Φύλακες της παράδοσης – έτσι αποκαλούν τους εθελοντές που σε πόλεις και χωριά, με ενέργεια και ταλέντο, διατηρούν ζωντανό το πνεύμα του λαού μας. Οι μη επαγγελματικές δημιουργικές ομάδες τραγουδούν, χορεύουν, παίζουν θέατρο, αναπαριστούν ήθη και έθιμα, γιορτάζουν αυθεντικά. Στις μεγάλες πόλεις το καλλιτεχνικό πρόγραμμα είναι γεμάτο εκδηλώσεις, αλλά στους μικρότερους οικισμούς η σκηνή του πολιτιστικού κέντρου γίνεται το επίκεντρο της καλλιτεχνικής ζωής. Οι ερασιτέχνες είναι διαφωτιστές και ηγούνται των μικρών ντόπιων κοινωνιών. Τι κερδίζουν έναντι του κόπου τους και του ελεύθερου χρόνου τους που αφιερώνουν αγόγγυστα στο όνομα κάποιου σκοπού;

Να είσαι μέρος ερασιτεχνικής ομάδας δεν είναι θέμα επαγγέλματος, αλλά πρέπει να το έχεις μέσα σου, να είναι για σένα λειτούργημα. Τα μέλη αυτών των ομάδων φυλάνε ένα θησαυρό από σοφία, αισιοδοξία και πίστη. Όταν συλλέγουν παραδοσιακά τραγούδια, αναπαριστούν τελετουργίες κ.τ.λ. βγάζουν από τη σκόνη του χρόνου τα μηνύματα που μας έχουν αφήσει οι πρόγονοί μας.

Κάθε άνοιξη η φύση ξυπνά για νέα ζωή, το φως διώχνει το σκοτάδι και στις ψυχές των ανθρώπων γεννιέται ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον. Οι άνθρωποι ανταλλάσουν ευχές και μάρτενιτσες - σύμβολο αγάπης και αφοσίωσης. Έτσι η 1^η Μαρτίου συνδυάζει τη γιορτή των ερασιτεχνών με την ημέρα που κάθε άνθρωπος δένει στα χέρια των κοντινών του ανθρώπων κόκκινες και άσπρες κλωστές για υγεία και γονιμότητα.

Στο πολιτιστικό κέντρο «Άγ. Άγ. Κύριλλος και Μεθόδιος 1927» στο χωριό Ντόλνι Μπογκρόβ, στην περιοχή της Σόφιας, προετοιμάζονται για την 1^η Μαρτίου εδώ και εβδομάδες. Η γιορτή είναι μια από τις σημαντικές στο ημερολόγιο της κοινότητας. Οι γυναίκες μαζεύονται και φτιάχνουν με τα χέρια τους μάρτενιτσες για τα παιδιά. Υπάρχει και έθιμο κάθε χρόνο κάποια από τις γυναίκες να ντύνεται Μπάμπα Μάρτα – αγαπημένη μορφή που αναπαριστά τον μήνα Μάρτη που έρχεται βιαστικά και δένει μάρτενιτσες στα χέρια των ανθρώπων.

Η Μπάμπα Μάρτα είναι ντυμένη με κόκκινο φόρεμα και φορά στο κεφάλι κόκκινη μαντήλα, λέει η Λιλιάνα Τάσεβα που συχνά αναπαριστά την όχι πάντα συμπαθητική γραία, μιας και την κατηγορούν για τον άστατο καιρό πριν το καλοκαίρι. Η μπλούζα της είναι άσπρη και φορά παρδαλή ποδιά, κρατάει ρόκα και καλάθι με μάρτενιτσες. Στις γιορτές που διοργανώνονται στα νηπιαγωγεία πάει από μια γυναίκα από μας μεταμφιεσμένη μ’ αυτόν τον τρόπο και τα παιδιά χαίρονται που μας βλέπουν, διασκεδάζουμε πολύ. Συχνά τα παιδιά με βλέπουν στο δρόμο με την συνηθισμένη μου όψη, με αναγνωρίζουν όμως και με χαιρετάνε λέγοντας «Γεια σου Μπάμπα Μάρτα», είχε επίσης πλάκα πέρσι που επισκευάζαμε τη σκεπή μας και πέρναγε ένα παιδάκι που με είχε δει ντυμένη Μπάμπα Μάρτα, με αναγνώρισε και φώναζε «η Μπάμπα Μάρτα είναι εκεί στη σκεπή.

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα