Στην περίοδο 1990-1991, η κοινωνικό-οικονομική και πολιτική κατάσταση στην Αλβανία ξεφεύγει από τον έλεγχο του κόμματος-κράτους, σαν λίγο νωρίτερα τις εξελίξεις στη Βουλγαρία και άλλες χώρες του πρώην κομμουνιστικού μπλοκ. Οι Αλβανοί «γκρεμίζουν» τα σύνορα και πηγαίνουν στην Ελλάδα και την Ιταλία, αναζητώντας τον «παράδεισο». Οι κομμουνιστές δεν μπορούν πλέον να ασκούν εξουσία πάνω στους ανθρώπους, με τον θηριώδη τρόπο που το έκαναν επί 47 χρόνια, αλλά συνεχίζουν να κατευθύνουν τις πολιτικές διεργασίες και σχηματίζουν τα νέα «δημοκρατικά» κόμματα από τα γραφεία τους. Οι πρώτες πλουραλιστικές εκλογές έγιναν τον Μάρτιο του 1991, μετά από θυελλώδεις και συναισθηματικές εκδηλώσεις - πλοία γεμάτα μετανάστες που πηγαίνουν στην Ιταλία, φοιτητικό κίνημα και δημιουργία του Δημοκρατικού Κόμματος, συνδικαλιστικό αντί-κομμουνιστικό κίνημα, διαδηλώσεις κ. ά..

Θεατής των εκδηλώσεων αυτών γίνεται κάθε επισκέπτης της γκαλερί «Σύνθεση», στη Σόφια, στην οποία, έως τις 11 Νοεμβρίου παρουσιάζεται η έκθεση του έλληνα φωτογράφου Γιάννη Δήμου, με τίτλο «Η Αλβανία στα πρόθυρα της αλλαγής 1990-1991». Ο Δήμου είναι γνωστός έλληνας φωτογράφος, απόφοιτος του Πανεπιστημίου του Σικάγο, ο οποίος για πολλά χρόνια δίδαξε εκφραστικές τέχνες, φωτογραφία και φιλοσοφία στην πατρίδα του. Οι φωτογραφίες του βρίσκονται σε συλλογές μεγάλων μουσείων και γκαλερί φωτογραφίας στο Παρίσι, το Σικάγο, το Λονδίνο, τη Λισαβόνα, το Τόκιο κ. ά.. Το βουλγαρικό κοινό τον γνωρίζει από την προηγούμενη έκθεσή του στην γκαλερί «Σύνθεση», το 2014, με ένα από τα σημαντικότερα έργα του, τις «Σκιές της σιωπής».

Στην έκθεση «Η Αλβανία στα πρόθυρα της αλλαγής 1990-1991» επισημαίνονται τα πιο σημαντικά γεγονότα της έντονης αυτής πολιτικής περιόδου, που εναλλάσσονται με σκηνές από τους δρόμους και εικόνες με καθαρά ανθρώπινες στιγμές της καθημερινής ζωής, από την πρωτόγνωρη εμπειρία της ελευθερίας έως το βάθος της προσωπικής τραγωδίας. Εδώ βρίσκουμε αυτό που διακρίνει τον Γιάννη Δήμου από πολλούς συναδέλφους του - την αίσθηση του μέτρου, την κατανόηση ότι ο φωτογράφος δεν δείχνει τα πάντα με κάθε κόστος. Κατά την προηγούμενη επίσκεψή του στη Βουλγαρία, ο φωτογράφος τόνισε:

Ένας από τους λόγους για τους οποίους μπορώ να κάνω αυτά που κάνω, ενώ άλλοι φωτογράφοι δεν μπορούν, είναι ότι οικοδομώ σχέση με τους ανθρώπους. Μπορώ να δείξω συμπάθεια. Πολλές από τις καταστάσεις, με συγκίνησαν όσο κι αυτούς. Και το παρατήρησαν. Μερικές φορές, το να δείχνεις πάρα πολλά πράγματα είναι λάθος. Πρέπει να παρουσιάζεις μόνο αυτό που θέλουν να δείξουν οι άνθρωποι.

Ανεξάρτητα από το ποιόν φωτογραφίζει, ο Γιάννης Δήμου βρίσκει τη σωστή οπτική γωνία, η οποία αποκαλύπτει πολλά περισσότερα από το πραγματικό γεγονός και μας οδηγεί πέρα από το ορατό, προς την ψυχή των χαρακτήρων του. Γι’ αυτό, όσο είμαστε μπροστά στις φωτογραφίες του, τον εμπιστευόμαστε, τα συναισθήματά μας καταλαμβάνουν και είμαστε έτοιμοι να υποταχθούμε σ’ αυτά.

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης

Οι φωτογραφίες παραχωρήθηκαν από την γκαλερί «Σύνθεση».