Ο νεαρός επιστήμονας ανακάλυψε την επιστήμη χάρη σε δύο δασκάλους στο Γυμνάσιο. Και σήμερα, όταν βρίσκεται στις υψηλότερες ακαδημαϊκές θέσεις, δεν ξεχνάει να διαδώσει όσα έμαθε στον κόσμο. Επειδή η γνώση αφυπνίζει, αλλάζει και ανυψώνει τους ανθρώπους, μόνο όταν είναι κοινή.

Ο Στέφαν Κραστάνοφ εργάζεται στην δημιουργία του πρώτου κβαντικού υπολογιστή και διδάσκει στο Χάρβαρντ όμως δεν ξεχνάει ότι την αφύπνισή του για την επιστήμη την οφείλει στους δασκάλους του στο Μπουργκάς. Στο Δημοτικό σχολείο «Βασίλ Απρίλοφ» και στο Φυσικομαθηματικό Λύκειο «Νικόλα Ομπρέσκοφ», ο Στέφαν βρίσκει αφοσιωμένους καθηγητές, παρακολουθεί τα πρώτα του μαθήματα επιστήμης και κερδίζει μετάλλια από διαγωνισμούς και ολυμπιάδες. Εντωμεταξύ, αναπτύσσει τις γνώσεις του στη φυσική, στην περίφημη σχολή του Τεοντόσιι Τεοντόσιεφ λύνοντας μαθηματικά προβλήματα που δεν υπάρχουν στα βιβλία. Μετά το λύκειο βρίσκει τις καλύτερες συνθήκες εργασίας στο Γέιλ και στο Χάρβαρντ.

«Τα περισσότερα αμερικανικά πανεπιστήμια δημιουργούν ατμόσφαιρα όπου μπορείς όχι μόνο να ασχολείσαι με την επιστήμη αλλά και να αισθάνεσαι σαν στο σπίτι σου» λέει ο Στέφαν Κραστάνοφ. «Δεν νοιάζονται μόνο να είσαι καλός επιστήμονας αλλά επίσης είναι σημαντικό αν παίρνεις μέρος της κουλτούρας που δημιουργείται γύρω από το πανεπιστήμιο – να βοηθάς εθελοντικά, να έχεις χρόνο να μιλήσεις με τους φοιτητές και όχι μόνο να τους διδάσκεις. Γενικά, ένα πολύ σημαντικό μέρος της εργασίας μας είναι να μοιραζόμαστε τις γνώσεις μας με τους άλλους.»

Η ευγνωμοσύνη για τις γνώσεις και τις ευκαιρίες που είχε στη ζωή του, ο νεαρός κβαντικός φυσικός εκφράζει στην εργασία του με τα παιδιά – διδάσκει φυσική στους μαθητές κυρίως από τις φτωχές συνοικίες. Βοηθάει επίσης στους εφήβους από το Μπουργκάς όταν γυρνάει για λίγο στην πατρίδα του. Αλλά το πιο σημαντικό πράγμα που θέλει να διδάξει στους νέους και από τις δύο πλευρές του ωκεανού είναι ότι είναι δυνατόν να καταλάβεις τον κόσμο, ακόμα και αν δεν είσαι φυσικός.

Η κβαντική φυσική, ακατανόητη για τους περισσότερους, ο Στέφαν εξηγεί με απλά λόγια: «Μας λέει ποιοι είναι οι θεμελιώδεις περιορισμοί που μας θέτει το Σύμπαν.» Σύμφωνα με τον επιστήμονα αν κάτι δεν μπορεί να επιτευχθεί κατά τους κανόνες της κβαντικής φυσικής, πιθανότατα δεν μπορεί να επιτευχθεί με κανένα άλλο τρόπο.

«Η κβαντική φυσική υπερβαίνει κάποιους από τους περιορισμούς που νομίζουμε ότι υπάρχουν» συμπληρώνει ο ίδιος. «Αλλά το πιο σημαντικό για μένα είναι οτι δείχνει ποιοι ακριβώς είναι οι περιορισμοί που δεν είναι υπερβατοί. Και το ερώτημα είναι τι θα μπορούσαμε να κάνουμε όταν έχουμε τον πιο ισχυρό υπολογιστή που οι κανόνες του σύμπαντος μας επιτρέπουν να κατασκευάσουμε και πώς την ίδια στιγμή αυτοί οι κανόνες θέτουν τα όρια των τεχνολογιών.»

Μία από τις εφαρμογές του κβαντικού υπολογιστή μπορεί να είναι στην ιατρική.

«Με έναν κβαντικό υπολογιστή θα μπορούσαμε να προσομοιώσουμε φάρμακα και υλικά που είναι δύσκολα να δημιουργηθούν σε εργαστήριο» εξηγεί ο φυσικός. «Δηλαδή, θα μπορούσαμε να ελέγξουμε αν το νέο φάρμακο ή υλικό θα είναι χρήσιμο πριν δαπανήσουμε πολλά χρήματα και χρόνο για να κάνουμε πείραματα. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσαμε να φτιάξουμε υλικά που είναι πιο ισχυρά, πιο ελαφρά και παράγουν ενέργεια από το ηλιακό φως. Επί του παρόντος, έχουμε ένα πρότυπο του κβαντικού υπολογιστή το οποίο δείχνει πολλά από τα αναμενόμενα φαινόμενα αλλά ακόμα παρέχει πολύ λίγα κβαντικά μπάιτ για είναι πρακτικά χρήσιμος. Επομένως, θα χρειαστούμε εκατοντάδες χιλιάδες από αυτά τα κβαντικά μπάιτ που τώρα είναι πολύ δύσκολο να κάνουμε να λειτουργήσουν μαζί. Αλλά είμαι αισιόδοξος και ελπίζω τα επόμενα 10 χρόνια να διαθέτουμε τέτοιο υπολογιστή που θα έχει την δυνατότητα να προσομοιώσει νέα υλικά και ύστερα – νέα φάρμακα.»

Οι τεχνολογίες πρέπει να δημιουργούνται με τρόπο που να βοηθάει στον κόσμο και να τον προστατεύει, θεωρεί επίσης ο επιστήμονας. Και αν οι άνθρωποι επιθυμούν να ζουν σε ένα πιο πνευματικό και ηθικό περιβάλλον, ας ξέρουν ότι «έχουν την δυνατότητα να εργαστούν για έναν καλύτερο κόσμο.»

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα