Οι πρώτες μελέτες της πανίδας στις σπηλιές της Βουλγαρίας ξεκίνησαν το 1922 από τον διευθυντή του Βουλγάρικου Βασιλικού Μουσείου, ακαδημαϊκό Ιβάν Μπούρες (1885–1980), γιο του τσέχου φωτογράφου Ιώσηφ Μπούρες, ο οποίος μετανάστευσε στη Σόφια μετά την Απελευθέρωση (1878), και Βουλγάρας. Η ημερομηνία όμως που γιορτάζεται σαν ιδρυτική για την βουλγάρικη σπηλαιολογία είναι η 18^η Μαρτίου 1929 όταν δημιουργήθηκε ο Πρώτος Σπηλαιολογικός Σύλλογος με 31 μέλη.

Έπειτα το κίνημα μεγάλωσε και άρχισαν να διεξάγονται αρχαιολογικές και γεωδαιτικές έρευνες, ενώ τα σπήλαια καταγράφηκαν και χαρτογραφήθηκαν. Το 1965 η Βουλγαρία έγινε συνιδρυτής της Διεθνούς Ένωσης Σπηλαιολογίας, η οποία, με 50 κράτη μέλη από τις 6 ηπείρους, είναι η μεγαλύτερη οργάνωση σ’ αυτόν τον τομέα στον κόσμο. Το 1973 στην χώρα μας διεξήχθησαν τα πρώτα σεμινάρια για σωστικές επιχειρήσεις μέσα σε σπήλαια και λίγο καιρό αργότερα ιδρύθηκε το Πρώτο Σωστικό Συνεργείο. Ένας από τους πιο μακροχρόνιους διευθυντές της Βουλγάρικης Ομοσπονδίας Σπηλαιολογίας ήταν ο διδάκτωρ Πέταρ Μπερόν που συμμετείχε και σε έρευνες και συνέδρια στο εξωτερικό. Βούλγαροι σπηλαιολόγοι έχουν καταχωρήσει 866 νέα είδη ζωής που έχουν ανακαλυφθεί σε 813 σπήλαια, ενώ το 1980 στην πόλη Τσεπελάρε (περιοχή Σμόλιαν, Νότια Βουλγαρία) δημιουργήθηκε το μοναδικό στην Νοτιοανατολική Ευρώπη Μουσείο Σπηλαιολογίας και Καρστικού Περιβάλλοντος.

Την ίδια χρονιά στην Βουλγαρία έλαβε χώρα Ευρωπαϊκό Συνέδριο Σπηλαιολογίας που εκτίμησε τα βουλγάρικα επιτεύγματα σ’ αυτόν τον τομέα. Συμμετείχαν 250 μελετητές από 17 χώρες και το επιστημονικό γεγονός έγινε η πρώτη «γέφυρα» που ένωσε τις δυο όχθες του «Σιδηρούν Παραπετάσματος».

Πριν λίγες μέρες σε επίσημη συνεδρίαση της Βουλγάρικης Ομοσπονδίας Σπηλαιολογίας, για την επέτειο των 90 χρόνων του κινήματος, μοιράστηκαν αριστεία σε επιστήμονες με σημαντική συμβολή στον τομέα. Μεταξύ των επισκεπτών ήταν εκπρόσωποι παρόμοιων οργανώσεων από την Ελλάδα, την Τουρκία, την Κροατία και την Σλοβενία. Απ’ ό, τι φαίνεται η βουλγάρικη σπηλαιολογία αναπτύσσεται ραγδαία αυτήν την εποχή και η χώρα μας κρατά ηγετική θέση όσον αφορά τις ικανότητες των σωστικών ομάδων.

Σε κάποιους τομείς η βουλγάρικη σπηλαιολογία κρατά ηγετική θέση όχι μόνο σε περιφερειακό, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο, επιβεβαιώνει ο υφηγητής Γιάβορ Σόποφ, πρόεδρος της Ομοσπονδίας. Έχουμε παράδοση σ’ αυτόν τον τομέα που δεν είναι απλά επιστήμη, αλλά και άθλημα και τεχνική ειδικότητα. Η πρόσβαση σε κάποιες σπηλιές είναι εξαιρετικά δύσκολη. Το πιο βαθύ σπήλαιο στη Βουλγαρία, η «Κόλκινα ντούπκα» (στην περιοχή του Σβόγκε, κοντά στη Σόφια), έχει βάθος περισσότερα από 540 μέτρα και η πρόσβαση θα μπορούσε να συγκριθεί με ορειβασία στις πιο ψηλές κορυφές. Η πρόσβαση σ’ αυτό το σπήλαιο κρατάει 9 μέρες στη διάρκεια, των οποίων οι σπηλαιολόγοι κάνουν τρεις στάσεις, στήνοντας καταυλισμούς στους οποίους ξεκουράζονται, τρώνε και κοιμούνται.

Για την μελέτη ακριβώς αυτού του σπηλαίου ο Παβλίν Ντιμιτρόφ έλαβε το πρώτο αριστείο στην επίσημη συνεδρίαση την Ομοσπονδίας, από την οποία λένε πως είναι πολύ χαρούμενοι που η σπηλαιολογία προσελκύει αρκετούς νέους ανθρώπους.

Η απασχόλησή μου στην οποία βρίσκω το μεγαλύτερο νόημα είναι η συμμετοχή μου στην δράση του σπηλαιολογικού συλλόγου «Ποντ Ραμπά» (Κάτω από την άκρη), λέει ο Παβλίν. Εκεί διοργανώνω και συμμετέχω σε σπηλαιολογικές μελέτες. Όλοι οι σπηλαιολόγοι έχουν ερευνητικό πνεύμα και θέλουν να ανοίξουν δρόμο προς το άγνωστο να ανακαλύψουν καινούρια πράγματα. Τα σπήλαια δεν μας δέχονται εύκολα. Καταβάλλουμε τεράστιες προσπάθειες, για να φτάσουμε στα βάθη τους, αλλά η μεγαλύτερη πρόκληση είναι τα χιλιάδες χιλιόμετρα που μας περιμένουν να τα ανακαλύψουμε, οι αίθουσες, οι θόλοι και οι φυσικοί διάκοσμοι που κανένα ανθρώπινο μάτι δεν έχει δει ως τώρα.

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα

Φωτογραφίες: BGNES, chepelare.org και προσωπικό αρχείο