Η ιστορικό-γεωγραφική περιοχή Βεσαραβία είναι μια λωρίδα γης μεταξύ των ποταμών Προύθου και Δνείστερου που σήμερα βρίσκεται κατά βάση στην επικράτεια της Ουκρανίας και της Μολδαβίας. Οι πρώτη Βούλγαροι που μετοίκησαν εκεί ήταν κάτοικοι του χωριού Αλφατάρ, στην περιοχή της Σιλίστρα, οι οποίοι ακολούθησαν τα ρωσικά στρατεύματα του στρατηγού Ρουμιάντσεβ όταν αποχωρούσε από τα μέτωπα του ρωσο-τουρκικού πολέμου 1768-1774.

«Έπειτα, μετά από κάθε στρατιωτική εκστρατεία των ρώσικων στρατευμάτων προς τον Βόσπορο παρατηρούνται τέτοια μεταναστευτικά κύματα με μεγαλύτερο αυτό της δεκαετίας του 1920», λέει η Ράινα Ματζούκοβα από το Κέντρο Βουλγάρων της Βεσαραβίας στην Βουλγαρία.

Η γιορτή των Βουλγάρων της Βεσαραβίας σχετίζεται με την ημέρα των εγκαινίων της εκκλησίας «Μεταμόρφωση Κυρίου», στο Μπόλγκραντ της Οδησσού, το 1838. Ο ναός είναι έργο του ρώσου αρχιτέκτονα Αβραάμ Μέλνικοβ και στο χτίσιμό της συμμετείχαν 10 000 βούλγαροι μετανάστες. 

Σήμερα τα στοιχεία δείχνουν πως στην επικράτεια της Μολδαβίας και της Ουκρανίας κατοικούν περίπου μισό εκατομμύριο Βούλγαροι της Βεσαραβίας που έχουν καθεστώς μειονότητας. Αυτό που τους ενδιαφέρει περισσότερο απ’ όλα είναι να διατηρήσουν την εθνική τους ταυτότητα μέσω της παράδοσης και την γλώσσα τους αλλά δυσκολεύονται λόγω του Νόμου για την Μόρφωση από το 2017 ο οποίος επιβάλλει «τα Ουκρανικά σαν γλώσσα της εκπαιδευτικής διαδικασίας» και θα περιορίσει την διδασκαλία στα βουλγάρικα στα σχολεία.

«Ο νόμος δεν έχει σκοπό να καταπιέσει τις μειονότητες, λέει με σιγουριά η κυρία Μαντζούκοβα. Στόχος του ουκρανικού κράτους είναι να κατοχυρώσει τα ουκρανικά σαν επίσημη γλώσσα κάτι που αφορά την εθνική του ασφάλεια. Παρατηρείται όμως μια τάση οι Βούλγαροι εκεί να μιλούν όλο και περισσότερο στα ρώσικα παρά το ότι δεν έχουν ρώσικη καταγωγή».

Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι Βούλγαροι της Βεσαραβίας οι οποίοι προσπαθούν να διατηρήσουν την σχέση τους με την παλιά πατρίδα έχει σχέση με την διαδικασία που απαιτείται όταν θέλουν να σπουδάσουν εδώ.

«Από το 1993 στην Βουλγαρία φτάνουν νέοι άνθρωποι από την Βεσαραβία για να σπουδάσουν, λέει η κυρία Μαντζούκοβα. Δυστυχώς δεν υπάρχουν κατάστιχα μέσω των οποίων να μπορούμε να μελετήσουμε πόσοι από αυτούς τους ανθρώπους έμειναν στην Βουλγαρία, πόσοι επέστρεψαν πίσω, ποια ήταν η επαγγελματική τους σταδιοδρομία. Συνεχώς προσπαθούμε να ευαισθητοποιήσουμε την κοινωνία γι’ αυτό το πρόβλημα αλλά ως τώρα δεν υπάρχουν πρωτοβουλίες και βούληση για δράση».

Το πρόβλημα αυτό έχει και άλλες πλευρές.

Με την υιοθέτηση του κοινού ευρωπαϊκού δικαίου άλλαξε το καθεστώς βίζας για τους Βούλγαρους της Βεσαραβίας. Έτσι για να μπορέσει ένας από αυτούς τους ανθρώπους να λάβει πιστοποιητικό διαμονής πρέπει να «τρέχει» ενάμιση μήνα σε διάφορους θεσμούς για να έχει το δικαίωμα άλλες 90 μέρες να ασχολείται με την γραφειοκρατία που απαιτείται έτσι ώστε να λάβει άδεια να σπουδάσει στην χώρα μας.

«Από την άλλη πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι συνήθως ανήλικοι όταν έρχονται να σπουδάσουν, γιατί τελειώνουν το Λύκειο γύρω στα 17 και δεν μπορούν να έχουν λογαριασμό στην τράπεζα ενώ οι υποτροφίες λαμβάνονται μέσω κάρτας, συμπληρώνει η κυρία Μαντζούκοβα. Αλλά εμείς επιμένουμε να διατηρούμε την βουλγάρικη ταυτότητά μας και επιμένουμε στις ρίζες μας γιατί ξέρουμε πως μόνο έτσι μπορούμε να έχουμε φτερά. Θέλουμε να μάθουμε το ίδιο στα παιδιά μας για να έχουμε μέλλον. Πιστεύω πως η Βουλγαρία θα συνεχίσει να υπάρχει, θέλουμε να είμαστε μέρος της».

Φωτογραφίες: Κέντρο των Βούλγαρων της Βεσαραβίας στη Βουλγαρία

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορτνανόβα