Το υγειονομικό σύστημα της Βουλγαρίας είναι σοβαρά άρρωστο εδώ και καιρό. Όλοι είναι δυσαρεστημένοι μαζί του. Οι γιατροί υποστηρίζουν ότι οι αποδοχές τους είναι χαμηλές και φεύγουν μαζικά στο εξωτερικό, τα νοσοκομεία υποστηρίζουν ότι υποχρηματοδοτούνται, το 80% των, ασφαλισμένων, ασθενών δεν είναι ικανοποιημένο με τις υπηρεσίες που του παρέχονται και αναγκάζεται να πληρώσει από την τσέπη του, τουλάχιστον, το ήμισυ του κόστους της θεραπείας και φαρμακευτικής αγωγής. Πολλά νοσοκομεία έχουν συσσωρεύσει τεράστια χρέη και, προσπαθώντας να τα πληρώσουν, άφησαν απλήρωτο το προσωπικό και τους ασθενείς χωρίς φάρμακα και σύγχρονο εξοπλισμό. Μέσα στην τελευταία δεκαετία, έχουν αντικατασταθεί πρόωρα πολλοί υπουργοί Υγείας και Διευθυντές του Κρατικού Ταμείου Ασφάλισης Υγείας (ΚΤΑΥ).

Η κατάσταση χειροτέρεψε, όταν αποδείχτηκε ότι παρά την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών για το ΚΤΑΥ σε περίπου 2 δισ. ευρώ και τις ισόποσες ιδιωτικές πληρωμές των ασθενών, η κατάσταση δεν βελτιώνεται. Ο τελευταίος υπουργός Υγείας Κίριλ Ανάνιεφ, κατάλαβε την πορεία των πραγμάτων και πρότεινε δύο πακέτα μέτρων για την αντιμετώπιση των προβλημάτων. Το πρώτο προβλέπει την κατάργηση του μονοπωλίου των υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης από το ΚΤΑΥ και τη δυνατότητα δημιουργίας ιδιωτικών ασφαλιστικών επιχειρήσεων στον υγειονομικό τομέα. Το δεύτερο πακέτο, περιλαμβάνει την εφαρμογή πρόσθετης υποχρεωτικής ασφάλισης υγείας σε ιδιωτικές ασφαλιστικές επιχειρήσεις, έναντι του ποσού των 9 ευρώ μηνιαία, το οποίο απορρίφθηκε από το 94% των Βουλγάρων, πολύ περισσότερο που για ιατρικές υπηρεσίες αξίας άνω των 360 ευρώ θα υπάρχει επιπλέον χρέωση των ασθενών. Οι ειδικοί σημειώνουν ότι τα 9 ευρώ είναι τόσο λίγα και ότι, στην πράξη, δεν θα υπάρξει όφελος για το σύστημα υγείας.

Οι αντιδράσεις των πολιτικών, των εμπειρογνωμόνων, των γιατρών και των ασθενών, ήταν εξαιρετικά έντονες και αντιφατικές. Παρά το γεγονός ότι η συζήτηση αυτή έγινε με εξαιρετική καθυστέρηση ετών, έχουμε την ευκαιρία να συζητήσουμε τις απαραίτητες αλλαγές στο σύστημα υγείας, έτσι ώστε να εργαστούν για τους ασθενείς. Η αλλαγή είναι απαραίτητη», δήλωσε ο Κίριλ Ανάνιεφ σε συζήτηση στρογγυλής τραπέζης σχετικά με το μέλλον της υγειονομικής περίθαλψης στη Βουλγαρία.

Στη Βουλγαρία των 7 εκατομμυρίων κατοίκων, υπάρχουν περισσότερα από 340 νοσοκομεία με 52.000 κρεβάτια και με χρέη που ξεπερνούν τα 260 εκατομμύρια ευρώ. Πρόκειται για γενικά, εξειδικευμένα, πανεπιστημιακά, περιφερειακά, αστικά, δημοτικά και ιδιωτικά ιατρικά ιδρύματα. Σε όλα αυτά οι ασφαλισμένοι θα πρέπει να λαμβάνουν, όταν είναι απαραίτητο, ιατρική περίθαλψη, επεμβάσεις και φάρμακα χωρίς να χρειάζεται να πληρώσουν επιπλέον από την τσέπη τους. Η πρακτική, όμως, δείχνει το αντίθετο - θα είναι δύσκολο να βρείτε έναν ασθενή που δεν είχε να πληρώσει για τίποτα κατά τη διάρκεια της παραμονής του σε νοσοκομείο - είτε κάτω από το τραπέζι ή με βάση τον επίσημο κατάλογο τιμών, αν και στην ουσία το πού και πώς δεν έχει μεγάλη σημασία. Το ίδιο ισχύει και για τα συνταγογραφούμενα φάρμακα των οικογενειακών γιατρών. Το ΚΤΑΥ πληρώνει, κατά μέσον όρο, το 50% της τιμής των φαρμάκων που έχουν εγκριθεί και το υπόλοιπο ο ασθενής. Οι υπολογισμοί δείχνουν, ότι το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης δαπανά περίπου 4 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως για 7 εκατομμύρια άτομα.

Σε τελική ανάλυση, χρήματα για την υγεία υπάρχουν, παρά τις σχετικά χαμηλές ασφαλιστικές εισφορές της τάξεως του 8%. Στο συγκεκριμένο σημείο, υπάρχουν οι πιο σοβαρές επικρίσεις των αντιπάλων των δύο μοντέλων μεταρρύθμισης της υγειονομικής περίθαλψης. Δεν σταματούν οι κατηγορίες κατά των αρχών ότι τα προβλήματα δεν αφορούν μόνο τα χρήματα, στα οποία δίνουν ιδιαίτερη έμφαση τα δυο μοντέλα μεταρρύθμισης. Ακόμη πιο σημαντικό, σύμφωνα με τους αντίθετους στις αλλαγές αυτές, είναι ο τρόπος που θα δαπανούνται τα χρήματα, η ανίκανη διαχείριση του συστήματος υγείας, το γεγονός ότι πολλοί από τους κανόνες με τους οποίους λειτουργεί είναι εσφαλμένοι, αναχρονιστικοί και δεν συνάδουν με τις τρέχουσες συνθήκες και απαιτήσεις. Εδώ έρχεται το πρόβλημα με τους 500.000 ανασφάλιστους, στους οποίους οι γιατροί και τα νοσοκομεία δεν μπορούν να αρνηθούν τη θεραπεία όταν χρειαστεί.

Ο νέος Υπουργός Υγείας δεν επιβάλλει την άποψή του, αλλά τονίζει ότι επιδιώκει την κοινωνική συναίνεση. Αντίθετη είναι η γνώμη της αντιπολίτευσης. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα, ετοιμάζεται να κατάθεση στη Βουλή, την ερχόμενη Δευτέρα, ψήφο μομφής προς την κυβέρνηση, για την πολιτική της στον τομέα της υγείας, την οποία χαρακτηρίζει ως «γενοκτονία». Η πιθανότητα επιτυχίας είναι μικρή, αλλά δείχνει πόσο σημαντικά είναι τα προβλήματα στη βουλγαρική υγειονομική περίθαλψη και πόσο πλήττουν ολόκληρο τον πληθυσμό της χώρας. Για το λόγο αυτό, οι συντάκτες των προγραμμάτων μεταρρύθμισης τονίζουν ότι δεν θα βιαστούν και θα περιμένουν μέχρι να επιλυθούν όλα τα αμφιλεγόμενα ζητήματα, πράγμα που δεν θα γίνει μέχρι τα τέλη του έτους, τουλάχιστον σύμφωνα με την κοινοβουλευτική Επιτροπή Υγείας.

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης