Ο Κώστα Γκάρας δημιούργησε την συνταγή για την τούρτα «Γκάρας», πριν 100 χρόνια, για τον Πρίγκιπα της Βουλγαρίας, Αλεξάνταρ Μπάτενμπεργκ, ο οποίος διοίκησε την χώρα μας από το 1879 έως το 1886.

Τα πρώτα χρόνια μετά την Απελευθέρωση της πατρίδας μας αρκετοί ξένοι ερχόντουσαν για να συμμετάσχουν με διάφορους τρόπους στην ανοικοδόμηση του νέου κράτους, κάτι που τους έδινε αρκετές ευκαιρίες. Τότε στο Ρούσε έφτασε και ο ζαχαροπλάστης Κώστα Γκάρας από την Αυστρο-Ουγγαρία που είχε μάθει την τέχνη στην Βιέννη. Ενοικίασε το ξενοδοχείο «Ισλιάχ Χανέ» (χτισμένο το 1866), από έναν Ιταλό ο οποίος ήδη του είχε δώσει ευρωπαϊκή όψη, εξασφαλίζοντάς του θέση στους τότε τουριστικούς καταλόγους.

«Το 1864, το Ρούσε έγινε διοικητικό κέντρο μιας ευρύτερης περιοχή που συμπεριλάμβανε την επικράτεια όλης της Βόρειας Βουλγαρίας, λέει η ιστορικός Βεσελίνα Αντόνοβα. Η πολεοδομία του άλλαξε και η πόλη άρχισε να μοιάζει στις όμορφες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες διαφέροντας ταυτόχρονα κατά πολύ από τις υπόλοιπες κατοικημένες περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, φυσικά με εξαίρεση την Κωνσταντινούπολη. Οι κάτοικοι ταξίδευαν στην Ευρώπη και γρήγορα άρχισαν να πλουτίζουν φέρνοντας στην επιστροφή προϊόντα πολυτελείας τα οποία άλλαξαν τον βίο, την ένδυση και τους τρόπους τους. Έφεραν άγνωστα μέχρι τότε, εκλεπτυσμένα, μουσικά όργανα και σερβίτσια και άρχισαν να δίνουν δεξιώσεις». 

Το πρώτο ξενοδοχείο ευρωπαϊκού τύπου στην Βουλγαρία είχε μοντέρνα για την εποχή διακόσμηση και μεγάλους κρυστάλλινους πολυέλεους, διέθετε 32 δωμάτια με έπιπλα από την Βιέννη, είχε μεγάλη αίθουσα στο ισόγειο στην οποία δίνονταν χοροί, συναυλίες και θεατρικές παραστάσεις, τα γεύματα ήταν σε μπουφέ με φαγητά της ημέρας αλλά οι επισκέπτες μπορούσαν να παραγγέλνουν και από μενού, είχε πλούσια επιλογή κρασιών, ευρωπαϊκές εφημερίδες και κήπο με θέα στον Δούναβη.

Το «Ισλιάχ χανέ» βρισκόταν στην σημερινή οδό «Κνιάζεσκα», στο № 7,δίπλα στο κτήριο στο οποίο στεγαζόταν αρχικά το οθωμανικό ξενοδοχείο «Γκιουλ σαχίν» (βασιλικό τριαντάφυλλο) και από το 1864 η Διοίκηση της Σιδηροδρομικής γραμμής Ρούσε-Βάρνα (σήμερα κουκλοθέατρο). Οι επενδυτές που ανέλαβαν την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής ήταν οι αδερφοί Μπάρκλυ από την Βρετανία και την εγκαινίασε ο Μιντχάτ πασάς το 1866. Από τότε στην πόλη άρχισαν να διαμένουν ξένοι – Άγγλοι, Γερμανοί, Ρώσοι, στην πόλη ζούσαν επίσης αρκετοί Έλληνες και Εβραίοι. Η κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα την έκανε πόλο έλξης για την ευρωπαϊκή αριστοκρατία.

Όταν η Βουλγαρία απελευθερώθηκε, το πρώην διοικητικό κτήριο της σιδηροδρομικής επιχείρησης μετατράπηκε σε μέγαρο στο οποίο διέμενε ο πρώτος ηγεμόνας του Πριγκιπάτου, ο Αλεξάνταρ Μπάτενμπεργκ. Ο Πρίγκιπας χρησιμοποιούσε την αίθουσα του ξενοδοχείου του Γκάρας για τις συναντήσεις του με αξιωματούχους άλλων χωρών. Εκεί υποδέχτηκε τον Βασιλιά της Σουηδίας, Όσκαρ Β΄, της Σερβίας, Μίλαν Ομπρένοβιτς και της Ρουμανίας Κάρολ Α΄.

«Όταν ο Πρίγκιπας ήρθε στην Βουλγαρία για να αναλάβει τον θρόνο έφτασε αρχικά στο Ρούσε, λέει η κυρία Αντόνοβα. Εκεί δόθηκε η πρώτη δεξίωση προς τιμήν του και ντάμα του ήταν η Αικατερίνα Καραβέλοβα η οποία επίσης του μετέφραζε».

Η τούρτα «Γκάρας» δημιουργήθηκε ειδικά για την εξεζητημένη πελατεία του Ξενοδοχείου του ζαχαροπλάστη ο οποίος λάτρευε την πληθώρα καρυδιών στην χώρα μας. Από καρύδια έκανε την βάση της τούρτας, πρόσθεσε αυγά και ζάχαρη, βούτυρο και μαύρη σοκολάτα.

Από το 1894 ο Γκάρας παντρεύτηκε και μετακόμισε στην Σόφια όπου εργάστηκε στο γκραν χοτέλ «Γιόχαν Παλάς». Η σύντροφός του ήταν από την Σερβία και ονομάζονταν Ελένα. Δυστυχώς δεν έζησαν πολύ μαζί, 18 χρόνια αργότερα εκείνη απεβίωσε και το 1917 και ο Κώστα εγκατέλειψε αυτόν τον κόσμο αλλά η επιθυμία και των δυο ήταν να θαφτούν στο Ρούσε όπου ερωτεύτηκαν.

Το κτήριο του ξενοδοχείου «Ισλιάχ χανέ» έχει κατεδαφιστεί προ πολλού αλλά οι κάτοικοι του Ρούσε ακόμα διηγούνται ιστορίες για την αίγλη του και συνεχίζουν να τρώνε στρούντελ και βιενέζικα τσουρεκάκια. Ενώ η κάθε επόμενη γενιά ευγνωμονεί τον δημιουργό μιας από τις πιο νόστιμες τούρτες στον κόσμο.

Φωτογραφίες: αρχείο, bulgarianhistory.org, Περιφερειακό Ιστορικό Μουσείο - Ρούσε

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα