Από τα μέσα του περασμένου αιώνα στη Βουλγαρία η γενική εκπαιδευτική προετοιμασία πάντα συμβάδιζε παράλληλα με την επαγγελματική. Στις αρχές της δεκαετίας του ΄80 επί 10 χρόνια τα δύο συστήματα ήταν ενοποιημένα στα λεγόμενα εκπαιδευτικό-επαγγελματικά συμπλέγματα. Τότε ως επιτυχημένο μοντέλο επιβάλλονται τα επαγγελματικά λύκεια, τα οποία προσελκύουν εξαιρετικά μεγάλο αριθμό μαθητών. Οι ειδικότητες καλύπτουν τη βιομηχανία, την αγροτική οικονομία, το εμπόριο, τον κατασκευαστικό κλάδο, τη βιομηχανία τροφίμων κ. ά.. Στην αρχή της δημοκρατίας το ενδιαφέρον για το μοντέλο αυτό μειώνεται, αλλά τα τελευταία χρόνια η ανεργία και η ανεπάρκεια στελεχών σε ορισμένους κλάδους της οικονομίας και πάλι έβγαλαν στο προσκήνιο το ενδιαφέρον για την κατάρτιση αυτή. Από το 2015 υλοποιείται με την χρηματική υποστήριξη του βουλγαρο-ελβετικού προγράμματος DOMINO (Διττή εκπαίδευση για τις σύγχρονες απαιτήσεις και ανάγκες της κοινωνίας). Χάρη στο σύστημα «μάθηση μέσω εργασίας» περισσότεροι από 1500 μαθητές σε όλη τη χώρα καταρτίζονται σε 12 επαγγέλματα.

Το σχέδιο ξεκίνησε το 2015 με αίτημα της Βουλγαρίας – διηγείται η Πέτια Εβτίμοβα, επικεφαλής του βουλγαρο-ελβετικού σχεδίου DOMINO. – Η ιδέα ήταν να γίνει σαφές σε 10 βουλγαρικά σχολεία αν το μοντέλο αυτό λειτουργεί. Για τα τέσσερα χρόνια το ενδιαφέρον αυξήθηκε τόσο πολύ, ώστε τώρα έχουμε 32 σχολεία, που συμμετέχουν στο σχέδιο και εκτός του σχεδίου τα σχολεία που άρχισαν να εφαρμόζουν το ίδιο μοντέλο είναι 78. Το ιδιαίτερο στο σχέδιο είναι ότι τα τελευταία δύο χρόνια της μέσης εκπαίδευσής τους, οι μαθητές στα επαγγελματικά λύκεια 2-3 μέρες ασκούν το επάγγελμα, και 2-3 μέρες πηγαίνουν στο σχολείο κάθε εβδομάδα. Συνολικά στη χώρα πάνω από 250 επιχειρήσεις άρχισαν να συνεργάζονται με σχολεία και να προσφέρουν δυνατότητες στους μαθητές να αρχίσουν δουλειά μετά την αποφοίτησή τους. Στο πλαίσιο του σχεδίου το ποσοστό απασχόλησης των αποφοίτων είναι 70%.

Για να συνεχιστεί η επιτυχημένη λειτουργία του μοντέλου και μετά την ολοκλήρωση του σχεδίου, με τη βοήθεια του Υπουργείου Παιδείας και Επιστημών έγιναν σημαντικές τροποποιήσεις στον Νόμο περί Επαγγελματικής Κατάρτισης. Ανάμεσα στα επαγγέλματα, που συμπεριλαμβάνονται στη διττή εκπαίδευση είναι τεχνίτες μηχανημάτων, ηλεκτρολόγοι, τεχνίτες αυτοκινήτων και τεχνίτες ηλεκτρικών οχημάτων. Η διττή εκπαίδευση αναπτύσσεται πολύ καλά και στον τομέα της παραγωγής επίπλων και από τον κλάδο των υπηρεσιών στον τουρισμό υπάρχει ζήτηση κυρίως για μάγειρες και εστιατόρους.

Η 17χρονη Ελεονόρα Άνγκελοβα από το Ντόμπριτς εκπαιδεύεται σύμφωνα με το διττό μοντέλο στο Επαγγελματικό Λύκειο Τουρισμού, στην ειδικότητα «μάγειρας». Αυτό που την προσελκύει στο επάγγελμα είναι:

Η αγάπη, το πάθος, η διασκέδαση στην κουζίνα, εκτός από τη δουλειά. Αυτό το επάγγελμα είναι ενδιαφέρον, ευχάριστο και μου φέρει ικανοποίηση.

Μέντορας της Ελεονόρας στη μαγειρική είναι ο Βίκτορ Ζέτσεφ, γενικός οδηγός στο εκπαιδευτικό εστιατόριο της Ακαδημίας Μαγειρικής HRC:

Η κατάρτιση που μπορώ να δώσω στις επόμενες γενιές μάγειρων είναι, ελπίζω, αρκετά ανοιχτή, για να μπορούν μετά να κάνουν την επιλογή τους τι κουζίνα θέλουν να μαγειρεύουν, τι μάγειρες θέλουν να είναι. Βασιζόμαστε στα ντόπια βουλγαρικά προϊόντα και τις εποχιακές τροφές. Τώρα υπάρχουν πολλοί αγρότες που επενδύουν όλη την ενέργειά τους στην ποιότητα των τροφίμων. Προσπαθούμε να δούμε τα προϊόντα που είναι στη βάση πολλών συνταγών – βουλγαρικών ή βαλκανικών. Όλα αυτά τα προϊόντα μπορούν να χρησιμοποιηθούν με τρόπο που ταυτόχρονα διατηρεί το πνεύμα της παράδοσης και ακούγεται διαφορετικά. Τα αγόρια και τα κορίτσια που εκπαιδεύω έχουν απίστευτο ταλέντο, πολλοί απ’ εκείνους είναι και τώρα επιτυχημένοι μάγειρες. Χαίρομαι πολύ που μπορώ να τους αποκαλέσω συναδέλφους και φίλους μου.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα

Φωτογραφίες: dominoproject.bg, Νταρίνα Γκριγκόροβα