Συχνά κοντά σε ημερομηνίες που σχετίζονται με την εκπαίδευση, όπως η 1η5 Σεπτεμβρίου και η 24η Μαΐου, κάνουμε απολογισμό και καταλαβαίνουμε ότι χρωστάμε πολλά στους δασκάλους μας και σε όσα μάθαμε όλα αυτά τα χρόνια στο σχολείο. Δυστυχώς, πολλά παιδιά στη Βουλγαρία δεν έχουν την δυνατότητα να πάνε στο σχολείο, ενώ άλλα το εγκαταλείπουν πολύ νωρίς. Οι δυσκολίες που αποσπούν τα παιδιά από την εκπαίδευση είναι συνήθως η φτώχεια, η έλλειψη κατανόησης και ο αναλφαβητισμός στην οικογένεια. Αυξάνεται, επίσης, ο αριθμός των παιδιών που δεν πηγαίνουν σχολείο επειδή αφήνονται στη φροντίδα ενός συγγενή τους ενώ οι γονείς τους βρίσκονται στο εξωτερικό. Τα παιδιά αυτά ονομάζονται «νέα ορφανά» και χρειάζονται, κι αυτά, υποστήριξη. Αλλά στο σχολείο, το διδακτικό προσωπικό συχνά δεν είναι αρκετό για να αντιμετωπίσει τα διδακτικά και κοινωνικά προβλήματα των παιδιών. Τα ιδρύματα που έχουν για σκοπό τους να βοηθήσουν ένα παιδί που έχει ανάγκη δεν λειτουργούν συγχρονισμένα. Τα παιδιά δεν λαμβάνουν την απαραίτητη προστασία, και την πόρτα προς ένα καλύτερο μέλλον τους ανοίγουν ενδιαφερόμενα άτομα από μη κυβερνητικές οργανώσεις.

Μεταξύ των ατόμων αυτών, δραστήριοι και με ιδέες για το πώς να διατηρήσουν το ενδιαφέρον πολλών παιδιών για το σχολείο, είναι οι εθελοντές του Συλλόγου Κοινής Μάθησης ELA. Η διευθύντρια του Συλλόγου Ίβα Μπόνεβα, εργάζεται εδώ και 20 χρόνια για την υποστήριξη παιδιών από διαφορετικούς οικισμούς, εθνοτικές ομάδες, παιδιά με αναπηρίες και, πιο πρόσφατα, με τα παιδιά που οι γονείς τους βρίσκονται μακριά.

«Πολλά έχουν αλλάξει προς το καλύτερο τα χρόνια που πέρασαν. Κάποτε είχαμε πολλά παιδιά σε βοηθητικά σχολεία, αλλά η θέση τους δεν ήταν σ’ αυτά. Τα πράγματα όμως δεν είναι όπως θα ήθελα να είναι. Η προστασία των παιδιών συζητιέται συχνά και η εκπαίδευση είναι, πλέον, υποχρεωτική από το νόμο, αν και πολλοί εκπαιδευτικοί εξακολουθούν να μην είναι προετοιμασμένοι. Είναι λυπηρό, όταν στις συναντήσεις μας ακούμε, συχνά, τα παιδιά να λένε ότι δεν υπάρχει μέλλον για αυτά. Πολλά απ’ αυτά δεν ξέρουν ούτε καν τι επαγγέλματα υπάρχουν και έχουν παντελή άγνοια για το τι θα ήθελαν να κάνουν ως ενήλικες. Τα παιδιά αυτά γνωρίζουν άτομα που να ασχολούνται πραγματικά με οποιαδήποτε δραστηριότητα στην κοινότητά τους. Αυτή η έλλειψη εμπειριών και πληροφόρησης, τους κλείνει, πρακτικά, όλες τις πόρτες. Για το λόγο αυτό, θέλουμε να δείξουμε στα παιδιά ότι υπάρχουν διαφορετικοί ειδικοί, με δεξιότητες, επαγγέλματα, ότι ο κόσμος είναι πολύχρωμος και ο καθένας μπορεί να διδαχτεί και να κάνει κάτι που αγαπά, κάτι που τον ενδιαφέρει. Για πολλά παιδιά, αυτό είναι κάτι το καινούργιο, μια πραγματική ανακάλυψη για τη ζωή».

Κατά τη διάρκεια των ταξιδιών τους στη χώρα, οι εθελοντές του ELA διαπίστωσαν ότι υπάρχει σημαντικό χάσμα μεταξύ των σχολείων των μικρών οικισμών, τα οποία αποτελούν την πλειοψηφία και των αποκαλούμενων εκλεκτών εκπαιδευτικών κέντρων. Αποδεικνύεται ότι σε πολλά μέρη η εκπαιδευτική λειτουργία βρίσκεται στο παρασκήνιο, και στην πρώτη θέση είναι η κοινωνική. «Τα παιδιά εκεί έχουν πολλά προβλήματα - οικογενειακά, καθημερινά και οι δάσκαλοι κάνουν ό, τι περνά από το χέρι τους για να τα κρατήσουν στο σχολείο», λέει η Ίβα Μπόνεβα.

«Ένα από τα πράγματα που μας έμαθε η κρίση, είναι να είμαστε λιγότερο προκατειλημμένοι και να ενδιαφερόμαστε περισσότερο για τον κόσμο των άλλων. Μας έμαθε να είμαστε υπομονετικοί. Τώρα, στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε ένα Παιδικό πράσινο εκπαιδευτικό κέντρο. Έχουμε βρει κτίριο, ένα παλιό σχολείο, όχι μακριά από τη Σόφια, το οποίο θα αποτελέσει τη βάση για πράσινες κατασκηνώσεις, εργαστήρια, συναντήσεις και εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Μέχρι τώρα έχουμε πραγματοποιήσει πολλές καλοκαιρινές παιδικές κατασκηνώσεις, αλλά, παντού, τα θέρετρα και τα ξενοδοχεία δεν είναι κατάλληλα για τα παιδιά και δεν έχουν καμία σχέση με την περιβαλλοντική εκπαίδευση. Σε μια κατασκήνωση με παιδιά από πολύ φτωχές οικογένειες αυτό το καλοκαίρι, υπήρχαν παιδιά που εγκατέλειψαν την πόλη τους για πρώτη φορά.

Κάποια απ’ αυτά είδαν για πρώτη φορά πολυκατοικίες, άλλα συνειδητοποίησαν για πρώτη φορά ότι μπορούν να τρώνε πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό κάθε μέρα. Αυτό τα γοήτευσε. Μερικά παιδιά άκουσαν για πρώτη φορά ότι υπήρχε θάλασσα, ότι υπήρχαν παιδιά από άλλα μέρη που ήθελαν να επικοινωνήσουν μαζί τους. Όλα αυτά πρέπει να τα μαθαίνουμε στο σχολείο, γιατί διευρύνει τους ορίζοντες και δίνει στον άνθρωπο ελπίδα για ανάπτυξη και μέλλον».

Φωτογραφίες: Facebook / CentreForInclusiveEdu, unicef.org/bulgaria

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης