Από την αρχή του 2020 οι έλληνες και βούλγαροι αναγνώστες μπορούν να βρουν στα ελληνικά βιβλιοπωλεία την ελληνική μετάφραση του δεύτερου βιβλίου του σύγχρονου βούλγαρου συγγραφέα, Γκεόργκι Γκοσποντίνοβ, «Φυσικό μυθιστόρημα». Το βιβλίο αυτό εκδόθηκε για πρώτη φορά στην Βουλγαρία το 1999 και μετά από διαγωνισμό έχει οριστεί σαν «το καλύτερο και το πιο μεταφρασμένο σύγχρονο βουλγάρικο μυθιστόρημα μετά το 1989», το οποίο φτάνει στους αναγνώστες του κόσμου σε 22 γλώσσες. Παγκόσμια ΜΜΕ το χαρακτηρίζουν σαν «αριστούργημα» ενώ ο Γκεόργκι Γκοσποντίνοβ φέρει τον τίτλο «χιουμορίστας της απελπισίας».

Το πρώτο βιβλίο του Γκοσποντίνοβ, το «Περί Φυσικής της μελαγχολίας» (εκδ.2011), ήταν το 2013 «Βουλγάρικο Μυθιστόρημα της Χρονιάς» και  μεταφράστηκε στην Ελλάδα το 2018. Οι αναγνώστες του κόσμου μπορούν να το βρουν σε άλλες 12 γλώσσες και μπορούν να δουν την ομώνυμη ταινία κινουμένων σχεδίων (2019) του Τεοντόρ Ούσεβ. Και τα δυο βιβλία είναι μεταφρασμένα στα ελληνικά από την Αλλεξάνδρα Ιωαννίδου, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών & Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας στην Θεσσαλονίκη.

Ο Γκεόργκι Γκοσποντίνοβ δεν ανταγωνίζεται τους κλασσικούς συγγραφείς. Εμπνέεται από εκείνους και συχνά παραθέτει αποσπάσματα από τα έργα τους που τον έχουν συγκινήσει. Την εποχή μας την συνδέει με «γρήγορη και αναπάντεχη κατάρρευση». Στο βιβλίο του «Περί φυσική της μελαγχολίας» ταυτίζεται με τον Μινώταυρο.

«Συχνά αισθάνομαι σαν δεινόσαυρος, είπε σε συνέντευξή του ειδικά για το Ράδιο Βουλγαρία. Δεν καταλαβαίνω πάντα αυτά που συμβαίνουν και βρίσκω καταφύγιο στο γράψιμο γιατί ιστορώντας τα καθέκαστα τα συνειδητοποιώ. Και τα δυο βιβλία μου όταν εκδόθηκαν στην Ελλάδα σαν να επέστρεψαν στην πατρίδα τους, την αρχαιότητα. Ο Μινώταυρος είναι ένα απόκληρο τέρας αλλά ουσιαστικά πρόκειται για ένα εγκαταλειμμένο παιδί, στον Λαβύρινθο ο οποίος είναι ένα υπόγειο. Ήθελα να διηγηθώ για τα εγκαταλειμμένα παιδιά, για τους εγκαταλειμμένους ανθρώπους γενικά, για τους διαφορετικούς που μετατρέπουμε σε τέρατα. Έκανα αναλογία με τα παιδικά μου χρόνια που μοιάζουν με αυτά των παιδιών της γενιάς μου (γεν. 1968, Γιάμπολ, ΝΑ Βουλγαρία). Θυμάμαι καλά τους Λαβυρίνθους, τα υπόγεια, του ’70 και του ’80. Τα παιδιά τότε τα άφηναν κάπου να περιμένουν τους γονείς τους να γυρίσουν από την δουλειά. Αυτήν την αίσθηση εγκατάλειψης περιέγραψα. Από την άλλη γράφοντας προσπαθώ να διασώζω την παιδική μου ευαισθησία και αθωότητα. Αλλιώς η βασική πηγή έμπνευσης για μένα είναι η καθημερινότητα και τα μικρά πράγματα που συνήθως υποτιμάμε και μας διαφεύγουν. Η λογοτεχνία μας βοηθά να ανοίγουμε τις αισθήσεις μας. Έχω πει κι άλλες φορές πως η μεγαλοπρέπεια είναι παντού γύρω μας. Οι καλύτερες κριτικές που έχω λάβει είναι από τους αναγνώστες όταν έρχονται και μοιράζονται μαζί μου ότι η ιστορία που έχω διηγηθεί μοιάζει με την δική τους. Οι προσωπικές ιστορίες βασίζονται σε βιώματα που είναι θεμελιακά και πανανθρώπινα, τα σύνορα δεν μπορούν να σταματήσουν τα συναισθήματα. Η θλίψη είναι για όλους τους ανθρώπους η ίδια, όπως και η μοναξιά, το αίσθημα της εγκατάλειψης, η επιθυμία να σωθείς και να σώσεις είναι κοινή για όλες τις λογοτεχνίες του κόσμου. Η πρώτη μου μεταφράστρια ήταν η γαλλίδα Μαρί Βρινά και από τότε ταξιδεύω χάρη στα βιβλία μου. Έφτασα μέχρι την Ισλανδία όπου η «Φυσική της θλίψης» είναι το πρώτο βουλγάρικο βιβλίο που διαβάζουν. Συναντάω συνέχεια αγνώστους που με ξέρουν μέσα από τα βιβλία μου».

Ο Γκεόργκι Γκοσποντίνοβ είναι μεταμοντερνιστής. Έχει τελειώσει Βουλγάρικη Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο «Άγ. Κλήμης της Αχρίδας» της Σόφιας και είναι διδάκτωρ του Ινστιτούτου Λογοτεχνίας της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών. Είναι κριτικός τέχνης, καθηγητής πανεπιστημίου και συντάκτης εφημερίδων. Έκανε το ντεμπούτο του το 1993 με την ποιητική του συλλογή «Λαπιντάριουμ». Ποιήματά του συμπεριλαμβάνονται σε διεθνείς ανθολογίες μεταξύ των οποίων η “NewEuropeanPoets”(εκδ. ΗΠΑ 2008) ενώ διήγημά του συμπεριλαμβάνεται στην αμερικάνικη ανθολογία “BestEuropeanFiction” 2010.

Ο Γκοσποντίνοβ έχει γράψει επίσης τα θεατρικό έργα “D.J.” (συντ. Ντον Ζουάν, βραβείο Ικάρ 2004) και «Η Αποκάλυψη έρχεται το βράδυ» (βραβείο Ασκέρ 2010). Το 2005 κέρδισε βραβείο «Απόλλων Τοξοφόρος» στην Σωζόπολη για την εξαιρετική του συμβολή στην ανάπτυξη του βουλγάρικου πολιτισμού και την παρουσίασή του εκτός συνόρων ενώ το 2016 έλαβε το ελβετικό βραβείο «Γιαν Μιχάλσκι». Στον συγγραφέα έχει απονεμηθεί μετάλλιο «Άγ.Άγ. Κύριλλος και Μεθόδιος» Α΄ Βαθμού. 

Κείμενο: Αγάπη Γιορντανόβα