Η Απελευθέρωση της Βουλγαρίας από την Οθωμανική Κυριαρχία συνδέθηκε με νέες εξευρωπαϊστικές πολιτιστικές τάσεις. Η αναγέννηση του κράτους έλαβε χώρα στην μεσαιωνική πρωτεύουσα, το Βελίκο Τάρνοβο, όπου διεξήχθη η Ιδρυτική Συνέλευση της βουλγάρικης Βουλής. Το Τάρνοβο ήταν το σημείο από όπου εξαπλώθηκαν οι νέες ιδέες. Οι κάτοικοι με περιέργεια υποδέχονταν τις καινοτομίες από την Ευρώπη αλλά ήταν και καχύποπτοι όσον αφορούσε τα νέα ήθη.

«Παράλληλα με την Ιδρυτική Συνέλευση, στο Τάρνοβο άρχισαν να σημειώνονται  μια σειρά από πρωτοπορίες, λέει η Τοντόρκα Νέντεβα από το Περιφερειακό Ιστορικό Μουσείο της πόλης. Δημιουργήθηκε μπάντα πνευστών, ερασιτεχνικός θίασος έδωσε την πρώτη θεατρική παράσταση, καταγράφηκε η πρώτη μονομαχία για την αγάπη μιας γυναίκας. Τότε έγινε και η πρώτη επίδειξη μόδας».

Στους δρόμους του Τάρνοβο άρχισαν να εμφανίζονται γυναίκες και άντρες ντυμένοι ευρωπαϊκά και αυτό ερχόταν σε έντονη αντίθεση με τις συνηθισμένες ως τότε παραδοσιακές φορεσιές που φορούσαν οι υπόλοιποι. Ο τύπος ασκούσε αμείλικτη κριτική σε όσους έρχονταν σε ρήξη με την δημόσια τάξη. Τα νέα υφάσματα, τα χρώματα, τα ασυνήθιστα μανίκια, τα διακοσμητικά στοιχεία, τα ευφάνταστα καπέλα και τα κρινολίνα δεν ενοχλούσαν τόσο την κοινή γνώμη όσο οι κορσέδες με τα βαθιά ντεκολτέ, τα κοσμήματα, τα βαμμένα νύχια και το κραγιόν.

Μια από τις πρώτες εφημερίδες που άρχισαν να εκδίδονται στο ελεύθερο πριγκιπάτο χαρακτήριζε τις γυναίκες που ακολουθούσαν τη νέα μόδα ως «αστείες» και τις καλούσε να σεβαστούν τη δημόσια αιδώ ενώ τους άντρες τους να τις συνετίσουν. Τα βασικά θύματα της κριτικής ήταν οι επονομαζόμενες «διανοούμενες», ένα νέο γυναικείο κίνημα που αποτελούταν από δασκάλες και υπαλλήλους, γυναίκες που ανακάλυπταν την χειραφέτηση, κέρδιζαν χρήματα και έφταναν μέχρι και το διαζύγιο για να δείξουν πόσο «προχωρημένες» είναι ερχόμενες σε ρήξη με την χριστιανική ηθική. Αυτό φυσικά προκαλούσε τον αφορισμό τους μαζί με τον άγνωστο ως τότε κινηματογράφο και τα πρότυπα που προωθούσε, τα μυθιστορήματα και τα καμπαρέ. 

Τα αυθεντικά ευρωπαϊκά ρούχα μπορούσαν να επιτρέψουν στον εαυτό τους κυρίως οι πλούσιες οικογένειες που είχαν την δυνατότητα να ταξιδεύουν αλλά ακόμα και τα μέλη τους προσέφευγαν στην υπηρεσία των ντόπιων ραφτών. Την εποχή εκείνη δημιουργήθηκε μια ολόκληρη συντεχνία από ράφτες και μοδίστρες που άρχισαν να μιμούνται τα ευρωπαϊκά πρότυπα χάρη σε φωτογραφίες από περιοδικά και πατρόν. Τότε η Βόρεια Βουλγαρία ανθούσε οικονομικά και από όλες τις πόλεις κοντά στο Δούναβη οι εύποροι ερχόντουσαν να φτιάξουν τα ρούχα τους στο Τάρνοβο.

Σιγά σιγά τα ευρωπαϊκά ρούχα αντικατέστησαν εξολοκλήρου τις φορεσιές κι εκείνες έμειναν μόνο σαν στοιχείο του φολκλόρ στο οποίο σήμερα ανατρέχουμε με νοσταλγία.

Φωτογραφίες: αρχείο

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα