Δημιουργός μερικών από τα πιο εμβληματικά έργα γλυπτικής στη Βουλγαρία, γεννημένος το 1887 στη Βάρνα, ο Κίριλ Σιβάροφ αναγνωρίζεται ως αδιαμφισβήτητη δημιουργική αυθεντία κατά την διάρκεια της ζωής του. Στην πόλη του τον ονόμαζαν «ο δικός μας γλύπτης». Στα τελευταία 10 χρόνια της ζωής του εργάστηκε πάνω σε πολλά σημαντικά έργα στη Σόφια.

«Ο Κίριλ Σιβάροφ είναι καινοτόμος,  λέει ένας άλλος μεγάλος σύγχρονός του γλύπτης, ο Ιβάν Λάζαροφ. Είναι ο πρώτος που απλοποίησε, εξευρωπάισε την μορφή της βουλγαρικής γλυπτικής και δημιούργησε έργα που είναι η περηφάνια των μεγάλων πόλεών μας».

Ανάμεσα στα έργα του Σιβάροφ είναι το λιοντάρι στο Μνημείο της ελευθερίας στην κορυφή Σίπκα και τα χάλκινα αγάλματα των Χρίστο και Ευλόγκι Γκεοργκίεβι στην κεντρική είσοδο του Πανεπιστημίου της Σόφιας.

Δικές του είναι οι υπέροχες διακοσμήσεις του Δικαστικού Μεγάρου, της Βουλγαρικής Εθνικής Τράπεζας και της σημερινής Αστικής Βιβλιοθήκης, το λιοντάρι στο Μνημείο του Άγνωστου στρατιώτη στη Σόφια, το Σιντριβάνι των σειρήνων στον Θαλάσσιο κήπο της Βάρνας και το πρώτο μνημείο του στρατιώτη του Ασπαρούχ στη χώρα μας.

Παρά όμως την πλούσια κληρονομιά που άφησε πίσω του, το όνομά του σήμερα είναι άγνωστο για πολλούς και μερικά από τα έργα του καταστρέφονται. Η Ρουμιάνα Ιβανόβα, μακρόχρονη ερευνήτρια του έργου του γλύπτη, εξηγεί αυτό το παράδοξο γεγονός με το ότι ο Σιβάροφ δεν έπαιρνε μέρος σε συλλόγους καλλιτεχνών πάνω στους οποίους εστιάστηκε η προσοχή της κριτικής μετά τις 9 Σεπτεμβρίου 1944.

«Από το 1997 όταν γύρισα στην Βάρνα, προσπαθώ να βγάλω από τηνάδικη λήθη το όνομα του Κίριλ Σιβάροφ, ενός από τους πιο σπουδαίους Βούλγαρους γλύπτες που χτίζουν την εικόνα του βουλγαρικού πολιτισμού στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, λέει η ιστορικός τέχνης και συγγραφέας δύο βιβλίων για τον καλλιτέχνη («Ο Κίριλ Σιβάροφ και η Βάρνα: Έργα του γλύπτη στην γενέτειρά του» και «Ο Κίριλ Σιβάροφ – ο γλύπτης»).

Γεννημένος σε οικογένεια ξυλογλυπτών, ο Σιβάροφ αντλεί από την πηγή της βουλγαρικής αναγεννησιακής παράδοσης για την πλαστική κατασκευή της μορφής. Σπουδάζει Διακοσμητική και εφαρμοσμένη τέχνη στην Πράγα και μετά τελειώνει την Ακαδημία τεχνών στη Βιέννη, στην τάξη του Έντμουντ Χέλμερ. Υιοθετώντας τις διαφορετικές επιρροές στην τέχνη, δημιούργησε την δική του προσωπική προσέγγιση. Είναι ένας από τους πρωτοπόρους στη Βουλγαρία στη σύνθεση γλυπτικής και αρχιτεκτονικής. Μεταμορφώνει ιδιωτικές κατοικίες, τράπεζες, ξενοδοχεία και ιδρύματα, εναρμονίζοντας τις γλυπτικές συνθέσεις με την αρχιτεκτονική εμφάνιση και το πνεύμα του κτιρίου, αναφέρει η ερευνήτρια.

Προικισμένος με εξαιρετική ενέργεια, ο Κίριλ Σιβάροφ γίνεται η ψυχή της καλλιτεχνικής μποέμ, εργάζεται μαζί με τους βοηθούς του και μεταφέρει πρόθυμα την εμπειρία του στους νέους.

«Υπό την αιγίδα του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Βάρνας, ο Σιβάροφ δημιούργησε τον πρώτο κύκλο μαθημάτων διακοσμητικής γλυπτικής όπου εκπαίδευε ταλαντούχα παιδιά,τονίζει η Ρουμιάνα Ιβανόβα. Στη συνέχεια τα παιδιά γίνονταν βοηθοί του. Επίσης, βοηθούσε τους μαθητές του να γίνουν ανεξάρτητες δημιουργικές προσωπικότητες».

Ο Κίριλ Σιβάροφ είναι ένας από τους πρωτοπόρους σε διάφορους τομείς της βουλγαρικής γλυπτικής. Με πολλά έργα από τη δεύτερη δεκαετία του 20ου αιώνα έβαλε τα θεμέλια της γλυπτικής μαρινιστικής στη Βουλγαρία και κατά τη διάρκεια των πολέμων δημιούργησε έργα με σατιρικό σχόλιο για το τι συνέβαινε στομέτωπο, αλλά παρουσίαζε πάντα τον Βούλγαρο πολεμιστή ως ήρωα.

«Στην πραγματικότητα, είναι και ο πιο συχνά καλούμενος γλύπτης μας για την δημιουργία στρατιωτικών μνημείων, επισημαίνει η Ρουμιάνα Ιβανόβα. Παρά τα πολυάριθμα έργα του στον τομέα αυτό, ο Σιβάροφ δεν εργάστηκε ποτέ στερεότυπα. Κάθε μνημείο έχει τη δική του ατομική λύση, την τοποθέτησή του στο περιβάλλον, την κλιμάκωση και την τοποθέτησή του στην περιφερειακή ιστορία».

Ο θάνατος βρήκε τον γλύπτη απότομα, ένα πρωί του 1938, όταν ενώ εργαζόταν στο πέτρινο διάκοσμο του Δικαστηρίου της Σόφιας, σήκωσε μαζί με τους εργάτες ένα βαρύ κιονόκρανο, διηγείται η Ρουμιάνα Ιβανόβα.

Ακολουθώντας την αποστολή της να βγάλει από την λήθη το έργο του Κίριλ Σιβάροφ, η ιστορικός τέχνης έγραψε σενάριο ταινίας και ελπίζει να βρει υποστήριξη για την δημιουργία την. Για το σκοπό αυτό, η ίδια συγκέντρωσε πλούσιο υλικό ντοκουμέντων που δεν είχε παρουσιαστεί μέχρι τώρα. Αν η ταινία βγει, θα είναι το πρώτο ντοκιμαντέρ αφιερωμένο στον εξαίρετο γλύπτη μας.

Φωτο: nationalgallery.bg, wikipedia.org, Μιγκλένα Ιβανόβα

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα