Κατά την Αναγέννηση ευρηματικοί βούλγαροι χρυσοχόοι φιλοτεχνούν τα κοσμήματα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, εμπορεύονται μακριά από τα σύνορά της και παρά που έχουν άνετη ζωή, δεν ξεχνούν τη βασική αποστολή του λαού τους – να κερδίσει την ελευθερία του. Γι’ αυτό οι βιοτέχνες συμμετέχουν ενεργά στους αγώνες για βουλγαρικά σχολεία και εκκλησιαστική ανεξαρτησία ως σημαντικά βήματα προς την απελευθέρωση της Πατρίδας.

Έκθεση στο Λαογραφικό Μουσείο του Πλόβντιβ παρουσιάζει τα όμορφα δημιουργήματα των χρυσοχόων και των αργυροχόων στα εδάφη μας.

Οι χρυσοχόοι δεν είναι μόνο μάστορες, αλλά και δημιουργοί – λέει η Γκροζντελίνα Γκεοργκίεβα, επιμελήτρια της έκθεσης. – Οι χρυσοχόοι έφτιαχναν τα κοσμήματα με φιλιγκράν, με  σμάλτο ή με σεντέφι, και η εκκλησία τους παράγγελνε τα ακριβά αντικείμενα για τις τελετές της. Γι’ αυτό και δείχνουμε μοναδικά εκκλησιαστικά σκεύη.

Εκτός από λεπτεπίλεπτα κοσμήματα και πολυτελή αντικείμενα της καθημερινότητας, η έκθεση αποκαλύπτει και τη διαδικασία κατασκευής τους στα εργαστήρια με τα εργαλεία των κάποτε μαστόρων.

Τα παραδοσιακά επαγγέλματα αρχίζουν να ακμάζουν κατά τη δεκαετία του ’80 του 18^ου αιώνα – λέει η Γκροζντελίνα Γκεοργκίεβα. – Το 1773 ο σουλτάνος Μουσταφά Γ΄ με φερμάνι επιτρέπει στους υποδουλωμένους λαούς να εξελίσσονται σε συντεχνίες και γίνεται μπουμ της επαγγελματικής παραγωγής. Στην πραγματικότητα, είναι η ακμή της Βουλγαρικής Αναγέννησης, γιατί οι άνθρωποι αρχίζουν να ταξιδεύουν, να συσσωρεύουν πλούτη, το βλέμμα τους ανοίγει και αυτό το στρώμα της κοινωνίας γίνεται η ραχοκοκαλιά του λαού μας. Εδώ μιλάμε για ισχυρή μεσαία τάξη βιοτεχνών. Αυτοί οι μάστορες με αυστηρούς κανόνες εργάζονταν για την αυτοκρατορία, και ταξιδεύοντας έξω από τα σύνορά της, δημιουργούσαν επαφές και εμπορικές σχέσεις. Και την Εποχή της Αναγέννησης ακριβώς εκείνοι κάνουν τα πιο πολύτιμα πράγματα για το βουλγαρικό πνεύμα.

Ένα από τα κοσμήματα που υποχρεωτικά πρέπει να στολίζει τη μέση της κοπέλας, αφού παντρευτεί, είναι η πόρπη. Πριν η Βουλγαρία να χάσει την ανεξαρτησία της, πόρπες στις ζώνες τους έθεσαν οι στρατιώτες, αλλά μετά την κατάκτηση της χώρας, το κόσμημα αυτό άρχισε να στολίζει τη γυναικεία μέση. Και ενώ τα τετραγωνικά και τα στρογγυλά μοντέλα είναι καλά γνωστά στα εδάφη μας, οι πόρπες με σχήμα φύλλου έρχονται από την Ανατολή και δεν είναι τυχαίο που μοιάζουν με μάτια που αποκρούων τις κακές σκέψεις. Όλα τα γυναικεία κοσμήματα προστατεύουν από κακά πνεύματα, προσθέτει η Γκροζντελίνα Γκεοργκίεβα.

Πιο πλούσια είναι τα γυναικεία κοσμήματα, γιατί σύμφωνα με τη γαμήλια παράδοση, οι συγγενείς του γαμπρού πρέπει να χαρίσουν στη νύφη πλήρες σετ κοσμημάτων και όσο περισσότερα είναι, σε τόσο πιο πλούσιο σπίτι θα πάει η νύφη – λέει επίσης η επιμελήτρια της έκθεσης. Ένα από τα πιο πρωτότυπα κοσμήματα στην έκθεση είναι ένα περιδέραιο που φαίνεται πολύ σύγχρονο. Και πράγματι δείχνουμε μοντέλα, που δύσκολα μπορεί να υποθέσει κανείς ότι φοριούνταν πριν από πάνω από 100 χρόνια.

Αυτή η πλούσια και ενδιαφέρουσα έκθεση – αφήγηση για το επάγγελμα των παλιών χρυσοχόων, θα συνεχιστεί μέχρι τις 15 Νοεμβρίου στο Λαογραφικό Μουσείο του Πλόβντιβ.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα

Φωτογραφίες: ethnograph.info