Στις 28 Ιουλίου του 1919 στις Βρυξέλλες (Βέλγιο), ιδρύθηκε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση (The International Astronomical Union, IAU), που ενώνει αστρονομικές ενώσεις από όλο τον κόσμο. Η Βουλγαρία εντάχτηκε σ’ αυτήν το 1957, αν και ο μεγαλύτερος βούλγαρος επιστήμονας, ο καθηγητής αστρονομίας Νικόλα Μπόνεφ εξελέγη μέλος της Ένωσης ήδη το 1938.

Με αφορμή την 100η επέτειο της IAU, το Ινστιτούτο Αστρονομίας με Εθνικό Αστεροσκοπείο της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών διοργανώνει σειρά εκδηλώσεων. Η πρώτη - «100 ώρες αστρονομίας», θα πραγματοποιηθεί στις 12 Ιανουαρίου στις 12.00 το μεσημέρι στο Sofia Tech Park.

Πρόκειται για ένα μακρύ Σαββατοκύριακο, που θα αρχίσει από την Πέμπτη, όταν σε ολόκληρο τον πλανήτη θα πραγματοποιηθούν πρωτοβουλίες, αφιερωμένες σ’ αυτή την επέτειο - εξηγεί η υφηγήτρια διδάκτωρ Λιούμπα Σλάβτσεβα-Μίχοβα από το Ινστιτούτο Αστρονομίας. Προβλέπουμε διαλέξεις και παρουσιάσεις που θα προκαλέσουν το ενδιαφέρον του ευρύ κοινού.

Οι επισκέπτες θα έχουν τη δυνατότητα να ενημερωθούν για τις σημαντικές στιγμές στην ιστορία της IAU και για τις νέες διαστημικές αποστολές στον Ήλιο, να μάθουν ποιες είναι οι εκδηλώσεις των μαγνητικών πεδίων στα αστέρια, να παρακολουθήσουν πείραμα, στο όποιο οι ακτίνες γίνονται ορατές με τα διαστημικά τηλεσκόπια στο Εθνικό Αστεροσκοπείο «Ρόζεν». Έτσι θα δοθεί φως στη φύση ορισμένων εντυπωσιακών ουράνιων σωμάτων, όπως είναι τα παλλόμενα μεταβλητά αστέρια.

Μια επίδειξη σχετίζεται με μια πολύ αρχαία μέθοδο του Ερατοσθένη, για τη μέτρηση των πραγματικών διαμέτρων του Ήλιου, της Σελήνης και της Γης και των μεταξύ τους αποστάσεων - λέει η υφηγήτρια διδάκτωρ Λιούμπα Σλάβτσεβα-Μίχοβα. Ο Ερατοσθένης γεννήθηκε στην Κυρήνη της σημερινής Λιβύης το 276 π.Χ. και πέθανε στην Αλεξάνδρεια  το 194 π.Χ. Ήταν μαθηματικός γεωγράφος και αστρονόμος. Από τα πιο σπουδαία επιτεύγματα του ήταν ότι υπολόγισε για πρώτη φορά το μέγεθος της Γης. Παρατήρησε ότι την ημέρα του θερινού ηλιοστασίου, την 21η Ιουνίου, το ηλιακό φως βυθιζόταν στο πηγάδι της Συήνης. Ο Ερατοσθένης έμπηξε στην Αλεξάνδρεια ένα κοντάρι - από τη σκιά που ρίχνει, μέτρησε τη γωνιά που σχηματιζόταν ανάμεσα στο κοντάρι και στις ακτίνες του Ηλίου και έτσι υπολόγισε την περιφέρεια της Γης. Η διαφορά με τον πραγματικό διάμετρο της Γης είναι μικρότερη από 1% και οφείλεται στην ανακριβή μέτρηση της απόστασης μεταξύ των πόλεων. Εμείς όμως θα επαναλάβουμε τα βήματά του, χρησιμοποιώντας τη σφαίρα της Γης.

Για πρώτη φορά θα παρουσιαστεί η έκθεση «Πάνω και πέρα», αφιερωμένη στην επέτειο της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης. Θα αποκαλύψει τις πιο συναρπαστικές εξελίξεις στη σύγχρονη αστρονομία, την εξερεύνηση του Διαστήματος κατά τον τελευταίο αιώνα, θα εξετάσει εν συντομία τις σημαντικότερες στιγμές στην ιστορία της IAU, θα παρουσιάσει τις πιο σημαντικές ανακαλύψεις και τους πιο διάσημους αστρονόμους.

Σχεδιάζουμε μια περιοδεύουσα έκθεση και θα την παρουσιάσουμε κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ της Επιστήμης τον Μάιο στη Σόφια και στην παραδοσιακή συνδιάσκεψη των αστρονόμων στη Βουλγαρία τον Ιούνιο - λέει η υφηγήτρια διδάκτωρ Σλάβτσεβα-Μίχοβα - Κατά τη διάρκεια του έτους προβλέπονται και πολλές άλλες εκδηλώσεις, ανάμεσα στις οποίες είναι η Ημέρα του φωτός (16 Μαΐου), 100 χρόνια ολική έκλειψη ηλίου (29 Μαΐου), η οποία είναι η πρώτη επιτυχημένη δοκιμή της γενικής σχετικότητας, διαλέξεις σε αστρονομικά θέματα. Η πρώτη, στις 8 Μαρτίου θα είναι αφιερωμένη στον ρόλο των γυναικών στην αστρονομία από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

Τον Ιούλιο στο Αστρονομικό Αστεροσκοπείο στο Μπελογκραντσίκ θα γίνουν αστρονομικές παρατηρήσεις προς τη Σελήνη και πιο συγκεκριμένα τη Θάλασσα της Γαλήνης με αφορμή την άλλη μεγάλη επέτειο - 50 χρόνια από την προσγείωση στη Σελήνη, όταν άνθρωπος πάτησε για πρώτη φορά εκεί. Προβλέπονται θερινές αστρονομικές σχόλες για τους μαθητές, Ημέρα Ανοικτών Πυλών του Εθνικού Αστρονομικού Αστεροσκοπείου «Ροζεν» /28 Αυγούστου/. Καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους εκδηλώσεις θα διοργανωθούν από αστρονομικά αστεροσκοπεία και λέσχες σε διάφορες βουλγαρικές πόλεις.

Το 2019 θα είναι πλούσιο σε αστρονομικά γεγονότα. Αναμφισβήτητα, το πιο ενδιαφέρον αστρονομικό φαινόμενο θα είναι η ολική έκλειψη Ιλίου στις 2 Ιουλίου. Θα είναι ορατή από τη Χιλή και την Αργεντινή, ενώ για τη χώρα μας θα είναι η ολική σεληνιακή έκλειψη στις 21 Ιανουαρίου, η μερική έκλειψη Σελήνης στις 16 Ιουλίου, το ρεύμα μετεωριτών Περσείδες στις 13 Αυγούστου και η διάβαση του Ερμή μπροστά στον ηλιακό δίσκο στις 11 Νοεμβρίου. Η υφηγήτρια διδάκτωρ Λιούμπα Σλάβτσεβα-Μίχοβα από το Ινστιτούτο Αστρονομίας προειδοποίησε ότι, το τελευταίο φαινόμενο παρατηρείται μόνο από τηλεσκόπιο με ηλιακό φίλτρο.