Αυτήν την εβδομάδα στην Ένωση Βουλγάρων Αρχιτεκτόνων παρουσιάστηκε η έκθεση της ουκρανής ζωγράφου Γιούλια Κράσοβσκα η οποία ζει εδώ και 4 χρόνια στο Μπουργκάς. Η έκθεση λεγόταν «Βόλτες στο παρελθόν» και στο επίκεντρό της βρισκόντουσαν αρχιτεκτονικά στοιχεία που κοσμούν όμορφα κτήρια της Σόφιας όπως την Εθνική Τράπεζα, το Δικαστικό Μέγαρο, το Πανεπιστήμιο της Σόφιας, την Εθνική Βιβλιοθήκη, το Εθνικό Θέατρο, την Βουλή κ.ά.

Η επιλογή των αρχιτεκτονικών στοιχείων δεν είναι τυχαία γιατί πέρα από την ομορφιά τους για την Γιούλια έχουν ενδιαφέρον μιας και είναι έργο του συμπατριώτη της Μιχάηλο Παράστσουκ (1878-1963).

«Ζω στην Βουλγαρία αλλά δεν ήξερα ότι τα αρχιτεκτονικά στοιχεία αυτών των όμορφων κτηρίων είναι έργο συμπατριώτη μου, λέει η κυρία Κράσοβσκα. Το έμαθα πέρσι όταν η πρεσβεία της Ουκρανίας διοργάνωσε έκθεση για την ζωή του Μιχάηλο Παράστσουκ και με ενέπνευσε να μάθω περισσότερα γι’ αυτόν. Έχω εργαστεί σαν αρχιτέκτων και μελέτησα την ιστορία αυτών των κτηρίων και τις αρχιτεκτονικές τους ιδιαιτερότητες για να μπορώ να τα αποδώσω στους πίνακές μου. Για μένα ο Παράστσουκ είναι εξαίρετος γλύπτης με λεπτή αίσθηση της λεπτομέρειας ο οποίος έχει συμβάλει στην βουλγάρικη αρχιτεκτονική πολιτιστική κληρονομιά».

Ο Μιχάηλο Παράστσουκ(Mikhailo Parashchuk) γεννήθηκε στο χωριό Βαρβαρίντσι, τότε στην Αυστρο-Ουγγαρία. Στα 13 του χρόνια πήγε να σπουδάσει σε Σχολείο Καλών Τεχνών της Κρακοβίας. Στα 20 χρόνια του έφτιαξε ένα από τα ωραιότερα αγάλματα, στην Ευρώπη, του καθηγητή σλάβικης λογοτεχνίας, δραματουργού, μεταφραστή και εθνικού ποιητή της Πολωνίας, της Λιθουανίας και της Λευκορωσίας, Άνταμ Μιτσκέβιτς (1798-1855) και με την βοήθεια μαικήνων πήγε να σπουδάσει σε ιδιωτική Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού όπου μαθήτευσε δίπλα στον Ογκύστ Ροντέν (François-Auguste-René Rodin).

Στην Βουλγαρία ο Παράστσουκ έφτασε το 1921 σαν εκπρόσωπος του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού και εδώ έφτιαξε αγάλματα και προτομές του Πέγιο Γιάβοροβ, του Γκότσε Ντέλτσεβ, του Στέφαν Καρατζά, ανάγλυφα (bas relief) με τις μορφές του Χρίστο Μπότεβ και του Αλέκο Κωνσταντίνοβ, διακοσμητικά λιοντάρια, ρολόγια, κολώνες και κιονόκρανα για την Εθνική Τράπεζα, την κύρια είσοδο του Δικαστικού Μεγάρου, βασιλικές δέλτους (cartouche) πάνω από την είσοδο του Πανεπιστημίου της Σόφιας.

Η πρεσβεία της Ουκρανίας στην Σόφια υποστήριξε και την έκθεση «Βόλτες στο παρελθόν».

«Η προσωπικότητα του Μιχάηλο Παράστσουκ ήταν πολύπλευρη, λέει η Άννα Τερτίτσνα, αναπληρωτής πρέσβης της Ουκρανίας. Ενδιαφερόταν για την πολιτική, για την οικονομία και για άλλα κοινωνικά θέματα.  Την δεκαετία του ’20 συνέβαλε η Βουλγαρία και η Ουκρανία να έχουν καλές διακρατικές σχέσεις. Ως μέλος του Ερυθρού Σταυρού βοηθούσε αιχμαλώτους μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο όχι μόνο όσον αφορά τις συνθήκες διαβίωσής τους στην Βουλγαρία ή την Σερβία αλλά και για την επιστροφή τους στην πατρίδα και τις οικογένειές τους.

Στην Βουλγαρία βρήκαν καταφύγιο αρκετοί άνθρωποι από την Ουκρανία μετά την εγκαθίδρυση Σοβιετικής Κατοχής το 1919 στην χώρα τους και ο Παράστσουκ τους βοηθούσε να προσαρμοστούν. Ο ίδιος επίσης δεν γύρισε ποτέ πίσω και παρέμεινε δίχως υπηκοότητα στη Σόφια μέχρι τον θάνατό του. Κάθε νέα ιδεολογική γραμμή του δημιουργούσε προβλήματα και στερήσεις τις οποίες δεν αξίζει κανένας άνθρωπος και ειδικά κάποιος με το ταλέντο και τον κοινωνικό του ρόλο.Ο τάφος του βρίσκεται στο Κεντρικό νεκροταφείο της πόλης».

Άλλα κτήρια που μπορείτε να δείτε μέσα στους πίνακες της Γιούλια Κράσοβσκα βρίσκονται στο Μπουργκάς και είναι έργο του ιταλού αρχιτέκτονα Ρικάρντο Τοσκάνι (Ricardo Toscani, 1857-1928) ο οποίος ήρθε από την Λομβαρδία, τότε Αυστριακή αυτοκρατορία, με μια ομάδα ιταλών για να κατασκευάσουν σιδηροδρομική γραμμή και συμμετείχαν ως εθελοντές στον Σερβο-Βουλγαρικό Πόλεμο (1885).

Έπειτα ο Τοσκάνι έμεινε στο Μπουργκάς όπου σχεδίασε τον Καθεδρικό Ναό «Άγιος Κύριλλος και Μεθόδιος», το Μοντέρνο Θέατρο, οικίες κοινωνικών παραγόντων, το Παρθεναγωγείο «Άγιος Ιωσήφ» και το Μουσείο «Πέτια Ντουμπάροβα». Ο ανιψιός του, Μάριο Τοσκάνι, επίσης ήρθε να ζήσει στην Βουλγαρία και συνέβαλε στην αρχιτεκτονική όψη της πόλης Ρακόβσκι όπου δημιούργησε οικογένεια. Ο Ρικάρντο Τοσκάνι αναπαύεται στην γραφική πόλη Κότελ.

Φωτογραφίες: Ντιάνα Τσανκόβα

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα