Ο σημερινός κόσμος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τις τεχνολογίες και όλο και περισσότερα παιδιά περνούν χρόνο μπροστά στις ηλεκτρονικές συσκευές, ανεξάρτητα από το αν τις χρησιμοποιούν για εκπαίδευση ή για διασκέδαση. Αυτό δείχνει και η στατιστική για τη Βουλγαρία, που για τα περασμένα δύο χρόνια είναι ανησυχητική.

«Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, το 83% των παιδιών στη χώρα μας περνά τον χρόνο του μπροστά από ηλεκτρονική συσκευή με οθόνη, τουλάχιστον 2 ώρες την ημέρα τα Σαββατοκύριακα, και κατά την εβδομάδα – το 48%, το οποίο ξεπερνά την συνιστώμενη παιδιατρική δόση» - λέει η Γιάνα Ίλτσεβα, λογοθεραπευτής, σύμβουλος και θεραπευτής, η οποία εργάζεται με παιδιά με προβλήματα στην εξέλιξη.

Διαταραχές της συναισθηματικής κατάστασης, προβλήματα με τη συγκέντρωση, περιπτώσεις βίας – αυτά είναι μόνο ένα μέρος των προβλημάτων, που προκύπτουν ως αποτέλεσμα της χρήσης ηλεκτρικών συσκευών από παιδιά. Πράγματι η κατάσταση είναι τόσο σοβαρή;

«Ναι, όλα αυτά είναι ένα αλληλένδετο σύμπλεγμα, τα θεμέλια του οποίου τίθενται ήδη σε πρώιμη παιδική ηλικία. Η οθόνη επιβραδύνει την εξέλιξη του λόγου, δεν μπορεί να αναπτυχθεί η επικοινωνιακή συμπεριφορά. Για τα παιδιά είναι εξαιρετικά σημαντικό το πραγματικό παιχνίδι, που δίνει εμπειρία στη ζωή, αναπτύσσει τη φαντασία, τη συναισθηματική ωριμότητα και επίγνωση», εξηγεί η Γιάνα Ίλτσεβα και δίνει παραδείγματα από την πρακτική της για το αντίθετο: παιδί που δεν μπορεί να ξεφυλλίσει τις σελίδες βιβλίου και γλιστρά με το δάχτυλό του στη σελίδα, ή παιδί που δεν έχει αναπτύξει την ταυτότητά του και παρομοιάζεται με ήρωα κινούμενων σχεδίων. Δεν είναι τυχαίο που τα τελευταία χρόνια εμφανίστηκαν όροι όπως «σύνδρομο του χρόνου μπροστά στην οθόνη» και «γενιά της αποξένωσης».

«Ως αποτέλεσμα της υπέρμετρης χρήσης ηλεκτρονικών συσκευών γίνεται υπερδιέγερση του νευρικού συστήματος, αλλάζουν οι βιοχημικές διαδικασίες στον εγκέφαλο και δε χτίζονται οι σωστές νευρολογικές συνδέσεις». Δεν εξελίσσεται καλά η μνήμη, καθώς και η δημιουργική σκέψη. Και όλο και περισσότερα παιδιά, δυστυχώς, έχουν διανοητικές δυσκολίες και προβλήματα στην εκπαίδευση», επισημαίνει η Γιάνα Ίλτσεβα.

Πέρυσι τα παιδιά στη Βουλγαρία τελείωσαν το σχολικό έτος σε ηλεκτρονικό περιβάλλον, τώρα οι μεγαλύτεροι μαθητές ακόμη εκπαιδεύονται online. Πώς η εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση θα επηρεάσει τα παιδιά;

«Οι επιπτώσεις θα εξετάζονται πιο βαθιά στο μέλλον. Η απομόνωση και ο χρόνος που τα παιδιά περνούν μπροστά στις οθόνες των ηλεκτρονικών συσκευών επηρεάζουν πιο αρνητικά τα πρωτάκια και τα παιδιά με προβλήματα στην εξέλιξη, Όλο και περισσότερο ενισχύονται οι δυσκολίες στην εκπαίδευση, γιατί οι μαθητές καθυστερούν με την ύλη. Όσον αφορά τις κοινωνικές δεξιότητες, νομίζω, ότι θα τις αποκαταστήσουν πλήρως, γυρίζοντας στο σχολείο. Στο μέλλον όλο και περισσότερο θα νιώθουν δυσκολίες στη συγκέντρωση, στη συμπεριφορά, στην προσοχή της ακοής. Κατά τη γνώμη μου, οι επιπτώσεις θα είναι κυρίως ψυχολογικές και εκπαιδευτικές», θεωρεί η Γιάνα Ίλτσεβα.

Οι τεχνολογίες περιορίζουν τη ζωντανή επαφή, το συναίσθημα από την πραγματική επικοινωνία, την κίνηση. Μπορούν όμως να είναι και μια επιπρόσθετη υποστήριξη, όταν χρησιμοποιούνται λογικά και σκόπιμα:

«Υπάρχουν πολλά εκπαιδευτικά κανάλια και εφαρμογές, που υποστηρίζουν τη σχολική διαδικασία. Εξάλλου, μπορούν να χρησιμοποιούνται και για εναλλακτική επικοινωνία. Δεν μπορούμε να απομονώσουμε τα παιδιά εξ’ ολοκλήρου, εμείς όλοι εξαρτιόμαστε ως έναν βαθμό από τις τεχνολογίες. Οι τεχνολογίες όμως δεν πρέπει και δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τα πραγματικά γεγονότα της ζωής, την επικοινωνία, τις πρακτικές δεξιότητες και τις ανάγκες», είναι κατηγορηματική η Γιάνα Ίλτσεβα. 

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα