Οι Ημέρες του Γιαπωνέζικου Πολιτισμού γιορτάζονται στην Βουλγαρία εδώ και 30 χρόνια. Φέτος στο πλαίσιο των εκδηλώσεων είχαμε την τύχη να απολαύσουμε ένα κουκλοθέατρο για μικρούς και μεγάλους το οποίο μας μάγεψε με χρώματα και εξωτισμό από την Χώρα του Ανατέλλοντος Ήλιου. Η παράσταση ήταν στο Στρατιωτικό Θέατρο της Σόφιας αλλά όσοι δεν πρόλαβαν μπορούν να την παρακολουθήσουν στο Κρατικό Κουκλοθέατρο στο Πλόβντιβ μιας και είναι μέρος του μόνιμου ρεπερτορίου του.

Η παράσταση «Ο πρίγκιπας της θάλασσας και ο πρίγκιπας της γης» μας μεταφέρει στην γιαπωνέζικη μυθολογία και μας διηγείται για τους εγγονούς της θεάς του Ήλιου Αματεράσου, για τα αδέρφια Χοχοντέμι (Hoori) και Χοζουζόρι (Hoderi), με το επίκεντρο στην κρατική διοίκηση βάση των προσόντων και της αξίας του ηγέτη που του κερδίζουν την αγάπη των πολιτών. Η παράσταση είναι μέρος του Πλόβντιβ – Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Πολιτισμού 2019 και του EUJapanFest 2019.

«Περίπου 2 μήνες συνεχείς πρόβες, είπε εκείνος. Πρώτα έπρεπε να μάθουμε λίγα πράγματα για τον γιαπωνέζικο πολιτισμό ο οποίος είναι αρκετά διαφορετικός από τον βουλγάρικο. Από την άλλη έπρεπε να δώσουμε ειδική προσοχή στην πλαστική κίνηση των γιαπωνέζων ηθοποιών».

Στην παράσταση συμμετέχουν 2 εξαιρετικές κούκλες οι οποίες έχουν δημιουργηθεί στο πνεύμα των γιαπωνέζικων παραδοσιακών σχολών Μπούνια Νίνγκιο (πρίγκιπας Χοχοντέμι) και Μπουνρακού (πριγκίπισσα της θάλασσας) η οποία είναι αναγνωρισμένη από την ΟΥΝΕΣΚΟ σαν μέρος της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

«Η κούκλα που είδατε, η πριγκίπισα, είναι από είδος κούκλας που δεν φτιάχνεται πλέον εδώ και 50 χρόνια, λέει η κυρία Παναγιώτοβα. Είχα μεγάλη τύχη που συνάντησα τον μάστορα Αράτα Καβαγκούτσι στο Τόκιο ο οποίος είναι 75 χρονών αλλά του άρεσε η ιδέα να φτιάξει μια τέτοια κούκλα και επί ένα χρόνο διαπραγματευόμασταν φέρνοντας σε συμφωνία τις αντιλήψεις μας για ομορφιά και θεατρικούς χαρακτήρες, για όλη την υπόθεση του έργου».

Η πριγκίπισσα της θάλασσας κινείται με την βοήθεια τριών κουκλοπαικτριών.

«Ήταν πολύ ενδιαφέρον για μας να μάθουμε να κινούμε αυτήν την κούκλα, λέει η Μαρία Ντιμιτρόβα που κινεί τα πόδια. Στην Ιαπωνία ο μάστορας που κινεί το κεφάλι και το δεξί χέρι εκπαιδεύεται 10 χρόνια. Το να μάθεις να κινείς μια κούκλα ξεκινά από τα πόδια, έπειτα διδάσκεται το αριστερό χέρι και στο τέλος το κεφάλι με το δεξί χέρι που είναι πολύ σημαντικό από άποψη χειρονομιών. Εμείς δεν είχαμε πολύ χρόνο και απλοποιήσαμε λίγο τα πράγματα αλλά πάλι ήταν δύσκολο γιατί το να μάθεις να κινείς μια κούκλα απαιτεί αφοσίωση ενώ στην συγκεκριμένη περίπτωση και εξαιρετικό συγχρονισμό γιατί είμαστε τρεις».

Σε τι οφείλεται αυτός ο συγχρονισμός;

«Αυτό ήταν για μένα το πιο ενδιαφέρον μέρος της διαδικασίας, λέει η Νατάλια Βασίλεβα η οποία κινεί τα χέρια της πριγκίπισσας. Έπρεπε να μάθουμε να περπατάμε μαζί, να καθόμαστε ταυτόχρονα, δίχως να μιλάμε, δίχως να κοιταζόμαστε, να είμαστε σαν ένα πνεύμα αυτής της κούκλας. Το ότι το πετύχαμε οφείλεται στο ότι είμαστε φίλες και στο ότι μας αρέσει πολύ αυτό που κάνουμε».

Ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ της βουλγάρικης και της γιαπωνέζικης σχολής κουκλοθέατρου;

«Έχουμε εργαστεί με πολλές κούκλες αλλά το κουκλοπαίξιμο της γιαπωνέζικης πριγκίπισσας δεν συμπίπτει με τα συστήματα που έχουμε διδαχτεί, λέει η Μιχαέλα Αντώνοβα η οποία κινεί το κεφάλι. Στην Ιαπωνία μόνο άντρες ασχολούνται με αυτήν τέχνη και οι κούκλες είναι πιο βαριές ενώ η κίνησή τους απαιτεί περισσότερη δύναμη. Κι εμείς τα καταφέραμε κι ας είναι τα χέρια μας πιο εύθραυστα».

Η κούκλα του πρίγκιπα κινείται χάρη στην Ντανιέλα Τένεβα η οποία εκπαιδεύτηκε από μάστορα στην Ιαπωνία.

«Γνωρίστηκα με μερικούς θαυμάσιους ανθρώπους, λέει εκείνη. Δεν είχαν διδάξει άλλον ξένο πριν από εμένα αλλά ήταν ανοιχτοί να με μάθουν όλα όσα χρειαζόμουν. Οι ιάπωνες κουκλοπαίχτες δεν μιλάνε γιατί υπάρχουν πάντα αφηγητές ενώ εμείς διδασκόμαστε να παίζουμε σαν ηθοποιοί κι αυτό με δυσκόλεψε λίγο μέχρι να το συνηθίσω. Ο άνθρωπος που με δίδαξε ονομάζεται Τακέσι (Κεν) Νισιχάσι, είναι 70 χρονών αλλά έχει περισσότερη ενέργεια από μένα».

Στην σκηνή μουσική παίζουν ζωντανά η Μαρίνα Βελίκοβα και ο Γιορντάν Βίτσεβ ενώ η μουσική είναι του συνθέτη Ασέν Αβράμοβ.

Οι 30τές Ημέρες του Γιαπωνέζικου Πολιτισμού στην Βουλγαρία είναι επετειακές μιας και σημειώνονται 110 χρόνια από την αρχή των επίσημων επαφών μεταξύ των δυο χωρών, 80 χρόνια από την έναρξη των διπλωματικών τους σχέσεων και 60 χρόνια από την ανανέωση των διπλωματικών σχέσεων μετά το τέλος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου.

Οι Ημέρες ξεκίνησαν στην αρχή του Σεπτέμβρη με πολύ πλούσιο πρόγραμμα και θα τελειώσουν στις 6 Δεκεμβρίου με συναυλία της Παιδικής Χορωδίας της Βουλγαρικής Εθνικής Ραδιοφωνίας (ΒΕΡ) μαζί με την ερμηνεύτρια Φουγιούκι Ενοκίντο η οποία παίζει το παραδοσιακό μουσικό όργανο Κότο. Η Παιδική Χορωδία της ΒΕΡ είναι πολύ γνωστή στην Ιαπωνία όπου έχει κάνει 18 περιοδείες και τα παιδιά έχουν τραγουδήσει πάνω από 500 φορές σε 150 γιαπωνέζικες πόλεις.

Φωτογραφίες: Κρατικό Κουκλοθέατρο Πλόβντιφ