Η Όπερα της Σόφιας εγκαινιάζει τη νέα της σαιζόν με πρεμιέρα της όπερας του Μαρίν Γκολεμίνοβ «Ο ζωγράφος Ζαχάρι». Το λιμπρέτο είναι του Πάβελ Σπάσοβ. Οι παραστάσεις είναι δυο – στις 11 και στις 13 Οκτωβρίου. Το έργο αυτό θίγει πολλά ιστορικά, ηθικά και αισθητικά θέματα. Ο βασικός χαρακτήρας είναι του ζωγράφου Ζαχάρι  Χρίστοβιτς από την Σχολή του Σάμοκοβ ο οποίος έθεσε τις βάσεις της βουλγάρικης κοσμικής ζωγραφικής τον 19^ο αιώνα.

Ο Ζαχάρι έμεινε ορφανός και μεγάλωσε μαζί με τον αδερφό του τον Δημήτρη ο οποίος είχε εργαστήριο αγιογραφίας. Το παιδί είχε ταλέντο και βρήκε τη θέση του ανάμεσα στους καλλιτέχνες. Ο βασικός του σύμβουλος ήταν ο διαφωτιστής Νεόφιτ Ρίλσκι ο οποίος υπήρξε δάσκαλός του. Λένε πως ο Ζαχάρι ήταν ερωτευμένος με την γυναίκα του αδερφού του την Χριστιανία και το πορτραίτο της είναι ένα από τα πιο διάσημα έργα του.

Ο Μαρίν Γκολεμίνοβ εμπνεύστηκε από την ιστορία του γνωστού στην βουλγάρικη ιστορία με το όνομα Ζαχάρι Ζογκράφ και άρχισε να συνθέτει μια όπερα αφιερωμένη σ’ αυτόν το 1970. Στην πραγματικότητα κανείς δεν ξέρει αν ο Ζαχάρι και η Χριστιανία είχαν σχέση πριν εκείνη να αρρωστήσει από τύφο. Πάντως μετά από αυτό ο μόνος που έμεινε δίπλα της ήταν ο Ζαχάρι ο οποίος πέθανε λίγο καιρό μετά το θάνατο της αγαπημένης του.

Ο Γκολεμίνοβ αποφάσισε να αλλάξει λίγο την υπόθεση. Στο λιμπρέτο που χρησιμοποίησε, ο Ζαχάρι και η Χριστιανία λέγεται ότι ήταν αρραβωνιασμένοι αλλά ο ζωγράφος έφυγε και έλειψε καιρό από τον τόπο του ενώ όταν γύρισε εκείνη είχε παντρευτεί τον αδερφό του. Οι δυο τους όμως συνέχισαν να αγαπιούνται ως το τέλος της ζωής τους. Οι πρώτες παραστάσεις της όπερας ήταν στην Σόφια και το Ρούσε ενώ ο πρώτος που εκτέλεσε του ρόλο του Ζαχάρι Ζογκράφ ήταν ο Νικόλα Γκιουζέλεβ.

Ο γιός του, ο Τσαβντάρ Γκιουζέλεβ, δημιουργεί τα σκηνικά για την τωρινή παράσταση.

«Θυμάμαι πως τραγουδούσε ο πατέρας μου, λέει ο Τσαβντάρ. Η ανάμνηση είναι πολύ συγκινητική. Σ’ αυτήν την παράσταση επικεντρώθηκα στην απλότητα. Βασικά σύμβολα είναι η σκαλωσιά και η σκάλα γιατί η ζωή είναι ένα συνεχώς ανεβοκατέβασμα με στόχο να χτίσουμε κάτι».

Ο διευθυντής της Όπερας, ο ακαδημαϊκός Πλάμεν Καρτάλοβ, επέλεξε για σκηνοθέτη την Ζορνίτσα Σοφία η οποία έγινε γνωστή με τις ταινίες της «Η μίλα από τον Άρη» και «Βοεβόδας». Η Ζορνίτσα Σοφία είναι και ζωγράφος, έχει τελειώσει την Ακαδημία Καλών Τεχνών στην Σόφια και έχει κάνει πολλές εκθέσεις.

«Ένα από τα πράγματα που με οδηγεί στην σκηνοθεσία αυτής της όπερας είναι η πείρα μου, λέει εκείνη. Η σκαλωσιά είναι και δικό μου σύμβολο. Ήμουν 22 χρονών όταν είχα την πρωτοβουλία να ανακαινιστεί η εκκλησία της Κεντρικής Φυλακής στη Σόφια και επί ενάμιση χρόνο σχεδόν δεν κατέβαινα από την σκαλωσιά. Για μένα ο ζωγράφος είναι αυτός που κάνει την σύνδεση μεταξύ του κάτω και του πάνω κόσμου. Η όπερα «Ο ζωγράφος Ζαχάρι» είναι μια ιστορία για την γέννηση της δημιουργίας, για την μετατροπή του έρωτα σε δημιουργική ενέργεια και δύναμη. Ο έρωτας σ’ αυτήν την όπερα δεν είναι τραγικός. Στον φυσικό κόσμο οι δυο ερωτευμένοι μπορεί να μην συναντήθηκαν αλλά σε πνευματικό επίπεδο ήταν ενωμένοι. Ο Ζαχάρι Ζογκράφ πέθανε νέος αλλά άφησε πίσω του ένα μεγάλο έργο και από άποψη ποσότητας και από την άπψη του πόσο επίδραση είχε στους επόμενους καλλιτέχνες. Από την άλλη η μουσική του Γκολεμίνοβ είναι πολύ εκφραστική και σίγουρα είναι πρόκληση για τους ερμηνευτές».

Τους ρόλους υποδύονται ο Βαλεντίν Βάτεβ, ο Νικολάι Βόινοβ στον ρόλο του Ζαχάρι, ο Βεσελίν Μιχάηλοβ σαν Δημήτρης, η Σύλβια Τένεβα, η Στεφανί Κράστεβα και η Χριστιάνα Ιγκνάτοβα στον ρόλο της Χριστιανίας. Την ορχήστρα διευθύνει ο Βελιζάρ Έντσεβ, τα κοστούμια δημιούργησε η Μάρτα Μιρόνσκα και η χορογραφία είναι έργο της Τεοντόρα Ντρούμεβα.

Ο Μαρίν Γκολεμίνοβ έχει απογόνους που παίζουν σημαντικό ρόλο στα καλλιτεχνικά δρώμενα της Βουλγαρίας.

«Είδα αυτούς τους νέους ανθρώπους και την ενέργειά τους και είμαι σίγουρη πως η παράσταση αυτή θα είναι καλή, λέει η Λίλη Γκολεμίνοβα, εγγονή του συνθέτη. Η ερμηνεία της υπόθεσης και η αντίληψη της μουσικής είναι άριστη και είμαι σίγουρη ότι η παράσταση θα άρεσε στον παππού μου. Ο Μαρίν Γκολεμίνοβ λάτρευε να πειραματίζεται και του άρεσε η απλότητα. Πριν την παράσταση το κοινό θα έχει την δυνατότητα να δει έκθεση αφιερωμένη στα μουσικο-σκηνικά του έργα στο φουαγιέ της Όπερας. Βρήκαμε νέα έγγραφα και φωτογραφίες που συνδέονται με τη ζωή και το έργο του. Κάποια από τα πανό είναι από προηγούμενες παραστάσεις της όπερας «Ο ζωγράφος Ζαχάρι».

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα