Στις 2 Νοεμβρίου του 1911 γεννήθηκε ο Οδυσσέας Ελύτης, στο Ηράκλειο της Κρήτης. Κορυφαίος Έλληνας ποιητής o οποίος εξέφρασε τον αγώνα του σύγχρονου ανθρώπου για ελευθερία και δημιουργικότητα. Ο Ελύτης ύμνησε την ελληνική παράδοση και τον έρωτα, στο ποιητικό του έργο βρίσκουμε στοιχεία από την μυθολογία και την αρχαιότητα.Βραβεύτηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1979.

Το έργο του Οδυσσέα Ελύτη άγγιξε την ψυχή του βούλγαρου διανοούμενου και φιλέλληνα Στέφαν Γκέτσεβ ο οποίος κατέβαλλε προσπάθεια να αποδώσει στα βουλγάρικα το ύφος του για να τον γνωρίσουν οι βούλγαροι αναγνώστες.

Παραθέτουμε το ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη «Μελαγχολία του Αιγαίου» και την βουλγάρικη μετάφραση του Στέφαν Γκέτσεβ.

Μελαγχολία του Αιγαίου

Ποιος ειρμός ψυχής στις αλκυόνες του απογέματος!

Ποια νηνεμία στις φωνές της μακρινής στεριάς!

Ο κούκος μεσ' στων δέντρων το μαντίλι

Κι η μυστική στιγμή του δείπνου των ψαράδων

Κι η θάλασσα που παίζει με τη φυσαρμόνικα

Το μακρινό μαράζι της γυναίκας

Της ωραίας που γύμνωσε τα στήθη της

Όταν η θύμηση μπήκε στις φωλιές

Κι οι πασχαλιές ράντισαν με φωτιά τη δύση!

Με το καΐκι και με τα πανιά της Παναγιάς

Έφυγαν κατευόδιο των ανέμων

Οι εραστές της ξενιτιάς των κρίνων

Αλλά η νύχτα πως εδώ κελάρυσε τον ύπνο

Με γάργαρα μαλλιά στους φέγγερους λαιμούς

ή στις μεγάλες άσπρες παραλίες

Και πως με το χρυσό σπαθί του Ωρίωνα

Σκόρπισε και ξεχύθηκε ψηλά

Η σκόνη από τα όνειρα των κοριτσιών

Που ευωδίασαν βασιλικό και δυόσμο!

Στα τρίστρατα όπου στάθηκαν η αρχαία μάγισσα

Καίοντας με ξερό θυμάρι τους ανέμους

Οι λυγερές σκιές αλαφροπερπατήσανε

Μ' ένα σταμνί γεμάτο αμίλητο νερό στο χέρι

Εύκολα σα να μπαίναν στον παράδεισο

Κι από την προσευχή των γρύλων που άφρισε τους κάμπους

Οι όμορφες ξεπροβάλανε με δέρμα φεγγαριού

Για να χορέψουνε στο μεσονύχτιο αλώνι

Ω, σημάδια που περνάτε μεσ' στο βάθος

Του νερού που κρατάει έναν καθρέφτη

Εφτά κρινάκια που λαμποκοπάτε

Όταν ξαναγυρίσει το σπαθί του Ωρίωνα

Θα βρει φτωχό ψωμί κάτω από το λυχνάρι

Αλλά ψυχή στη χόβολη των άστρων

Θα βρει μεγάλα χέρια διακλαδωμένα στο άπειρο

Έρημα φύκια στερνοπαίδια του γιαλού

Χρόνια πετράδια πράσινα

Ω, πράσινο πετράδι-ποιος θυελλομάντης είδε

Να σταματάς το φως στη γέννηση της μέρας

Το φως στη γέννηση των δυο ματιών του κόσμου!

МЕЛАНХОЛИЯТА НА ЕГЕЯ

Какъв химн за душата във полета на чайките след обед днес!

Какво безкрайно спокойствие във гласовете,

които идват тук от сушата далечна!

и кукувицата в зелената забрадка на дърветата,

и тайната вечеря на рибарите,

морето, дето свири на фисхармоника,

и мъката далечна на жената,

красивата, която свойта гръд оголи

когато споменът се върна във гнездата

и люляците поръсиха със огън залеза!

С ладията и платната на Богородица

поеха по добрия път на ветровете

онези влюбени в чужбината,

на криновете, където се преселиха.

А как ромонеше в съня нощта

с коси прозрачни и вълнисти по лунните й рамене,

или по белите и дълги брегове.

как Орион със златния си меч

разпръсна и високо разпиля

праха от сънищата на момичетата,

които дъхат на босилек и на здравец!

На кръстопътя, дето древната магьосница се спря,

да прикади със суха сяра ветровете,

стройните сенки минаха със лека стъпка

със стомна, пълна с мълчаната вода

тъй лесно, сякаш влизаха във рая.

А заедно с молитвата на хиляди щурци

която над полето трептеше като пяна,

се появиха хубавиците със лунна кожа

и на хоро се уловиха в среднощния харман.

О, вий, нишани, които преминавате

в дълбочината на водата; държи тя огледало -

знайте това вий, седем крина, със чаровен блясък.

Когато ще се върне мечът на Орион

той ще намери хляб бедняшки под светилника.

Ала душата в звездната жарава

ръце огромни ще намери в безкрая разклонени,

и сухи водорасли - последните чеда на пясъка,

годините отминали - зелени камъчета.

Зелено камъче, кой ли гадател по бурите те е видял

когато при раждането на деня спря светлината

и пак я спря при раждането на очите на света!

Ο Οδυσσέας Ελύτης παρακαλά στο Άξιον Εστί η δικαιοσύνη και η δόξα να μην ξεχνούν την χώρα του. Όποιος έχει επισκεφτεί την Ελλάδα δεν την ξεχνά, δεν ξεχνάμε και τον Οδυσσέα Ελύτη. 

Επιμέλεια: Αγάπη Γιορντανόβα