Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, 5 από τις 20 περισσότερο καθυστερημένες περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης βρίσκονται στη Βουλγαρία. Μόνο η νοτιοδυτική περιοχή, όπου βρίσκεται η πρωτεύουσα Σόφια, αποδίδει καλά και εκεί το κατά κεφαλήν ΑΕΠ φτάνει στο 79% του μέσου όρου της κοινότητας. Δυνατότητα να βγουν από την δύσκολη κατάσταση, στην οποία βρίσκονται, έχουν και οι νοτιοδυτικές επαρχίες και περιφερειακές πόλεις όπως Μπουργκάς, Γιάμπολ, Σλίβεν και Στάρα Ζαγκόρα. Για τις τρεις περιφέρειες στη Βόρεια Βουλγαρία η καθυστέρηση δεν είναι πλέον είδηση, αλλά μόνιμη κατάσταση. Λόγω της κρίσιμης πτώσης του πληθυσμού σε κάτω από 800 χιλιάδες, η βορειοδυτική περιοχή, η οποία είναι εδώ και χρόνια η πλέον καθυστερημένη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, θα συγχωνευθεί με τη Βόρεια Κεντρική Περιφέρεια.

Οι δρόμοι διαδραματίζουν αποφασιστικό ρόλο

Όλες οι κρίσιμες περιοχές καλύπτουν απομακρυσμένες και με ελάχιστο πληθυσμό, περιοχές κατά μήκος των συνόρων με τις γειτονικές χώρες, οι οποίες είναι απομονωμένες από τα επιχειρηματικά κέντρα. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητο να γίνουν όλες οι απαραίτητες προσπάθειες με στόχο την ταχεία ανάπτυξη των επικοινωνιών και για το άνοιγμα νέων σημείων διέλευσης των συνόρων. Εκτός από τους στρατηγικούς αυτοκινητόδρομους, που έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί στη Νότια Βουλγαρία και τον Hemus που βρίσκεται υπό κατασκευή στον Βορρά, η Βουλγαρία χρειάζεται επειγόντως δρόμους υψηλής ταχύτητας που να συνδέουν τον Βορρά με τον Νότο. Πρώτα απ' όλα, πρόκειται για τη διαδρομή Βίντιν - Μπότεβγκραντ, (Πανευρωπαϊκός Διάδρομος № 10), Ρούσε – Πλόβντιβ, Ρούσε - Βάρνα, Σιλίστρα - Ντόμπριτς και Βάρνα - Μπουργκάς. Υπάρχει επείγουσα ανάγκη να κατασκευαστούν σήραγγες κάτω από τα περάσματα Σίπκα και Πέτροχαν. Οι δήμοι του Δούναβη χρειάζονται έναν δρόμο υψηλής ταχύτητας κατά μήκος του πανευρωπαϊκού διαδρόμου 7 μεταξύ Βίντιν και Σιλίστρα, καθώς και τρεις νέες οδικές γέφυρες στο Οριάχοβο - Μπεκέτ, Νικόπολ - Τουρνού Μαγκουρέλε και Σιλίστρα - Καλαράς. Πρόκληση αποτελεί και η σύνδεση της Βουλγαρίας με το ευρωπαϊκό σιδηροδρομικό δίκτυο υψηλής ταχύτητας, το οποίο προχωρά προς τα Βαλκάνια με κατεύθυνση το Βόσπορο.

