Ενώ η Μεγάλη Βρετανία συγκλονίζεται από τη συζήτηση για την έξοδο της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, και η ίδια η Ένωση αναζητά τρόπο για να φέρει πιο γρήγορα στο τέλος το πρώτο «διαζύγιο» με την ίδια, το Brexit δεν επιβεβαίωσε τις σκοτεινές προβλέψεις ορισμένων ευρωσκεπτικιστών για την «αρχή του τέλους της Ευρώπης». Ίσως γιατί οι έντονες κριτικές εδώ και χρόνια στο Ηνωμένο Βασίλειο, δεν έχουν τίποτα κοινό με τη λιγότερο ριζοσπαστική στάση απέναντι στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, που εμφανίζεται σε διαφορετικό βαθμό και με διαφορετική δύναμη ανάμεσα στα κράτη μέλη .

Στη Σόφια διεξήχθη συζήτηση με θέμα «Brexit: ένα νέο ξεκίνημα για την Ευρωπαϊκή Ένωση», που διοργάνωσε το Γαλλικό Ινστιτούτο στη Βουλγαρία με τη συμμετοχή του Yves Bertoncini, Προέδρου της Ευρωπαϊκής Κίνησης Γαλλίας και πρώην Διευθυντή του Ινστιτούτου Jacques Delors, ο οποίος ήταν αρκετά ευγενικός να απαντήσει στις ερωτήσεις της Βουλγαρικής Ραδιοφωνίας.

Κύριε Bertoncini, πώς αντιλαμβάνεστε τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος στη Μεγάλη Βρετανία που οδήγησαν στο Brexit;

«Για μένα, το Brexit είναι συνώνυμο της αποτυχίας. Φυσικά, πρόκειται για μια δημοκρατική επιλογή των Βρετανών, την οποία πρέπει να σεβόμαστε, αν και τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος δεν ήταν πειστικές - 52 % υπέρ, 48% κατά της εξόδου της χώρας από την ΕΕ, αλλά η Μεγάλη Βρετανία δεν είναι η Σοβιετική Ένωση, ο καθένας μπορεί να φύγει όταν το επιθυμήσει. Αλλά ήταν μια αποτυχία, διότι σε παγκόσμιο επίπεδο, η ΕΕ δεν υπερβαίνει το 6-7% του παγκόσμιου πληθυσμού. Καλύτερα θα ήταν να ενωνόμαστε, να υπερασπιζόμαστε τις αξίες, το κοινωνικό μοντέλο και τις ιδέες μας. Νομίζω λοιπόν ότι για τη Μεγάλη Βρετανία είναι μια πραγματική εθνική καταστροφή, μπορείτε να δείτε ότι, οι ίδιοι δεν ξέρουν πώς να οργανώσουν τη διαδικασία του «διαζυγίου» με την ΕΕ, μερικοί είναι υπέρ, άλλοι - κατά, κάποιοι θέλουν νέο δημοψήφισμα. Αφήνουν την ΕΕ, αλλά δε φεύγουν από την Ευρώπη, έτσι πρέπει να καθιερώσουν νέους κανόνες επικοινωνίας με τους μέχρι τώρα εταίρους τους, κάτι που θα χρειαστεί χρόνο. Αλλά δυστυχώς για τους Βρετανούς, η Ευρώπη έχει σήμερα άλλες προτεραιότητες και κρίσεις που να αντιμετωπίσει, για παράδειγμα τον αγώνα κατά της τρομοκρατίας, την αστάθεια στη Λιβύη και το Ιράκ, την επιθετική συμπεριφορά του Βλαντιμίρ Πούτιν στην ανατολική πτέρυγα της ΕΕ, να μην αναφέρουμε και τον απρόβλεπτο Αμερικανό πρόεδρο.»

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στη Βουλγαρία στα τέλη Ιουνίου, ο επικεφαλής διαπραγματευτής της Ευρωπαϊκής Ενωσης για το Brexit Μισέλ Μπαρνιέ /Michel Barnier/, ανέφερε ότι η διαδικασία απαιτεί χρόνο και οι διαπραγματεύσεις δε θα είναι εύκολες, ειδικά στον τομέα των οικονομικών, καθώς και σχετικά με τα δικαιώματα των περισσότερων από 3 εκατομμυρίων Ευρωπαίων που ζουν, σπουδάζουν ή εργάζονται στη Μεγάλη Βρετανία και ανησυχούν για το μέλλον τους.

«Πράγματι, σε ένα διαζύγιο συμφωνούμε ότι δεν μπορούμε να ζήσουμε μαζί περισσότερο, αλλά αυτό δε λύνει τα προβλήματα. Πρέπει να μοιραστούμε τα έξοδα και να σκεφθούμε τα παιδιά, στη συγκεκριμένη περίπτωση – τα εκατομμύρια ευρωπαίοι πολίτες που ζουν στη Μεγάλη Βρετανία, καθώς τους Βρετανούς που ζουν στην Ευρώπη. Και η αλήθεια είναι ότι οι κάτοικοι του Νησιού αντιμετωπίζουν διάφορους τύπους Brexit. Ο ένας απαιτεί την πλήρη αποκατάσταση της κυριαρχίας, το οποίο θα συμβεί, ο άλλος συνδέεται με την πολιτική του προστατευτισμού, αλλά υπάρχει και Brexit με βάση του φιλελευθερισμού που θεωρεί ότι, δεν πρέπει να εμπορεύεται στην ΕΕ, η οποία είναι μια μικρή αγορά, αλλά με άλλες πιο μεγάλες αγορές όπως οι ασιατικές. Πιστεύω λοιπόν ότι το χτύπημα ήρθε από τους Βρετανούς, αλλά η μπάλα εξακολουθεί να είναι στο γήπεδό τους, και οι ίδιοι πρέπει ξεκάθαρα να δηλώσουν τι θέλουν στην πραγματικότητα... Γιατί η Ευρώπη μπορεί να τους προσφέρει όρους όπως τα συμφωνηθέντα με την Ελβετία, τη Νορβηγία και τον Καναδά…»

Η Βουλγαρία ανακοίνωσε τις προτεραιότητες της επικείμενης της Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ από την 1η Ιανουαρίου του 2018, μία από τις οποίες είναι αναμφισβήτητα η ένταξη των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Εμανουέλ Μακρόν στη Βουλγαρία στις 25 Αυγούστου, ο πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ ζήτησε ένα σαφές σχέδιο δράσης και χρονοδιάγραμμα για την ένταξη των χωρών της περιοχής στην ‘Ένωση. Αλλά οι δύσκολες διαπραγματεύσεις με τη Μεγάλη Βρετανία δε θα αλλάξουν την ατζέντα της ΕΕ, έτσι ώστε το θέμα της διεύρυνσης στην Ευρώπη να μείνει σε δεύτερο πλάνο; Υπάρχουν χώρες όπως η Σερβία που περιμένουν από το 2011…

«Υπάρχει πραγματικά ανάγκη για ένα ξεκάθαρο χρονοδιάγραμμα και σχέδιο δράσης. Για το Brexit είναι 30 Μαρτίου του 2019, όταν η Μεγάλη Βρετανία δε θα είναι πλέον μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκτός από το εάν τα 27 αποφασίσουν να συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις, πράγμα που φαίνεται απίθανο. Από τότε που ανέλαβε τη θέση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ ανακοίνωσε ότι, η διεύρυνση της Ευρώπης θα συνεχιστεί, αλλά όχι πριν από το 2020. Το 2019 είναι οι νέες εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, και νομίζω ότι τότε τα πράγματα θα γίνουν πιο σαφή. Φυσικά, όλες οι βαλκανικές χώρες δε θα μπουν ταυτόχρονα στην ΕΕ, αλλά η προοπτική τους είναι σαφής. Φαίνεται ότι η Σερβία θα είναι η επόμενη χώρα που θα ενταχθεί στην ΕΕ.»

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στη Βουλγαρία, ο νέος γάλλος πρόεδρος δήλωσε ότι είναι κατά του διαχωρισμού της Ευρώπης σε Ανατολική και Δυτική, κατά του διαχωρισμού των χωρών εντός και εκτός της Ευρωζώνης, αλλά η Βουλγαρία παραμένει ιδιαίτερα ευαίσθητη όσον αφορά το θέμα της «Ευρώπης διαφορετικών ταχυτήτων». Μιλάτε για την υποχρεωτική ενοποίηση των ευρωπαϊκών χωρών, αλλά δεν πρόκειται εδώ για μια μορφή διαχωρισμού;

«Ειλικρινά, δε μου αρέσει πολύ η έκφραση «Ευρώπη σε δύο ή περισσότερες ταχύτητες». Μια έρευνα δείχνει ότι, οι Βούλγαροι δε βιάζονται να μπουν στην Ευρωζώνη, ίσως επειδή φοβούνται την άνοδο των τιμών ή τον αυστηρότερο έλεγχο από πλευράς των Βρυξελλών. Οι Σουηδοί επίσης δε θέλουν να υιοθετήσουν το ευρώ, γι’ αυτό μιλάω για μεταβλητή γεωμετρία. Τα πράγματα είναι διαφορετικά όταν πρόκειται για τον Σένγκεν, και εδώ οι Βούλγαροι είναι ομόφωνοι. Θέλουν τη χώρα τους να γίνει μέρος του Χώρου Σένγκεν και είναι έτοιμοι γι’ αυτό. Ο ίδιος ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ το είπε σαφώς πριν από μία εβδομάδα. Νομίζω ότι, μέχρι πρόσφατα είχε πρόβλημα με τον έλεγχο και την παρακολούθηση της μετανάστευσης στη λεγόμενη «Βαλκανική Οδό», αλλά επιλύθηκε από τη στιγμή που στα βουλγαρικά σύνορα δημιουργήθηκε Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Συνοριακού Ελέγχου, όπου εργάζονται παράλληλα βούλγαροι και ξένοι τελωνιακοί και αστυνομικοί. Εγώ προσωπικά πιστεύω ότι η επικείμενη ένταξη της Βουλγαρίας στον Χώρο Σένγκεν θα γίνει σε δύο φάσεις, πρώτα στα αεροπορικά σύνορα, και στη συνέχεια στα θαλάσσια και τα χερσαία σύνορα, μετά την επιβολή πλήρους ελέγχου στις μεταναστευτικές ροές. Πιστεύω ότι η διαδικασία πρέπει να ολοκληρωθεί πριν από το 2020...

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα