Στις 28 Φεβρουαρίου 1870 ο Μέγας Βεζίρης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, Αλή Πασάς, αναγνώρισε το δικαίωμα των Βουλγάρων να έχουν αυτοκέφαλη εκκλησία. Μετά από δεκαετή μάχη για εκκλησιαστική ανεξαρτησία ο Σουλτάνος Αμπντούλ Αζίς εξέδωσε φιρμάνι με το οποίο ιδρύθηκε η Αυτόνομη Βουλγάρικη Εκκλησιαστική Εξαρχία στο πλαίσιο του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης. Το φιρμάνι αυτό που εξέφραζε τις ελπίδες των βουλγάρων ορθόδοξων ιερωμένων και των βούλγαρων πιστών παρουσιάστηκε την 1^η Μαρτίου από τον Άμβωνα του «Αγίου Στεφάνου»στην πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

«Το φιρμάνι συνδέεται με την ίδρυση του πρώτου επίσημα αναγνωρισμένου βουλγάρικου θεσμού μετά από σχεδόν 500 χρόνια έλλειψη βουλγάρικου κρατικού μηχανισμού και 40 χρόνια εθνικών αγώνων, λέει σε συνέντευξή της για την ΒΕΡ η διευθύντρια της Εθνικής Βιβλιοθήκης, υφηγήτρια Κρασιμίρα Αλεξάντροβα. Βάση του Φιρμανιού του Σουλτάνου και του Κανονισμού της Εξαρχίας, ο οποίος ετοιμάστηκε από την Εκκλησιαστική και Λαϊκή Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης το 1871, η Βουλγάρικη Εξαρχία αναγνωρίστηκε ως επίσημος εκπρόσωπος του βουλγάρικου έθνους στην Οθωμανική Αυτοκρατορία».

Το φιρμάνι είναι γραμμένο στα βουλγάρικα και τα τουρκικά και κατέχει κεντρική θέση ανάμεσα στα αυθεντικά έγγραφα που φυλάσσονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη στην Σόφια και που παρουσιάζονται στην έκθεση για τα 150 χρόνια από την ίδρυση της Βουλγάρικης Εξαρχίας. Μεταξύ του πλούσιου φωτογραφικού υλικού και των εγγράφων εντύπωση κάνει και ένα άλλο επίσημο χαρτί για τον διορισμό του Άντιμ Α΄ ως πρώτο Έξαρχο της Βουλγάρικης Ορθόδοξης Εκκλησίας.

«Το έγγραφο φέρει την ημερομηνία 12 Απριλίου 1872 και εντυπωσιάζει με την λεπτεπίλεπτη καλλιγραφία του και με τις διαστάσεις του – 150х75εκ., λέει η κυρία Αλεξάντροβα. Έχει διαφυλαχτεί πολύ καλά αν και έχει περάσει ενάμιση αιώνας».

Το χρέος των απογόνων είναι να κρατάμε ζωντανή την μνήμη για τους Βούλγαρους που πάλεψαν για το εκκλησιαστικό ζήτημα στην Κωνσταντινούπολη όπως ο Ιλαριόν Μακαριοπόλσκι, ο Στέφαν Μπογκορίντι, ο Νάιντεν Γκέροβ, ο Γκαβρίλ Κράστεβιτς κ.ά. που μπορεί να ανήκαν σε πιο μετριοπαθείς η ριζοσπαστικές ομάδες αλλά με το ίδιο θάρρος και τους προσωπικούς τους πόρους φρόντισαν την οικοδόμηση του θεσμού της Εξαρχίας.

Οι επισκέπτες της έκθεσης μπορούν να δουν επίσης ένα χάρτη της Βουλγαρίας με τις περιοχές που συμπεριλάμβανε το Φιρμάνι του Αμπντούλ Αζίς.

Φωτογραφίες: bgnes, bta, αρχείο

Επιμέλεια: Ελένα Καρκαλάνοβα

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα