Το "τουριστικό" αστείο, ότι όπου κι αν πάτε, θα συναντήσετε κάποιο βούλγαρο, ισχύει με πλήρη ισχύ για την Κροατία. Η Κροατία, η οποία είναι το 28ο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (από την 1η Ιουλίου 2013), είναι κοντά μας όχι μόνο λόγω της κοινής ευρωπαϊκής ζωής και του ελκυστικού μας τουρισμού, αλλά και ως τόπος με σεβαστή και επίσημα αναγνωρισμένη βουλγαρική μειονότητα.

Το 1998 ιδρύθηκε στο Ζάγκρεμπ η Οργάνωση των Βουλγάρων στην Κροατία. Τέσσερα χρόνια αργότερα (το 2002), τους χορηγήθηκε επίσημα καθεστώς εθνικής μειονότητας και από το 2003 άρχισε η χρηματοδότησή της από τον κρατικό προϋπολογισμό της Κροατίας. Για τις ανάγκες της κοινότητας, το Δημοτικό Συμβούλιο του Ζάγκρεμπ παρέχει επίσης χώρο στέγασης στην οδό Knyaz Mislav 13, όπου πραγματοποιούνται εκδηλώσεις και πρωτοβουλίες για τη διατήρηση της εθνικής συνείδησης, της γλώσσας και του βουλγαρικού πολιτισμού. Στο Ζάγκρεμπ εκδίδεται το δίγλωσσο περιοδικό «Μητρική γλώσσα», με τη χρηματοδότηση του υπουργείου Πολιτισμού της Κροατίας. Αρχισυντάκτης του είναι η συγγραφέας και δημοσιογράφος Ντιάνα Γκλάσνοβα, η οποία γεννήθηκε στη Σόφια το 1954, εργάστηκε ως δημοσιογράφος στο Βουλγαρικό Ειδησεογραφικό Πρακτορείο - ΒΤΑ και στην εφημερίδα Δημοκρατία και το 1996 μετακόμισε στο Ζάγκρεμπ.

«Η βουλγαρική κοινότητα στην Κροατία είναι παλιά»", λέει η Ντιάνα Γκλάσνοβα στη συνέντευξή της στο Ράδιο Βουλγαρία. «"Υπάρχουν νέοι που έρχονται στην Κροατία για να εργαστούν, αλλά δεν μένουν εδώ πολύ καιρό. Συχνά είναι εκπρόσωποι διαφόρων φορέων, όπως η Παγκόσμια Τράπεζα ή το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, και μένουν στο Ζάγκρεμπ μέχρι τη λήξη της θητείας τους. Όμως η κύρια διασπορά αποτελείται από απόγονους των βούλγαρων κηπουρών και οικογένειες μουσικών που ήρθαν στη χώρα στη δεκαετία του 1970, μετά τη συμμετοχή τους στις δημοφιλείς Καλοκαιρινές μουσικές βραδιές του Ντουμπρόβνικ και αποφάσισαν να μείνουν. Ορισμένοι παντρεύτηκαν τυπικά , άλλοι υπέγραψαν μακροπρόθεσμες συμβάσεις με το θέατρο ή άλλα πολιτιστικά ινστιτούτα της Κροατίας. Οι παλιότεροι είναι λίγοι πλέον και οι νέοι που έρχονται εδώ δεν ενδιαφέρονται παρά ελάχιστα για την κοινότητα. Ξέρετε, ότι οι νέοι σήμερα εργάζονται 12 έως και 16 ώρες, ανάλογα με την επιχείρηση, και μετά είναι πολύ κουρασμένοι. Δύσκολα μπορείς να τους πείσεις να επισκεφτούν μια βουλγαρική έκθεση ή κάτι άλλο παρόμοιο. Για το λόγο αυτό εκδίδουμε το περιοδικό «Μητρική γλώσσα».

Η μετανάστευση των Βουλγάρων στην Κροατία γίνεται σταδιακά και σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους. Τα παλιότερα στοιχεία για τους βουλγαρικούς οικισμούς είναι γύρω από τον Μεσαίωνα και μετά την εξέγερση Τσίπροφτσι (1688) στην περιοχή Σλαβονία (σήμερα Ανατολική Κροατία) όπου εγκαταστάθηκαν καθολικοί βούλγαροι. Το γένος Πεγιάτσεβιτς αποκτά την κυριότητα της περιοχής της πόλης Οσιέκ (Osijek) και ο αγωνιστής για την βουλγαρική ελευθερία Γκεόργκι Πεγιάτσεβιτς τον τίτλο του βαρόνου. Στα μέσα του 19ου αιώνα, πολλοί βούλγαροι φοίτησαν στο Πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ με υποτροφία που απονεμήθηκε από έναν μεγάλο φίλο της Βουλγαρίας, τον επίσκοπο Ιωσήφ Στρόσμαϊερ . Το δεύτερο μεγάλο βουλγαρικό κύμα προς το Ζάγκρεμπ, είναι από τις αρχές του 20ού αιώνα. Είναι οι κηπουροί που γίνονται διάσημοι στην αγορά του Ζάγκρεμπ με λαχανικά που ήταν άγνωστα πριν. Οι βούλγαροι αγρότες εντυπωσίασαν τόσο πολύ τους κατοίκους του Ζάγκρεμπ, που εδώ και χρόνια έχουν αποκαλούν "Βούλγαρο" όποιον ασχολείται με την παραγωγή λαχανικών.

Τα τελευταία χρόνια αυξάνεται ο αριθμός των βούλγαρων στην Κροατία. Όλο και περισσότεροι νέοι πηγαίνουν για να σπουδάσουν ή να εργαστούν. Αυτός είναι και ο λόγος της έκδοσης του δίγλωσσου βουλγαρικού περιοδικού «Μητρική γλώσσα», λέει η αρχισυντάκτριά του Ντιάνα Γκλάσνοβα.

«Θέλουμε να εξηγήσουμε στους Κροάτες ποιοι είμαστε και, φυσικά, ποια είναι η Βουλγαρία. Διαφορετικά, πώς θα θέλαμε να μας σέβονται ως μειονότητα αν δεν είμαστε γνωστοί. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το περιοδικό εκδίδεται στα βουλγαρικά και στα κροατικά, γεγονός που το καθιστά μοναδικό. Καμία άλλη μειονότητα στην Κροατία δεν έχει δίγλωσση έκδοσή λόγω των χρημάτων που χρειάζονται για να μεταφραστεί. Εμείς αποφασίσαμε να το κάνουμε. Το περιοδικό μας διαβάζεται το διαβάζει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Κροατίας και οι υπουργοί της κυβέρνησης. Επιπλέον, για τέταρτη χρονιά, αγοράζεται από τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου των ΗΠΑ στην Ουάσινγκτον. Χρηματοδοτείται πλήρως από τον κρατικό προϋπολογισμό της Κροατίας, όπως και τα περιοδικά όλων των άλλων εθνικών μειονοτήτων στην Κροατία, για το οποίο είμαστε όλοι ευγνώμονες».

Φωτογραφίες: bugari-u-hrvatskoj.com

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης