Από τις 24 Αυγούστου ως τις 13 Σεπτεμβρίου στο βουλγάρικο χωριό Ντελέινα (κοντά στο Βίντιν, ΒΔ Βουλγαρία) 10 Βούλγαροι και ξένοι καλλιτέχνες, μαζί, θα δημιουργήσουν έργα τέχνης τα οποία θα προκύψουν από την επικοινωνία τους με τους κατοίκους.

Ο θεσμός Artist-in-residence (προσκεκλημένος καλλιτέχνης) αποτελεί ένα είδος πολιτιστικής ανταλλαγής και υπάρχει στην Ευρώπη εδώ και καιρό. Όταν πάλι μιλάμε για Art Residence ουσιαστικά γίνεται λόγος για πολιτιστικά κέντρα τα οποία στεγάζονται σε παλιά κτήρια που ανακαινίζονται και γίνονται πόλοι έλξης για καλλιτέχνες και κοινό.

Το βουλγάρικο χωριό Ντελέινα βρίσκεται στην περιοχή του Βίντιν (ΒΔ Βουλγαρία) σε απόσταση περίπου 2 χλμ. από τα βούλγαρο-σερβικά σύνορα. Έχει περίπου 300 κατοίκους που ζουν αρκετά αποκομμένοι και δεν έχουν δυνατότητες βιοπορισμού. Τα δημογραφικά προβλήματα και η φτώχεια τους βασανίζουν όπως μεγάλο μέρος του πληθυσμού της Βουλγαρίας.

Ο σύλλογος «Εργοστάσιο για ιδέες» είναι πλατφόρμα που φέρνει κοντά δραστήριους ανθρώπους, ντόπιους και ξένους, με στόχο να αναθερμαίνουν τις κοινωνικές σχέσεις (μεταξύ γενεών, μεταξύ των θεσμών και των πολιτών κ.ά.). Στη περίπτωση του χωριού Ντελέινα μερικοί νέοι άνθρωποι θα μελετήσουν τον τόπο και μέσα από την επικοινωνία τους με τους κατοίκους θα δημιουργήσουν ταινίες, εκθέσεις, διηγήσεις και έργα τέχνης τα οποία θα παρουσιάσουν στον χώρο του Πολιτιστικού Κέντρου. Το σημαντικότερο που θέλουν να πετύχουν είναι «να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε για τα βουλγάρικα χωριά σε μελλοντικό χρόνο».

«Στα βουλγάρικα χωριά σήμερα λείπουν νέοι άνθρωποι, λέει η Γιανίνα Τάνεβα, ιδρύτρια του «Εργοστασίου για ιδέες». Οι κάτοικοι έχουν χάσει την επαφή τους με τον πολιτισμό και οι καλλιτέχνες που θα ταξιδέψουν και θα μείνουν για λίγο εκεί θα είναι ένα είδος μεσολαβητών μεταξύ του χωριού και του υπόλοιπου κόσμου».

Αρχικά η ιδέα ήταν οι καλλιτέχνες να μένουν σε σπίτια κατοίκων αλλά ο κορονοϊός άλλαξε τα σχέδιά τους. Τώρα θα μείνουν σε ένα ξεχωριστό κτήριο και θα τηρούν τις αποστάσεις όταν έρχονται σε επαφή με τους ντόπιους.

«Στόχος μας είναι να δημιουργούμε τέχνη που να είναι κοινωνικά δεσμευμένη, λέει η Γιανίνα. Θέλουμε να ακούσουμε την ιστορία του χωριού όπως θα μας την διηγηθούν οι κάτοικοι, θέλουμε να δούμε τι θα μας δείξουν αυτοί οι άνθρωποι, εμείς ξέρουμε να «διαβάζουμε ανάμεσα στις σειρές» και έχουμε μάθει να διατυπώνουμε μηνύματα. Τα μέσα του κάθε καλλιτέχνη είναι διαφορετικά – θάτρο, φωτογραφία, ζωγραφική, αλλά το κίνητρό μας είναι ένα – να περιγράψουμε τα προβλήματα και τις ελπίδες. Να δείξουμε στον κόσμο τον πολιτισμό του χωριού και να φέρουμε στο χωριό τον πολιτισμό του κόσμου».

Η τέχνη θεραπεύει και οι κάτοικοι των μικρών κατοικημένων περιοχών δηλώνουν την ανάγκη τους για πνευματικά βιώματα. 

«Δεν μπορούμε να αντικαταστήσουμε την κρατική πολιτική που εδώ και καιρό δεν φτάνει στις απομακρυσμένες περιοχές, λέει η Γιανίνα. Οι στατιστικές και οι αναλύσεις λένε πως οι διαδικασίες ερήμωσης των βουλγάρικων χωριών είναι αμετάκλητες. Εμείς θέλουμε να διαψεύσουμε τις τάσεις και να διακόψουμε αυτήν την κατηφορική πορεία. Τα χωριά δεν μπορούν να εκλέγουν τον Δήμαρχό τους όταν δεν έχουν πάνω από 250 κατοίκους, στις ερημωμένες περιοχές δεν υπάρχουν νοσοκομεία, σχολεία και δεν διοργανώνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις. Αλλά η μόρφωση και ο πολιτισμός είναι στην βάση της κοινωνίας. Θέλουμε να βρεθούν λύσεις και να ξεκινήσουμε να κινούμαστε σε έναν νέο δρόμο».

Φωτογραφίες: ideasfactorybg.org

Επιμέλεια και μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα