Η χημική ουσία αντιμόνιο τώρα συνδέεται με το όνομα της Βουλγάρας Μαρία Σπάσοβα, το οποίο είναι εγγεγραμμένο με τον ίδιο αριθμό 51 στον περιοδικό πίνακα νέων χημικών. Πρόκειται για τιμητική λίστα της Διεθνούς Ένωσης Καθαρής και Εφαρμοσμένης Χημείας /IUPAC/. Συνολικά εκατόν δεκαοκτώ επιστήμονες του μέλλοντος απ’ όλο τον κόσμο θα βρουν τη θέση τους στον περιοδικό πίνακα του Μεντελέγιεφ σχετικά με την κήρυξη του 2019 για Διεθνές Έτος του πίνακα και έναν αιώνα από την ίδρυση της IUPAC.

Η Μαρία Σπάσοβα αναγνωρίστηκε από την Ένωση για τα επιτεύγματά της στον τομέα του σχεδιασμού και την παραγωγή βιοσυμβατών και βιοδιασπωμένων πολυμερών και υλικών με βάση τους, που χρησιμοποιούνται στη βιοϊατρική, τη γεωργία και τα προστατευτικά ενδυμάτα. Έχει ήδη λάβει τη θέση της στον περιοδικό πίνακα, που θα συμπληρώνεται με τα ονόματα των νέων επιστημόνων μέχρι τα μέσα του επόμενου έτους. Η Βουλγάρα εργάζεται στο Ινστιτούτο Πολυμερών της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών, όπου κατάφερε να κατασκευάσει συσκευή νανοΐνων με εφαρμογές στην ιατρική, για παράδειγμα στη θεραπεία του καρκίνου.

Εκτός από το ότι ασχολούμαστε με τη σύνθεση, τον χαρακτηρισμό και τον σχεδιασμό των βιοσυμβατών πολυμερών, χρησιμοποιούμε και διάφορες σύγχρονες τεχνικές για τη διαμόρφωσή τους  - λέει για τη δουλειά της στο Ινστιτούτο η υφηγήτρια διδάκτωρ Μαρία Σπάσοβα. - Μία από αυτές τις τεχνικές είναι η ηλεκτρόκλωση – πρωτοποριακή νανοτεχνολογία, με την οποία δημιουργούνται νανοΐνα υλικά με εφαρμογές στην ιατρική, τη φαρμακευτική, την κυτταρική μηχανική, για κατασκευή αισθητήρων, φίλτρων, για προστατευτικές στρατιωτικές στολές.Μέσω αυτής της τεχνικής στο εργαστήριο της Μαρία Σπάσοβα δημιούργησαν νέο υλικό με βάση τη χιτοζάνη, το οποίο χρησιμοποιείται στην ιατρική για επιδέσεις, που περιέχουν αντιμικροβιακά μέσα.

Τοποθετημένο στην πληγή, το υλικό σταματά την αιμορραγία και δεν επιτρέπει στα βακτήρια να αναπτυχθούν - λέει η Μαρία Σπάσοβα. - Επίσης, πολλά από τα πολυμερή υλικά που σχηματίζονται από ηλεκτρόκλωση, μπορούν να περιλαμβάνουν διάφορα συνθετικά ή φυσικά φάρμακα, όπως αντικαρκινικά. Αυτό βελτιώνει το θεραπευτικό τους αποτέλεσμα και μειώνει τις παρενέργειες.

Άλλο επίτευγμα της Μαρία Σπάσοβα βοηθά στον τομέα της γεωργίας, όπου με τη βοήθεια της τεχνολογίας τα φυτά προστατεύονται τόσο από τα παράσιτα, όσο και σε περίπτωση δυσμενούς περιβάλλοντος. Στη βάση του υφάσματος στρατιωτικών στολών βρίσκεται η απομίμηση της δομής του φύλλου λωτού. Το ύφασμα δεν είναι απορροφητικό και αυτοκαθαρίζεται.

Το να βρίσκεται το όνομα της Μαρία Σπάσοβα στον περιοδικό πίνακα χημικών ουσιών για νέους χημικούς είναι η κατά σειρά επιτυχία της. Το 2008 η διατριβή της τιμήθηκε από το Ελβετικό Τεχνικό Πανεπιστήμιο ως μια από τις έξι καλύτερες στον κόσμο τα τελευταία χρόνια. Έλαβε πρόσκληση να παρουσιάσει προσωπικά το επιστημονικό της έργο και στη συνέχεια στη βάση του δημοσιεύθηκαν πέντε ερευνητικά έργα στα πιο έγκυρα επιστημονικά περιοδικά. Και παρά το γεγονός, ότι κέρδισε υποτροφία της βελγικής κυβέρνησης για εξειδίκευση και με το τρόπο αυτό μπορούσε να παραμείνει στο Βέλγιο, η Μαρία Σπάσοβα αποφάσισε να  επιστρέψει στη Βουλγαρία.

Στη χώρα μας οι συνθήκες είναι διαφορετικές από οικονομική άποψη και εξοπλισμό - λέει η Μαρία Σπάσοβα, διευκρινίζοντας ότι δεν θεωρεί τον εαυτό της τυχερή εξαίρεση μεταξύ των συναδέλφων της.

Το όνομα του Βούλγαρου επιστήμονα δε θα είναι για πάντα στον περιοδικό πίνακα, αλλά όπως λέει η Μαρία Σπάσοβα, είναι ένας συμβολισμός που θα παραμείνει ως είδηση και μπορεί να διαβαστεί ακόμα και μετά από εκατό χρόνια.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα

Φωτογραφίες: προσωπικό αρχείο