Όλες οι αποφάσεις παίρνονται από τα στελέχη

Σημαντικά προβλήματα, για τις βουλγαρικές περιφέρειες, είναι το δημογραφικό και η μετανάστευση του εργατικού δυναμικού. Οι περιφέρειες αναζητούν επενδυτές, αλλά οι επενδυτές διαμαρτύρονται για την έλλειψη προσωπικού και υποδομών. Το πρόγραμμα του στελεχικού δυναμικού στη βιομηχανία υπάρχει από την εποχή του ολοκληρωτικού καθεστώτος. Η σοσιαλιστική εκβιομηχάνιση αντιμετώπισε το πρόβλημα του προσωπικού, αλλά οι κάτοικοι των χωριών εκπαιδεύτηκαν γρήγορα για τις νέες παραγωγές μέσω ενός ευέλικτου συστήματος εργασίας και μάθησης. Σήμερα, επιστρέφουμε στην ίδια προσέγγιση, που πλέον ονομάζεται διπλή εκπαίδευση, αλλά το ερώτημα είναι ότι δεν υπάρχει αρκετό εργατικό δυναμικό. Στο πρόβλημα αυτό μπορεί να βοηθήσει η εξάλειψη των διαφορών των εισοδημάτων. Σε σύγκριση με τα ευρωπαϊκά εισοδήματα, οι μισθοί, στις βουλγαρικές περιφέρειες είναι χαμηλότεροι, αυξάνονται με αργούς ρυθμούς, αλλά επιτρέπουν τη διατήρηση ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης για τις τοπικές συνθήκες.

Ευθύνες των τοπικών αυτοδιοικήσεων και των τοπικών επιχειρήσεων

Προκειμένου να παραμείνουν οι άνθρωποι στις περιφέρειες, αλλά και να επιστρέψουν σ’ αυτές όσοι τις έχουν εγκαταλείψει, χρειάζεται δραστήρια πολιτική των τοπικών αυτοδιοικήσεων και περιφερειακός συντονισμός. Οι δήμαρχοι και οι τοπικές επιχειρήσεις πρέπει να αναζητήσουν και να προσελκύσουν επενδυτές, δημιουργώντας, με τον τρόπο αυτό, νέες θέσεις εργασίας. Είναι αλήθεια ότι πολλά έργα δεν είναι εφικτά σε επίπεδο συγκεκριμένου δήμου ή περιφέρειας, αλλά με κρατική ενίσχυση και περιφερειακή συνεργασία, μπορεί να σημειωθεί πρόοδος. Αχρησιμοποίητες δυνατότητες για την ανάπτυξη των βουλγαρικών περιφερειών, υπάρχουν και σε ό, τι αφορά στη διασυνοριακή συνεργασία και στον προσανατολισμό τους προς τις μεγάλες βαλκανικές μητροπόλεις, όπως η Κωνσταντινούπολη, η Θεσσαλονίκη, το Βουκουρέστι.

Απαράδεκτο είναι δήμοι, όπως το Βίντιν, το Λομ, η Μοντάνα και η Βράτσα, που βρίσκονται πιο κοντά στην καρδιά της Ευρώπης, να είναι οι πλέον υποανάπτυκτες περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πριν από καιρό διεξήχθη μια μάταιη διαμάχη για το πού και το αν θα πρέπει να κατασκευαστεί δεύτερη γέφυρα μεταξύ Βουλγαρίας και Ρουμανίας. Οι σκεπτικιστές έλεγαν: «Γιατί να υπάρχει μια γέφυρα αν δεν υπάρχει δρόμος που να οδηγεί σ’ αυτή»; Άλλοι απαντούσαν: «Τι να θέλετε το δρόμο την στιγμή που δεν υπάρχει γέφυρα»; Μετά από 15 χρόνια καθυστέρησης, η γέφυρα έχει κατασκευαστεί. Αποδείχτηκε, μάλιστα, ότι ο φόρτος της είναι πολύ μεγαλύτερος από τον προγραμματισμένο. Σήμερα η κατασκευή του δρόμου προς τη γέφυρα Βίντιν - Καλαφάτ καθυστερεί και από τις δύο πλευρές του Δούναβη. Οι σκεπτικιστές ρωτούν και πάλι: «Τι τη θέλετε τη γέφυρα και το δρόμο αφού πλέον δεν υπάρχουν άνθρωποι»; Η απάντηση είναι: «Αυτή είναι μόνο η αρχή του δρόμου για την επιστροφή των ανθρώπων και την αποκατάσταση του βιοτικού επιπέδου τους».

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης