Έως τις 30 Ιουνίου στο Περιφερειακό Μουσείο Σόφιας μπορεί να ειδωθεί η έκθεση «Να είναι ευλογημένο το ψωμί και η ζωή». Παρουσιάζει εκθέματα από συλλογή του δωρητή Αντόνιο Βασίλεφ - σφραγίδες άρτου, πίνακες από την Ιερουσαλήμ, στάμπες και εικόνες που χρησιμοποιούνταν στη χριστιανική λατρεία στα σπίτια και τους ναούς.

Η έκθεση θα παρουσιάσει για πρώτη φορά περίπου 150 σφραγίδες άρτου. Είναι η μεγαλύτερη συλλογή στη Βουλγαρία, ίσως και στα Βαλκάνια, λέει η κα Κατελίνα Παβλόβα, επιμελήτρια της έκθεσης. Οι σφραγίδες αυτές χρησιμοποιούνταν για ευλογία του άρτου.

Είναι συνήθως ξύλινες, και πιο σπάνια από μάρμαρο, αλάβαστρο και χαλκό. Χρησιμοποιούνταν μόνο στο ναό για τη Θεία Ευχαριστία. Εκτίθενται και σφραγίδες με μορφές αγίων, που φυλάγονταν βασικά στα σπίτια και χρησιμοποιούνταν για ευλογία σπιτικών και τελετουργικών ψωμιών, συνδεδεμένων με διάφορες παραδόσεις της οικογένειας. Μία από τις σφραγίδες είναι από πέτρα και ασβεστόλιθο και απεικονίζει τη σκηνή του Ευαγγελισμού.

Τη συλλογή του ο Αντόνιο Βασίλεφ συγκεντρώνει εδώ και είκοσι χρόνια και όπως λέει ο ίδιος ήρθε ο καιρός να την παρουσιάσει στο ευρύ κοινό.

Οι πιο άγνωστες σφραγίδες είναι από τη Βορειοδυτική Βουλγαρία. Στη χώρα οι σφραγίδες συνήθως είναι στρόγγυλες, αλλά στην περιοχή του Βίντιν συναντιούνται άλλες με παράξενες μορφές διάφορων ειδών σταυρών, που είναι πολύ ενδιαφέρουσες, λέει ο συλλέκτης.

Σαν σημαντικό μέρος της συλλογής του Αντόνιο Βασίλεφ επίσης για πρώτη φορά εκτίθενται τέσσερεις πίνακες από την Ιερουσαλήμ από τα τέλη του 18^ου και αρχές του 19^ου αιώνα, ο μεγαλύτερος από τους οποίους, από το 1892, με διαστάσεις 176 επί 127 εκατοστά.

Είναι πίνακες, ζωγραφισμένοι σύμφωνα με τους κανόνες της εκκλησίας, από Παλαιστίνιους μαστόρους με προκαταβολική παραγγελία προσκυνητών στην Ιερουσαλήμ. Βασικά απεικονίζουν το εσωτερικό του ναού της Ανάληψης του Χριστού. Στον πίνακα γράφονταν το όνομα του προσκυνητή που τον παρήγγειλε και ο χρόνος που έγινε το ταξίδι. Τους πίνακες αυτούς οι προσκυνητές έβαζαν στο καλύτερο δωμάτιο του σπιτιού τους, τους έδειχναν σε συγγενείς και φίλους και φρόντιζαν να τους διατηρήσουν σε καλή κατάσταση, καλύπτοντας τους με λευκό ύφασμα την υπόλοιπη περίοδο του χρόνου για να μην ξεθωριάσουν, για να μείνουν για τους κληρονόμους τους, διηγείται η κα Παβλόβα.

Στα προσκυνηματικά ταξίδια αγοράζοντα νεπίσης και στάμπες. Τις μετέφερναν διπλωμένες ή σε ρουλό και προσεκτικά τις φύλαγαν στα σπίτια μαζί με τις ξύλινες εικόνες.

Οι στάμπες είναι ασπρόμαυρες αποτυπώσεις, τις οποίες συμπληρωματικά χρωμάτιζαν. Είναι βασικά από τα τέλη του 18ου και τον 19ο αιώνα.Είναι οι λεγόμενες χάρτινες εικόνες που ο Βούλγαρος αγόραζε από τους άγιους τόπους στα βουλγαρικά εδάφη και από το Άγιο Όρος. Στάμπες έφερναν και από την Ιερουσαλήμ. Εδώ εκθέτουμε ένα μικρό μέρος από τη συλλογή του Αντόνιο Βασίλεφ. Είναι 5 στάμπες με απεικονίσεις των μοναστηριών του Ζωγράφου, του Χιλανδαρίου, του Μπάτσκοβο και του Αγίου Νικόλαου και του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, εξηγεί η κα Παβλόβα.

Η έκθεση και οι εκδηλώσεις που την συνοδεύουν, συνδεδεμένες με τη θρησκευτική φιλοσοφία πραγματοποιούνται με την ευλογία του Βούλγαρου Πατριάρχη Νεόφυτου. Ο Αντόνιο Βασίλεφ έλαβε ειδικό δίπλωμα για την πατριωτική δραστηριότητά του και από πλευράς του δώρισε έναν από τους πίνακες της Ιερουσαλήμ και τέσσερεις από τις εικόνες της έκθεσης στο Περιφερειακό Μουσείο Σόφιας.

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα

Φωτογραφίες: sofiahistorymuseum.bg, Ντεσισλάβα Σέμκοφσκα και Άνι Πετρόβα