Ένα από τα πιο επιτυχημένα βιβλία για παιδιά και εφήβους σήμερα στην παγκόσμια αγορά είναι οι «Ιστορίες για επαναστάτριες». Η ιδέα των συγγραφέων ήταν να πουν τις ιστορίες νέων γυναικών του παρελθόντος και της σύγχρονης εποχής της Βουλγαρίας οι οποίες να εμπνεύσουν τους αναγνώστες να αγωνιστούν για τα όνειρά τους και να αλλάξουν τον κόσμο προς το καλύτερο.

Αυτό ακριβώς είναι το βιβλίο που με τις ωραίες εικονογραφήσεις του, ώθησε την Βουλγάρα συγγραφέα Πέτια Αλεξάντροβα, σε συνεργασία με 40 ταλαντούχες ζωγράφους, να συγκεντρώσει τις εμπνευστικές ιστορίες βουλγάρων γυναικών που έζησαν πριν από μας σε ένα λεύκωμα με τίτλο «Είμαι Βουλγάρα». Οι ιστορίες συγκεντρώθηκαν και παρουσιάστηκαν με το πιο πολύχρωμο και διασκεδαστικό τρόπο. Ένα από τα πλεονεκτήματα του βιβλίου είναι ότι κάθε διήγημα είναι αληθινό και οι πληροφορίες αντλήθηκαν από γράμματα, έγγραφα, ιστορίες μαρτύρων κ.ά. πηγές.

Το βιβλίο απευθύνεται στο νεανικό κοινό όμως η έκδοση προκαλεί ενδιαφέρον και στους ενήλικους οι οποίοι βρίσκουν ενδιαφέρουσες τις μνήμες για προσωπικότητες όπως η Αικατερίνα Καραβέλοβα, σύζυγος Βούλγαρου πολιτικού από τα τέλη του 19^ου αιώνα, η γιαγιά Τόνκα Ομπρέτενοβα – υπέρμαχος της εθνικής απελευθέρωσης, η Βενέτα Μπότεβα – σύζυγος του ποιητή και επαναστάτη Χρίστο Μπότεφ, η συγγραφέας Λέντα Μίλεβα καθώς και η Λιουντμίλα Ζίβκοβα – δημιουργός διεθνών παιδικών φεστιβάλ με πασιφιστικό προσανατολισμό.

Το βιβλίο περιέχει επίσης μνήμες για ηρωίδες, οι ζωές και το έργο των οποίων είναι ελάχιστα γνωστά ή και ξεχασμένα. Τέτοια είναι η ιστορία της Στανισλάβα Καραϊβανόβα Μπαλκάνσκα η οποία σε ηλικία 15 ετών έγινε δασκάλα στην περιοχή της Μακεδονίας και περνώντας πολλές δυσκολίες υποστήριξε τις ιδέες της χάρη στη βούληση και τον σκληραγωγημένο της χαρακτήρα.

«Μερικοί από τους ανθρώπους που περιγράφω είναι ελάχιστα γνωστοί ακόμη και στους ιστορικούς για έναν πολύ απλό λόγο - δεν υπάρχουν αρκετές πληροφορίες γι' αυτούς», λέει η συγγραφέας Πέτια Αλεξάντροβα. Ορισμένες από τις ιστορίες εξακολουθούν να με εκπλήσσουν, με κάνουν να θαυμάζω τις προσωπικότητες που προκαλούν ζωντανά και ζεστά αισθήματα μέσα μου. Τέτοια είναι η ιστορία της Στανισλάβα Καραϊβανόβα Μπαλκάνσκα. Την πρώτη ακόμη μέρα όταν αρχίζει να διδάσκει, σ’ εκείνη έρχονται σχεδόν 100 παιδιά. Τα μαζεύει στο δωμάτιό της, όλα καθισμένα στο πάτωμα. Στις αναμνήσεις της εκείνη λέει ότι ήταν τόσα πολλά που μέχρι να δείξει τα γράμματα σε κάθε παιδί η σχολική μέρα τελείωνε. Δεν είχε καυσόξυλα και λιμοκτονούσε, παρόλα αυτά όμως συνέχισε να διδάσκει. Είναι δύσκολο να φανταστούμε πώς τα σημερινά παιδιά που τα έχουν όλα θα δεχόντουσαν μια τέτοια ζωή στέρησης.

Αυτό το ίδιο κορίτσι μετά από χρόνια έγινε τηλεγραφικός-ταχυδρομικός υπάλληλος. Κανένας δεν ήθελε να την προσλάβει και υπέστη κοροϊδίες για την επιθυμία της να δουλέψει σε μια εποχή που οι γυναίκες καθόντουσαν στο σπίτι και ασχολιόταν μόνο με το νοικοκυριό. Εκείνη όμως επέμενε και έστειλε αίτηση στον ίδιο τον πρίγκιπα Αλέξανδρος Μπάττενμπερκ ο οποίος υπέγραψε και δήλωσε περήφανος να διορίσει την πρώτη γυναίκα δημόσιο υπάλληλο στην Βουλγαρία. Τότε, υπήρχαν ακόμη και άνθρωποι που πήγαιναν ειδικά να δουν πώς ήταν αυτή η πρώτη γυναίκα που τόλμησε να ακολουθήσει ένα ανδρικό επάγγελμα.

«Σε εκείνες τις μακρινές εποχές όταν η γυναίκα δεν είχε πολλά δικαιώματα, όταν για να πάει ακόμα και σε λειτουργία στην εκκλησία έπρεπε να συνοδεύεται από γονέα, σύζυγο ή άλλο συγγενή, ακόμα τότε η Βουλγάρα υπαγόρευε τα γεγονότα στο δικό της χωριό ή πόλη. Ήταν ενήμερη για όλα όσα συνέβαιναν και είχε μια έντονη αντίδραση στην κοινωνία - προσθέτει η Πέτια Αλεξάντροβα. Υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία ότι η εισδοχή των γυναικών στο πανεπιστήμιο θα καθυστερούσε για πολλά χρόνια, αν δεν ήταν οι κυρίες ενός γυναικείου συλλόγου που έγραψαν μια σκληρή αναφορά ζητώντας επιτέλους και τα κορίτσια να έχουν το δικαίωμα να σπουδάσουν και να λάβουν τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ήθελα πολύ να μάθω πώς πέρασε μέχρι το τέλος η ζωή μερικών ηρωίδων μου αλλά δεν υπάρχουν μαρτυρίες. Για τρεις από τις ηρωίδες που περιγράφω στο βιβλίο δεν υπάρχουν ούτε σωζόμενες φωτογραφίες. Βασίστηκα στην φαντασία 40 γυναικών ζωγράφων που αναπαρέστησαν τις εικόνες με τον δικό τους τρόπο. Οι ζωγράφοι συμμετέχουν εξίσου μαζί μου στη δημιουργία του βιβλίου ώστε να φαίνεται τόσο όμορφο και κομψό. Μετά από καιρό θα κάνουμε και μια έκθεση με όλες τις εικονογραφήσεις σχετικά με το θέμα "Είμαι Βουλγάρα". Αυτοί οι νεαροί καλλιτέχνες εργάστηκαν χωρίς να περιμένουν αμοιβή για το βιβλίο, γεγονός που με κάνει να πιστεύω ότι στη Βουλγαρία οι γυναίκες είναι αυτές που δεν βάζουν τα οικονομικά σε πρώτο πλάνο αλλά δίνουν σημασία περισσότερο στις πνευματικές αξίες».

Φωτογραφία: ΒΕΡ

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα