Στον βουλγαρικό ενεργειακό τομέα αυξάνεται η ένταση. Δεν αρκεί το γεγονός ότι το Βουλγαρικό Ενεργειακό Χόλντινγκ, που βρίσκεται πάνω από όλες τις κρατικές ενεργειακές επιχειρήσεις παραγωγής και διανομής φυσικού αερίου, άνθρακα και ηλεκτρικής ενέργειας, αναρωτιέται από πού να βρει χρήματα για να πληρώσει τα τεράστια χρέη άνω των 1,5 δισ. ευρώ, και τώρα πάνω του κρέμεται και η απειλή μεγάλων προστίμων από την Κομισιόν, που ξεπερνούν τα 300 εκατ. ευρώ. Και για το εργοτάξιο και τους αντιδραστήρες του δεύτερου πυρηνικού σταθμού στο Μπέλενε, οι οποίοι ήδη βρίσκονται στη Βουλγαρία, δεν υπάρχει καμία σαφήνεια.

Η κατάσταση στον βουλγαρικό ενεργειακό τομέα φαίνεται τόσο περίπλοκη και μπερδεμένη, ώστε η Βουλή πραγματοποίησε κλειστή συνεδρίαση και εξέτασε τον επικείμενο κίνδυνο από ευρωπαϊκά πρόστιμα. Πρόκειται για μια καταγγελία μιας από τις βουλγαρικές ιδιωτικές επιχειρήσεις φυσικού αερίου πριν από δέκα χρόνια, ότι δεν είχε τη δυνατότητα πρόσβασης στους σωλήνες της βουλγαρικής κρατικής εταιρίας διανομής φυσικού αερίου Bulgarstransgaz και υπέστη ζημιές. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι γίνεται λόγος για κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης εις βάρος του ελεύθερου ανταγωνισμού. Η υπόθεση σχεδόν ξεχάστηκε στη Βουλγαρία, λαμβάνοντας υπόψη και το γεγονός ότι όλοι οι παίκτες στην αγορά φυσικού αερίου τώρα είναι ισότιμοι. Αλλά στις Βρυξέλλες δεν σκέφτονται έτσι και προφανώς είναι αποφασισμένοι να δώσουν καλό μάθημα οικονομίας της αγοράς της Βουλγαρίας, ιδιαίτερα στο πλαίσιο του ονειρεμένου από τις αρχές ευρωπαϊκό κόμβο διανομής φυσικού αεριού στη Μαύρη Θάλασσα. Αναφέρουμε τον κόμβο αυτό, διότι είναι στενά συνδεδεμένο με το αποτυχημένο σχέδιο αγωγού φυσικού αερίου «Νότιο γεύμα» διά του εδάφους της Βουλγαρίας από τη Ρωσία προς την Ευρώπη, το οποίο στις Βρυξέλλες αποφασιστικά ξέγραψαν με τα ίδια επιχειρήματα με αυτά για την επιβολή των προστίμων - στέρηση πρόσβασης νέων προμηθευτών στις εγκαταστάσεις φυσικού αερίου. Κατά τη διάρκεια της κλειστής συνεδρίασης η Βουλή διέταξε στην υπουργό Ενέργειας Τεμενούζκα Πέτκοβα να υπερασπιστεί τα συμφέροντα της Βουλγαρίας. Κατά πάσα πιθανότητα, τη διέταξε να καταβάλει προσπάθεια για το χαμηλότερο δυνατό πρόστιμο ή εάν γίνεται να μην επιβληθούν καθόλου κυρώσεις. Όλες οι πιθανότητες εξετάζονται, δήλωσε η υπουργός χωρίς να αναφέρει λεπτομέρειες. Οι ειδικοί, ωστόσο, θεωρούν ότι η Βουλγαρία θα πρέπει να πληρώσει κάποια πρόστιμα.

Προβλήματα και ένταση υπάρχουν και στις εξελίξεις σχετικά με το λίγο ξεχασμένο πρόβλημα με το δεύτερο βουλγαρικό πυρηνικό εργοστάσιο στο Μπέλενε, το οποίο 30 χρόνια τώρα δεν μπορεί να βρει μια ικανοποιητική και λογική λύση. Οι ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες – οικονομολόγοι και ειδικοί στον ενεργειακό τομέα από τη Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών, έβαλαν λάδι στη φωτιά. Κοινοποίησαν πριν από περίπου δύο εβδομάδες μια έκθεση χιλίων σελίδων, που έπρεπε να κόψει τον γόρδιο δεσμό των αντιφατικών εκτιμήσεων για την ανάγκη και την αποτελεσματικότητα ενός δεύτερου πυρηνικού σταθμού. Οι επιστήμονες και οι ειδικοί προέβλεψαν ότι μέχρι το 2030 στη Βουλγαρία και στις γειτονικές χώρες θα υπάρξει ανεπάρκεια ηλεκτρικού ρεύματος και υπό ορισμένες προϋποθέσεις τότε αυτή η ενεργειακή μονάδα θα είχε νόημα και θα μπορούσε να λειτουργήσει. Στο Υπουργείο Ενέργειας θεωρούν ότι οι ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες έχουν δώσει «πράσινο φως» στην εγκατάσταση, αλλά είναι σιωπηλοί σχετικά με τις οικονομικές πτυχές αυτού του εξαιρετικά ακριβού έργου για περισσότερα από 10 δισ. ευρώ, που πλέον τρεις κυβερνήσεις με πρωθυπουργό τον Μπόικο Μπορίσοφ αρνούνται να χρηματοδοτήσουν με δημόσιους πόρους.

Έτσι, πριν τα Χριστούγεννα και το Νέο Έτος στον τομέα της ενέργειας της Βουλγαρίας η ένταση αυξάνεται και όχι από την υπερβολική κατανάλωση ενέργειας, αλλά από την έλλειψη λύσεων των πολύπλοκων υποθέσεων. Η αβεβαιότητα είναι ασταθής κατάσταση, η οποία αποτρέπει τις λογικές και σωστές αποφάσεις στην οικονομία, διότι δεν οδηγεί σε ορθή εκτίμηση της κατάστασης καθώς και σε κατάλληλες αντιδράσεις στις εξελίξεις. Από την άποψη αυτή, ό, τι συμβαίνει σήμερα στον τομέα της βουλγαρικής ενέργειας αποθαρρύνει και απειλεί ολόκληρο το οικονομικό σύστημα και τη μακροοικονομική σταθερότητά της. Και αυτό θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο όχι μόνο την οικονομική ανάπτυξη και τη δημοσιονομική σταθερότητα της χώρας, αλλά και να αισθανθεί από κάθε βούλγαρο πολίτη.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα