Ως τις 5 Δεκεμβρίου, στον πολιτιστικό χώρο «ΣΚΛΑΝΤ» (Αποθήκη), στην γειτονιά των καπνεργοστασίων του Πλόβντιβ, το κοινό μπορεί να απολαύσει την έκθεση «Στο δρόμο» που παρακολουθεί την εποχική μετανάστευση των Σαρακατσάνων από την Βουλγαρία στην Ελλάδα και το αντίστροφο. Οι Σαρακατσάνοι σήμερα έχουν εκσυγχρονιστεί, αλλά στο παρελθόν είχαν κοπάδια και επιβίωναν χάρη στο εμπόριο γαλακτοκομικών προϊόντων, κρέατος και αλλαντικών, δερμάτων και μαλλιού.

Δεν υπάρχει ενιαία θεωρία για την καταγωγή των Σαρακατσάνων. Κάποιοι επιστήμονες υποθέτουν πως ζούσαν στην περιοχή γύρω από τα Γιάννενα, αλλά εγκατέλειψαν την Ελλάδα και ήρθαν να ζήσουν στη Βουλγαρία, γιατί επαναστάτησαν ενάντια στον Αλή Πασά. Άλλοι πάλι τοποθετούν την αρχική τους μετανάστευση τον 15^ο αιώνα και τους παρουσιάζουν σαν τους τελευταίους υπερασπιστές της Κωνσταντινούπολης το 1453.

Από τον καιρό της Τουρκοκρατίας οι Σαρακατσάνοι περνούσαν με τα κοπάδια τους το καλοκαίρι στη Ροδόπη και το χειμώνα κατέβαιναν στην Πίνδο γύρω στα Άγραφα. Κατέβαιναν Νότια την ημέρα του Αγίου Δημητρίου και γύριζαν στη Βουλγαρία του Αγίου Γεωργίου. Το 1954 η σοσιαλιστική εξουσία στη χώρα μας τους ανάγκασε να σταματήσουν τις μεταναστεύσεις τους και το 1958 τα κοπάδια τους έπεσαν θύμα της εθνικοποίησης.

Η σημερινοί Σαρακατσάνοι σπουδάζουν και ασχολούνται με σύγχρονες ειδικότητες, αλλά φυλάνε την ανάμνηση για τις καλύβες τους στα βουνά, για τον βιοπορισμό τους, για τον δρόμο που συνεχίζει να τους καλεί. Η έκθεση αποτελεί μια διετή επιστημονική έρευνα η οποία εκπονήθηκε από την έδρα «Εθνολογία» του Πανεπιστημίου του Πλόβντιβ.

Σήμερα οι Σαρακατσάνοι είναι εγκατεστημένοι στο Κάρλοβο, το Σόποτ, το Σλίβεν κ.α. ενώ επισκεφτήκαμε μια τέτοια κοινότητα και στην Κομοτηνή, λέει η κοσμήτορας της Φιλοσοφικής-Ιστορικής Σχολής του Πανεπιστημίου, Κρασιμίρα Κραστάνοβα, η οποία ηγείται του σχέδιο. Εκπρόσωποι της εθνικής ομάδας βρίσκονται στη Βουλγαρία, την Ελλάδα, την Τουρκία και τη Δημοκρατία της Μακεδονίας και όλοι τους κρατούν τις παραδόσεις και τη γλώσσα τους. Οι Σαρακατσάνοι είναι ορθόδοξοι χριστιανοί, αλλά οι τελετουργίες τους συνδέονται και με το νομαδικό τους παρελθόν το οποίο αναβιώνουν στο φεστιβάλ τους στην τοποθεσία Καραντίλα, κοντά στο Σλίβεν, τον Ιούλιο.

Όταν ξεκινούσαν να κατέβουν από τα βουνά στις πεδιάδες το καραβάνι τους το οδηγούσε γυναίκα πάνω σε άλογο ενώ οι γάμοι τελούνταν με ειδικές σημαίες. Η ελληνική καταγωγή των Σαρακατσάνων και το ότι έχουν διατηρήσει την γλώσσα τους, τους κάνει πρέσβεις φιλίας μεταξύ του ελληνικού και του βουλγάρικου λαού.

Εκτός από όμορφες φωτογραφίες η έκθεση προσφέρει και την δυνατότητα οι επισκέπτες να παρευρεθούν στην προβολή της ταινίας «Ταξίδι με τους Σαρακατσάνους» της σκηνοθέτη, Αικατερίνα Μίνκοβα, η οποία δείχνει τη ζωή και την πολιτιστική ταυτότητα αυτών των ξεχωριστών ανθρώπων.

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα

Φωτογραφίες: προσωπικό αρχείο και BGNES