Στην αρχή της προεκλογικής εκστρατείας για τις επικείμενες στις 27 Οκτωβρίου δημοτικές εκλογές, το θέμα για τις διαθέσεις των βουλγάρων πολιτών απέναντι στα συμβαίνοντα στη χώρα μας σε κοινωνικό-πολιτικό πλάνο βρίσκεται και πάλι ανάμεσα στο επίκαιρα θέματα. Ο Βούλγαρος έχει μάλλον συντηρητικές διαθέσεις, δείχνει έρευνα του Ινστιτούτου Κοινωνικών Ερευνών «Ιβάν Χατζίσκι» και της εταιρείας δημοσκοπήσεων Gallup. Η συντηρητική αντίδραση απέναντι στα συμβαίνοντα γύρω μας έχει την εξήγησή της, σύμφωνα με τον πολιτειολόγο Παρβάν Συμεώνοφ:

«Οι κοινωνίες στον Δυτικό κόσμο σαν να έχουν κλίση στην παράδοση, το έθνος, τη θρησκεία, υπερψηφίζουν ανθρώπους που μιλάνε μ’ αυτόν τον τρόπο. Από τη Gallup κάναμε μια αρκετά προκλητική έρευνα, που δείχνει ότι σε γενικές γραμμές ο Βούλγαρος επίσης έχει μάλλον συντηρητικά ένστικτα, χωρίς να φτάνει στα άκρα. Εμείς οι Βούλγαροι είμαστε μια κοινωνία της σωφροσύνης, πραγματιστική. Ταυτόχρονα αν κάποιος φτάνει στα άκρα, η κοινωνία αντιδρά επιφυλακτικά», λέει ο Συμεώνοφ. Εκείνος θεωρεί ότι έστω και να έχει διαμορφωθεί ένα σχεδόν επαγγελματικό πολιτικό στρώμα, και οι «έντιμοι» άνθρωποι να είναι εκτός του στρώματος αυτού, η συζήτηση για τη σύγκρουση μεταξύ της συντηρητικής και της φιλελεύθερης αντίληψης για το μέλλον δεν είναι περιττή. Αυτό, σε μεγάλο βαθμό, οφείλεται στις αλλαγές, των οποίων είμαστε μάρτυρες στον κόσμο, που προκλήθηκαν από τις εξωτερικοπολιτικές φιλοδοξίες μεγάλων κρατών όπως η Ρωσία και η Κίνα, ή από τις απειλές για πιθανές τρομοκρατικές επιθέσεις. Αυτό καθιστά τον κόσμο όλο και πιο ανασφαλή και κάνει τους ανθρώπους να πολιτικοποιούνται. Επιστρέφει το πολιτικό στην πολιτική και η βασική διαίρεση στις κοινωνίες «δεν είναι τόσο στον άξονα «αριστερά – δεξιά», επειδή τα δύο ήδη δε διαφέρουν και τόσο, αλλά μάλλον σε ανθρώπους που θα πουν να αλλάξουμε την κοινωνία σε κατεύθυνση να έχουμε όλο και μεγαλύτερα ατομικά δικαιώματα, να εξασφαλίσουμε δικαιώματα στις διαφορετικές και τις ευάλωτες κοινότητες και να γίνουμε πιο φιλελεύθεροι. Στον αντίθετο πόλο είναι οι άνθρωποι που θα πουν ότι η Εκκλησία, η παράδοση και η ηθική είναι τα σημαντικά πράγματα.»

Με τη σειρά του ο κοινωνιολόγος Αντρέι Ράιτσεφ υπερασπίζεται φουτουριστική οπτική γωνία προς το θέμα, στρέφοντας το βλέμμα του σε ένα όχι τόσο μακρινό, σύμφωνα με τα λόγια του, μέλλον:

«Η αυτοδιάθεση είναι τεράστια ελευθερία, στην οποία η ανθρωπότητα εισήλθε και για πρώτη φορά στην ιστορία δε θα έχει καθορισμένο παρελθόν και μόνο μέλλον. Αυτό είναι τερατώδες κατάσταση. Πολύ σύντομα θα διαιρεθούμε σε τάξεις. Η μία τάξη θα αποτελείται από ανθρώπους που θα ζουν μέχρι την ηλικία 200 χρονών και θα είναι πολύ έξυπνοι, συνδεδεμένοι με όλες τις βάσεις δεδομένων, και η άλλη – από τέτοιους που δε θα είναι.» Σε ομιλία του στο πλαίσιο συζήτησης πάνω στο θέμα στη Σόφια, ο Ράιτσεφ συμφώνησε με τη γνώμη του Πέταρ Νικόλοφ, που εκφράστηκε σε βιβλίο του για τον συντηρητισμό. Εκεί γράφει ότι οι συντηρητικοί είναι εκείνοι που χάνουν όλες τις μάχες, παρά το γεγονός αυτό όμως έχουν πάντα υπάρξει και θα υπάρχουν ως αντίσταση στις αλλαγές.

Ο κοινωνικός ανθρωπολόγος Χαραλάν Αλεξάντροφ χαρακτηρίζει την ταυτότητα ως θρίαμβο της ιδέας για αυτοδιάθεση, που έχει ήδη συμβεί.

«Ο σύγχρονος άνθρωπος δε διαθέτει έτοιμες, σταθερές, αξιόπιστες ταυτότητες, που του έχουν δοθεί για το ότι γεννήθηκε σε ορισμένη τάξη, ομάδα, έθνος ή έδαφος και εμείς πρέπει να διαμορφώνουμε τον εαυτό μας κάθε μέρα. Αυτό είναι πολύ δύσκολο στις συνθήκες σκληρής παγκοσμιοποίησης της οικονομίας, στην οποία εάν δεν αντιμετωπίσεις μόνος σου την ταυτότητάς σου, κάποιος σου την κολλάει και είναι πιο πιθανό να είναι μια ταυτότητα χαμένου και όχι κερδισμένου. Οι ταυτότητες που μας προσάπτει αυτή η οικονομία, χαρακτηρίζοντάς μας ως χαμένους, είναι βλαβερές και πρέπει με κάποιον τρόπο να τις αντιμετωπίσουμε. Ένα από τα φυσικά πράγματα που κάνει κανείς σε μια τέτοια κατάσταση είναι να δει τι υπάρχει γύρω του.» Χρησιμοποιούμε αυτό, με το οποίο μας έχει εμπλουτίσει ο πολιτισμός – τα κεντήματα και η ρατσενίτσα, που έχουμε αντιληφθεί ως δεδομένο, και σήμερα αρχίζουν να μας ξεφεύγουν.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα