Από ποιο γένος καταγόμαστε, ποιοι είναι οι θεμελιωτές του και τι έκαναν, για να υπάρχει σήμερα η Βουλγαρία; Πολύτιμη πηγή τέτοιων πληροφοριών βρίσκουμε στα διασωθέντα αρχεία 8000 εκκλησιών περίπου, διασκορπισμένων στις 13 επαρχίες στη χώρα. Ένα μέρος των εγγράφων αυτών, στα οποία καταγράφονται οι γάμοι και τα βαφτίσια, φυλάσσονται στο Κεντρικό και τα περιφερειακά κρατικά αρχεία της Βουλγαρίας.

Με την αποστολή να βρουν, ερευνήσουν και ψηφιοποιήσουν αυτά τα κομμάτια του παρελθόντος αποφάσισαν να ασχοληθούν δύο νεαροί ιστορικοί - Συμεών Ποπόφ και Φίλιπ Ποπόφ. Η πρωτοβουλία τους με τίτλο «Μνήμη για το γένος 2020»  πρόκειται να συνεχιστεί από 5 έως 10 χρόνια, αλλά η δουλειά δεν τους ανησυχεί. Σύμφωνα με τον Φίλιπ, η εργασία μπορεί να είναι πολύ διασκεδαστική, εάν ενδιαφέρεται κανείς πράγματι από την ύλη αυτή.

«Πρέπει να γυρίσουμε όλη τη Βουλγαρία, και σε πολλά μέρη αυτά τα αρχεία έχουν εξαφανιστεί ή καταστραφεί» - λέει ο ιστορικός. «Δεν υπάρχουν σε όλες τις εκκλησίες, γι’ αυτό όσο πιο σύντομα αρχίσουμε την αναζήτηση, η πιθανότητα να διασωθούν είναι μεγαλύτερη. Αυτή η πρόκληση είναι με μεγάλη εθνική αξία. Ο μέσος Βούλγαρος γνωρίζει το παρελθόν του προπάππου του, κάτι που δεν ξέρω αν θα αλλάξει αυτό το σχέδιο. Πάντως, μπορεί να είναι χρήσιμο για τις μελλοντικές γενιές.»

Το ενδιαφέρον για τη γενεαλογία είναι όλο και πιο μεγάλο, τόσο στην Ευρώπη, όσο και στον κόσμο. Στο Διαδίκτυο ήδη μπορούν να βρεθούν πολλές ιστοσελίδες που παρέχουν πληροφορίες από εκκλησιαστικά αρχεία και απογραφές από διάφορα κράτη.

«Εδώ στα Βαλκάνια που ήταν μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, πολλά από τα αρχεία αυτά λείπουν. Τα εκκλησιαστικά, εάν υπάρχουν, είναι από ψυχοχάρτια και βιβλία του 19^ου αιώνα. Λίγα είναι από παλαιότερα. Στη Μονή Ζωγράφου υπάρχουν μερικά προγενέστερα, που επίσης θα περιγράψουμε και θα ανεβάσουμε. Πολλά από τα αρχεία βρίσκονται στην Κωνσταντινούπολη, αλλά σχεδόν δεν έχουν ερευνηθεί.»

Χάρη στη εργασία του πάνω στο σχέδιο, ο Φίλιπ μαθαίνει περίεργες λεπτομέρειες για τους προγόνους του. Έτσι ανακαλύπτει ότι το γένος του είναι κυρίως από τη Μακεδονία.

«Ο καθένας νομίζει ότι η ιστορία του γένους είναι κάτι απλό. Έχεις μητέρα και πατέρα, ξέρεις πού γεννήθηκαν, ξέρεις από πού είναι ο παππούς σου. Υποθέτεις ότι από εκεί είναι και το γένος σου. Αυτό στις περισσότερες περιπτώσεις δε είναι σωστό. Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν πολλές μεταναστεύσεις, οι άνθρωποι ταξίδευαν συχνά και πριν και μετά το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Εάν αρχίσει κανείς να ψάχνει στα αρχεία ή έχει πόρους να εξεταστεί στα αμερικανικά γενετικά ινστιτούτα, μπορεί να βρει πολύ ενδιαφέρουσες ιστορίες για την καταγωγής του, που αξίζουν τον κόπο. Όσα περισσότερα ξέρεις για το παρελθόν του γένους σου, τόσο πιο ισχυρός είσαι στο παρόν και το μέλλον σου.»

Τα μαθήματα του παρελθόντος δείχνουν ότι ο Βούλγαρος δεν ενδιαφέρεται επαρκώς από την ιστορία του, γι’ αυτό πολλές φορές έχει εξαπατηθεί. Ο λόγος, σύμφωνα με τον ιστορικό, είναι απλός – «εύκολα μανιπουλάρεται ένα δέντρο χωρίς ρίζα». Οι πληροφορίες και η μνήμη για το γένος σου δίνουν αναντικατάστατα θεμέλια και δεν μπορείς να τσακιστείς.

Η εργασία με τα αρχεία δεν είναι κάτι νέο για τον Συμεών και τον Φίλιπ, επειδή πριν μερικά χρόνια οι δύο δημιούργησαν την ιστοσελίδα «Η Σόφια θυμάται». Εκεί ο καθένας μπορεί να βρει πληροφορίες για τις διάσημες προσωπικότητες από το παρελθόν της χώρας, που ενταφιάστηκαν στο Κεντρικό Νεκροταφείο της πρωτεύουσας. Χαρτογραφήθηκαν 10 000 τάφοι και ο αριθμός τους εξακολουθεί να αυξάνεται. Ενδιαφέρον γεγονός, που έμαθαν στην αρχή κιόλας της εργασίας τους, είναι ότι τα νεκροταφεία λειτουργούν από τα τέλη του 19^ου αιώνα, αλλά τα πρώτα αρχεία που διασώθηκαν είναι από το 1931. 

Φωτογραφίες: Pixabay, πρ. αρχείο

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα