Συγχωρείτε εκείνους που σφάλουν ενώπιον σας! Ακριβώς επτά εβδομάδες πριν το Πάσχα, η Κυριακή της Τυροφάγου ή Τυρινής /Σίρνι Ζάγκοβεζνι/ είναι ημέρα για συγχώρεση. Είναι η ημέρα να ζητήσουμε συγνώμη από τους συγγενείς και να συγχωρούμε, αλλά πώς; Η συγνώμη αρχίζει από τη στιγμή, την οποία αναγνωρίζουμε το εύθραυστο των άλλων, όπως αναγνωρίζουμε και το δικό μας. Και φυσικά αυτή την αρχή της συγνώμης όλοι μπορούμε να την κάνουμε. Τότε όλοι μαζευόμαστε γύρω από το τραπέζι και για τελευταία φορά πριν τη νηστεία τρώμε αρτύσιμα φαγητά – αυγά, γαλακτοκομικά, όπως το τυρί, το γάλα, το βούτυρο κλπ. Οι άλλες ονομασίες, που υπάρχουν για την ημέρα αυτή στο βουλγαρικό εορτολόγιο σχετίζονται με την έννοια της γιορτής, στην οποία περιπλέκονται ειδωλολατρικά στοιχεία – η συμβολική κάθαρση με φωτιά πριν την αρχή της νηστείας.

Πριν αρχίσει ο δείπνος τα μέλη της οικογένειας δίνουν αλληλοσυγχώρεση ο ένας στον άλλο. Η συγνώμη και η συγχώρεση έχουν μεγάλη άξια στις ανθρώπινες σχέσεις και παίζουν σημαντικό ρόλο στην προετοιμασία για τη Μεγάλη Σαρακοστή. Οι άνθρωποι επισκέπτονται τους συγγενείς, τους κουμπάρους και τους φίλους τους, δίνουν δώρα και αλληλοσυγχωρούνται. Οι μεγάλες οικογένειες μαζεύονται στο τραπέζι και οι πιο νέοι ζητούν συγνώμη από τους πιο ηλικιωμένους, φιλώντας το χέρι τους. Έτσι οι άνθρωποι απελευθερώνονται από τα κακά συναισθήματα και οι σχέσεις στην οικογένεια γίνονται πιο ισχυρές. Οι νεώτεροι ζητούν πρώτοι συγγνώμη από τους μεγαλύτερους για όλα τα λάθη – μικρά και μεγάλα που έχουν κάνει κατά τη διάρκειατου έτους. Συγχωρείτε εκείνους που σφάλουν ενώπιον σας, συγχωρείτε, διότι διαφορετικά δε θα συγχωρηθείτε. Μόνο όποιος λάβει τη συγχώρεση, μπορεί να αρχίσει τη νηστεία «με καθαρή καρδιά».

Ένα κόκκινο νήμα, βραστό αυγό και άσπρος χαλβάς – αυτά χρειάζονται για την πιο χαρούμενη στιγμή του δείπνου της Κυριακής της Τυροφάγου. Γύρω από το τραπέζι ο παππούς ή ο πατέρας της οικογένειας δένει ένα κομμάτι άσπρου χαλβά ή βρασμένο αυγό σε μια κλωστή, η οποία από την άλλη πλευρά είναι δεμένη σε μια βέργα και, αφού βάζουν τα παιδιά να καθίσουν το ένα δίπλα στο άλλο, κουνούν μπροστά στο στόμα καθενός παιδιού με τη σειρά το κομματάκι χαλβά η το βρασμένο αυγό, μέχρι να το πιάσουν με το στόμα χωρίς να χρησιμοποιήσουν καθόλου τα χέρια. Η εορταστική βραδιά συνεχίζεται με πολλά τραγούδια και χορούς, επειδή από την επόμενη μέρα αρχίζει η Μεγάλη Σαρακοστή και τα γλέντια θα σταματήσουν για μερικές εβδομάδες.

Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή – δηλαδή η Νηστεία του Πάσχα, ξεκινάει από την Καθαρά Δευτέρα. Κατά τη διάρκεια της νηστείας απαγορεύονται και τα ποτά, τα τραγούδια,οι χοροί καιοι γάμοι. Γι’ αυτό μετά τον δείπνο της Κυριακής της Τυροφάγου έρχονται οι ώρες διασκέδασης πριν τη νηστεία και η συμβολική κάθαρση με φωτιά.

Σε πολλές περιοχές αυτή την περίοδο ομάδες εργένηδες γυρίζουν μεταμφιεσμένοι, ανάβονται μεγάλες φωτιές και τα παιδία διώχνουν τα κακά πνεύματα και τον χειμώνα. Η φωτιά είναι δυνατό τελετουργικό σύμβολο και στα έθιμα της Κυριακής της Τυροφάγου. Οι άντρες πηδάνε πάνω από τις φλόγες και στριφογυρίζουν φλεγόμενες μπάλες από άχυρο, ενώ οι γυναίκες χορεύουν. Οι εργένηδες βάζουν γυναικεία ρούχα και έτσι μεταμφιεσμένοι γυρίζουν τα σπίτια, προκαλώντας μεγάλο θόρυβο με τα κουδούνια που φορούν με σκοπό να φύγει κάθε κακοδαιμονία του χειμώνα και να έρθει η καλή τύχη.Σε κάποια χωριά οι ερωτευμένοι νεαροί ρίχνουν αναμμένα βέλη στις στέγες και την αυλή της κοπελιάς που αγαπάνε. Για όσους έχουν κόρες για παντρειά είναι μια δύσκολη νύχτα, γιατί πρέπει να σβήσουν τις πυρκαγιές, ενώ τα κορίτσια μαζεύουν τα βέλη που θα δείξουν ποια είναι η πιο επιθυμητή νύφη. Οι κοπέλες συνήθως στήνουν χορό, ενώ τα αγόρια έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν την αγαπημένη τους.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα

Φωτογραφίες: BGNES