Οι κάτοικοι της περιοχής του Βίντιν, γύρω από το Πάσχα, ανάβουνε φωτιές και με αργά βαριά βήματα, κάτω από τους ήχους επαναλαμβανόμενων μοτίβων, χορεύουν, για να θυμηθούν τους αγαπημένους τους που έχουν πεθάνει. Το έθιμο τηρούν όσοι ζουν στα χωριά Μπόινιτσα, Γκάμζοβο, Γκραντέτς και Ράμπροβο. Το ιδιάζον μνημόσυνο λαμβάνει χώρα κοντά στα ερείπια μεσαιωνικού μοναστηριού χτισμένου στα βράχια, στην περιοχή Αλμποτίν.

Τα χωριά κατά μήκος του Δούναβη υπάγονται σε μια περιοχή που ονομάζεται «Χρυσό κέρας», λέει ο δημοσιογράφος και σκηνοθέτης, Στέφαν Τζαμπάζοφ, ο οποίος γύρισε μαζί με τον γιο του, τον Νταβίντ, το ντοκιμαντέρ «Ο χορός για τους νεκρούς». Σε όλους αυτούς τους οικισμούς, το Πάσχα, οι κάτοικοι γυρίζουν με τα πορτραίτα των πεθαμένων συγγενών τους το χρόνο που πέρασε, χορεύουν αργούς χορούς και μοιράζονται στους συγχωριανούς τους βαμμένα αυγά, φαγητά και κρασί, αλλά και ρούχα. Στο μνημόσυνο αυτό κανείς δεν κλαίει, γιατί οι άνθρωποι θεωρούν πως οι ψυχές των νεκρών είναι μαζί τους αυτήν την μέρα.

Οι χοροί-μνημόσυνα συνδέονται με αρχαίες πρακτικές και χορεύονται ανάποδα από τους δείκτες του ρολογιού. Υπάρχουν υποθέσεις πως ίσως συνδέονται με τον πολιτισμό των Θρακών, αλλά και με τους Βλάχους, γιατί τα χωριά, στα οποία το έθιμο είναι ζωντανό, είναι κατεξοχήν βλάχικα. Οι Βλάχοι ονομάζουν τον εαυτό τους «εκρωμαϊσμένους Θράκες», πιστεύουν στην μετά θάνατον ζωή και στους τάφους των νεκρών τους βάζουν τα αγαπημένα τους αντικείμενα.

Δυστυχώς το έθιμο αυτό εξαφανίζεται σιγά σιγά, λέει ο σκηνοθέτης. Η περιοχή ερημώνει και οι νεαροί ενδιαφέρονται περισσότερο για σύγχρονες πρακτικές. Ενώ κάποτε όλα τα σόγια μαζεύονταν στο μοναστήρι του Αλμποτίν δίπλα στην βρύση του Χαϊντούκ (αρματολός). Την Κυριακή του Πάσχα έκαναν την τελετή στα χωριά τους και την Δευτέρα μαζεύονταν όλοι μαζί στο ξέφωτο.

Μακάρι να βρεθεί τρόπος να διασωθεί αυτό το έθιμο. Να μην ξεχνάμε τις ρίζες μας, τις παραδόσεις μας, μακάρι να βρεθεί τρόπος να επιστρέψουν οι άνθρωποι στον τόπο τους, να έχουν βιοπορισμό και να υπάρχουν ζωντανοί που να θυμούνται τους νεκρούς τους.

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα