Πριν λίγες μέρες, στο Σπίτι της Ευρώπης στη Σόφια, το Διπλωματικό Ινστιτούτο υπό τον υπουργό Εξωτερικών της Βουλγαρίας διοργάνωσε «Συζήτηση για την ΕΕ σε αόριστο, ενεστώτα και μέλλοντα χρόνο». Ήταν ένας ανεπίσημος διάλογος μεταξύ φοιτητών του Πανεπιστημίου της Σόφιας και ανθρώπων που συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Βουλγαρίας στην ΕΕ από την δεκαετία του ’90. Όλοι αυτοί οι διπλωμάτες, ειδήμονες και επιστήμονες σήμερα δεν είναι μέρος της διοίκησης, αλλά συνεχίζουν να ενεργούν και να συμβάλλουν στο ευρωπαϊκό μέλλον της χώρας μας.

Όλοι μας και πολλοί άλλοι σαν κι εμάς έχουμε επενδύσει πολύ χρόνο, δυνάμεις, προσπάθειες και ενθουσιασμό σε αυτήν την διαδικασία, λέει η καθηγήτρια Ίνγκριντ Σίκοβα από την έδρα «Ευρωπαϊκές σπουδές» του Πανεπιστημίου της Σόφιας «Άγιος Κλήμης της Αχρίδας». Η ένταξή μας δεν μας χαρίστηκε, συχνά απογοητευόμασταν, ξενυχτούσαμε με μόνο σκοπό μας να κάνουμε τη ζωή των πολιτών πιο ποιοτική όπως π.χ. την δυνατότητα των φοιτητών να ταξιδεύουν μέσω του προγράμματος Erasmus και να μην περιμένουν για βίζες μπροστά στις πρεσβείες.

Η ένταξη τηςΒουλγαρίας στην ΕΕ το 2007 είναι ένα γεγονός που θα ορίζει τις κατευθύνσεις εξέλιξης της χώρας μας και τις επόμενες δεκαετίες όμως παρ’ ότι είμαστε κράτος μέλος εδώ και 12 χρόνια η κοινωνία δεν γνωρίζει καλά τον δρόμο που περάσαμε για να φτάσουμε ως εδώ. Γι’ αυτό το 2018 το Διπλωματικό Ινστιτούτο μαζί με το Κέντρο για Κορυφαία Επιτεύγματα «Ζαν Μονέ» προς την έδρα «Ευρωπαϊκές Σπουδές» του Πανεπιστημίου της Σόφιας εξέδωσαν ένα ανθολόγιο με συνεντεύξεις με 40 προσωπικότητες που συνέβαλαν η ευρωπαϊκή μας ένταξη να γίνει πραγματικότητα.

Το ανθολόγιο ονομάζεται «Εθνικό αρχείο από αναμνήσεις για την διαδικασία ένταξης της Βουλγαρίας στην ΕΕ» και αποκαλείται από τους διοργανωτές «Τα ζωντανά αρχεία». Εκεί μπορούμε να βρούμε τα απομνημονεύματα των ανθρώπων που συμμετείχαν στην συζήτηση τις προάλλες. Μεταξύ τους είναι και η πρέσβης Μπίσερκα Μπενίσεβα η οποία έπαιξε δραστήριο ρόλο στην προενταξιακή διαδικασία τη δεκαετία του ’90 του 20ού αιώνα, κατέχοντας διάφορες θέσεις στη διοίκηση και όπως λένε οι συνάδελφοί της «όλα πέρασαν μπροστά στα μάτια της»:

Ήμουν στη βουλγαρική αντιπροσωπεία το 1992 όταν διαπραγματευόμασταν τη σύνδεση με την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, στη συνέχεια την προετοιμασία για υποβολή αίτησης, τη λήψη απόφασης να αρχίσουμε διαπραγματεύσεις, τις ίδιες τις διαπραγματεύσεις, την ολοκλήρωσή τους. Νομίζω ότι πιο πολύ συγκινήθηκα τον Δεκέμβριο του 1992 όταν υπογράψαμε την Ευρωπαϊκή Συμφωνία Σύνδεσης – την πρώτη συμφωνία για τη Βουλγαρία η οποία άνοιγε την πόρτα για την ένταξη. Αυτό συνέβη αμέσως μετά την Πτώση του Τείχους του Βερολίνου και εμείς όλοι ήμασταν πολύ ενθουσιασμένοι να προχωράμε μπροστά. Εργαζόμασταν με αίσθημα ευθύνης προς τα παιδιά μας, ότι πρέπει να κάνουμε κάτι για να ζουν καλύτερα από μας. Τότε θυμάμαι τον επικεφαλή της αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ο οποίος έκανε πρόποση λέγοντας στην αντιπροσωπεία μας από 15 άτομα περίπου: «Εσείς κερδίσατε το δικό σας ποτήρι σαμπάνια». Ήταν πολύ συγκινητικό να συμμετάσχεις σε κάτι τέτοιο. Μετά ήρθε η απογοήτευση του 1997 όταν λήφθηκε η απόφαση να αρχίσουν διαπραγματεύσεις με 6 υποψήφιες χώρες και για τις άλλες 6, ανάμεσα στις οποίες και η Βουλγαρία, η απόφαση να ληφθεί σε μακροχρόνια προοπτική. Τότε αυτή η προοπτική ήταν να περιμένουμε 5 χρόνια. Δεν αξίζαμε αυτή την αναβολή. Πάντως λάβαμε την πρόσκληση για διαπραγματεύσεις αρκετά πιο γρήγορα – το 1999. Τι συνέβη μεταξύ του 1997 και του 1999, που επιτάχυνε τα πράγματα; Συνέβη η κρίση στο Κόσοβο. Το 1999 εγκρίθηκε «Το ειρηνικό σχέδιο» που προτάθηκε από τη Διεθνή Κοινότητα για τερματισμό της σύγκρουσης στο Κόσσοβο και ήρθε η απόφαση ότι η ενοποίηση της Ευρώπης θα εγγυηθεί την τόσο απαραίτητη σταθερότητα και ασφάλεια γιατί συνειδητοποίησαν ότι η επιτάχυνση της διαδικασίας ενοποίησης της Ευρώπης μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου θα οδηγήσει σ’ αυτή την ασφάλεια και σταθερότητα που όλοι περίμεναν.

Περισσότερα από τις αναμνήσεις της πρέσβη Μπίσερκα Μπενίσεβα και άλλων 39 συναδέλφων της μπορούν να διαβαστούν στα βουλγαρικά στην ιστοσελίδα του Διπλωματικού Ινστιτούτου.

Η ιδέα να φτιάξουμε ένα ανθολόγιο με συνεντεύξεις, στα οποία όλοι να έχουν πρόσβαση μας άρεσε πολύ, λέει η καθηγήτρια Σίκοβα. Έτσι μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σαν υλικό για μελλοντικές έρευνες. Πρόκειται για ένα μεγάλο έργο που αποδεικνύει πως αν κάτι γίνεται συλλογικά και με σκοπό, τότε μπορεί να γίνει πραγματικότητα. Τότε τα καταφέραμε να ενταχθούμε στην ΕΕ γιατί όλοι είχαμε τον ίδιο σκοπό και εργαζόμασταν για να επιτευχθεί. Μακάρι τώρα που επίκειται η ένταξή μας στην Ευρωζώνη αυτοί που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή να συσπειρωθούν γύρω από αυτόν τον σκοπό και να δρουν συλλογικά.

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα, Ντενίτσα Σοκόλοβα

Φωτογραφίες: BGNES