκέσουν πολύ χρόνο.

Το απραγματοποίητο σχέδιο για τον αγωγό φυσικού αερίου «Νότιο ρεύμα», που έπρεπε να περάσει από το έδαφος της Βουλγαρίας και να φτάσει στην Κεντρική Ευρώπη, έδινε κάποιες προοπτικές στη βουλγαρική ιδέα για κόμβο διανομής αερίου, επειδή το δυναμικό του θα ήταν 60 δισ. κυβικά μέτρα αερίου ετησίως και ένα μέρος απ’ αυτήν την ποσότητα θα μπορούσε να αγοραστεί από βουλγαρικές εταιρείες με σκοπό επανεξαγωγές. Ουσιαστικά ούτε αυτό δε θα γινόταν, εάν η Gazprom αρνούταν να τηρήσει τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να επιτρέψει σε άλλους προμηθευτές αερίου να χρησιμοποιούν τους σωλήνες της. Έτσι κι αλλιώς, στη Βουλγαρία θα υπήρχε αέριο και για τη χώρα, και για εξαγωγές. Αντί γι’ αυτό η Ρωσία έστρεψε την προσοχή της προς την Τουρκία και υπέγραψε συμφωνία κατασκευής του «Τουρκικού ρεύματος» με δυναμικό περίπου 15 δισ. κυβικών μέτρων. Μετά την αρχική απογοήτευση, οι κυβερνώντες στη Βουλγαρία βρήκαν σ’ αυτόν τον αγωγό νέα ευκαιρία να υλοποιήσουν τις ιδέες τους για εμπόριο αερίου. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός, ότι η υπουργός Τεμενούζκα Πετκόβα συζήτησε με τον Μίλερ από τη Gazprom για προμήθειες ακριβώς τέτοιων ποσοτήτων αερίου στη Βουλγαρία, όσες θα μπορούσαν να περνούν από δεύτερο σωλήνα του «Τουρκικού ρεύματος» ή από κάποια διακλάδωση σε κατεύθυνση προς τη Βουλγαρία. Αλλά αυτό είναι τόσο πολύ αέριο, που το σύστημα μεταφοράς αερίου της Βουλγαρίας δεν μπορεί να αντέξει τέτοιες ποσότητες. Και ακριβώς εδώ έρχονται οι διαπραγματεύσεις με τη Gazprom για την κατασκευή και τη διεύρυνση του εθνικού δικτύου αερίου. Και αυτό καθιστά ακόμη πιο υλοποιήσιμο το σχέδιο για το κέντρο διανομής «Μπαλκάν».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαβεβαίωσε, ότι επιδοκιμάζει τη βουλγαρική ιδέα για κόμβο διανομής αερίου, και μάλιστα υποσχέθηκε χρηματοδότηση. Η Γερμανία πρόσφατα επίσης έδωσε πράσινο φως, αλλά έτσι κι αλλιώς η υλοποίηση της ιδέας θέλει πολύ χρόνο – τουλάχιστον 5-6 χρόνια, θεωρούν οι εμπειρογνώμονες. Αυτή η προθεσμία ισχύει μόνο εάν η κατάσταση στα Βαλκάνια παραμείνει σταθερή και δεν επιδεινωθούν και πάλι οι σχέσεις με τη Ρωσίας ή με την Τουρκία. Ας μη ξεχνάμε επίσης το πρόβλημα διαφοροποίησης των προμηθειών. Η ενδεχόμενη λειτουργία του κόμβου διανομής αερίου στη Μαύρη Θάλασσα με ρωσικό αέριο ακόμη περισσότερο θα ενισχύσει την επίδραση της Ρωσίας όχι μόνο στη Βουλγαρία, αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Και εδώ γίνεται πια λόγος για γεωπολιτική, όταν η οικονομική λογική δε νικά πάντα την πολιτική.

Μετάφραση: Σβέτλα Τόντοροβα