Το 1865 ο κυβερνήτης του οθωμανικού βιλαετιού του Δούναβη ανακήρυξε το χωριό Σαμουντζίεβο πόλη και το ονόμασε Ορχάνιε, στο όνομα του Σουλτάνου Ορχάν. Άρχισε η ραγδαία κατασκευή του νέου οικισμού, ο οποίος άκμασε στο δρόμο από τη Σόφια προς το Βίντιν. Από το πρώην Ορχάνιε, σήμερα στο Μπότεβγραντ έχει σωθεί μόνο ο πύργος του ρολογιού, λέει η διευθύντρια του τοπικού μουσείου Ρένι Πετρόβα.

«Στην πραγματικότητα είναι ο «πρώτος μας πολίτης», που στέκεται στο κέντρο του Μπότεβγκραντ εδώ και 150 χρόνια και μετρά τον χρόνο. Το κάνει με ένα κουδούνι που ακούγεται σε τόνο Λα. Είναι μέρος των 100 εθνικών τουριστικών τοποθεσιών και έχει ανακηρυχθεί εθνικό πολιτιστικό αγαθό. Ο πύργος του ρολογιού είναι το μοναδικό αρχιτεκτονικό μνημείο που έχει απομείνει στην πόλη από την οθωμανική εποχή. Η κατασκευή ολοκληρώθηκε το 1866 με εντολή του Μιτχάτ Πασά. Ο Βούνο Μάρκοφ από το χωριό Βρατσές είναι πιθανότατα ο άνθρωπος που έχει οριστεί επικεφαλής της κατασκευής. Δεδομένου ότι το ύψος του πύργου είναι 30 μέτρα, δηλ. ήταν ο ψηλότερος πύργος της Βαλκανικής χερσονήσου τότε, έπρεπε να έχει πολύ γερά θεμέλια. Είναι ενδιαφέρον ότι ο πύργος δεν είχε ποτέ καντράν. Πάντα μετρούσε τον χρόνο με ένα κουδούνι. Η απόσταση στην οποία ακούγεται είναι 3 χιλιόμετρα», λέει η ιστορικός.

Το μνημείο του διάσημου δασκάλου της Αναγέννησης Βούνο Μάρκοφ, ο οποίος έχτισε όχι μόνο τον όμορφο πύργο του Μπότεβγραντ, βρίσκεται σήμερα στο κέντρο του κοντινού χωριού Βρατσές. Σύμφωνα με τον δήμαρχο Μαρίν Μποντσόβσκι, υπάρχουν δύο ιστορίες για το όνομα του χωριού. Η μία είναι ότι προέρχεται από τη λέξη μάντισσα (στα βουλγαρικά врачка – σ.μ.), αλλά είναι πιο πιθανό να προέρχεται από το «βράτσα» ή πόρτα, γιατί το χωριό φύλαγε την πόρτα προς τη Σόφια. Στα τουρκικά χρόνια, ως φύλακες του περάσματος, οι ντόπιοι δεν πλήρωναν φόρους και αυτό προσέλκυε πληθυσμό.

Ρωτάμε τον μηχ. Μποντσόφσκι αν είναι εύκολο να είσαι δήμαρχος σε μια εποχή που οι δήμοι παραπονιούνται ότι δεν έχουν χρήματα ούτε για οδοφωτισμό.

«Ναι, τα φώτα μας είναι αναμμένα προς το παρόν! Ελπίζω να μην συνεχιστεί αυτή η κρίση. Αλλά ναι, οι άνθρωποι εδώ στο Βρατσές είναι εύποροι. Οι απαιτήσεις τους είναι επίσης περισσότερες από άλλα χωριά, θέλουν το ένα, θέλουν το άλλο… Άρα δεν είναι εύκολο να είσαι δήμαρχος. Το επίπεδο εδώ είναι αρκετά υψηλό. Είμαστε κοντά στο Μπότεβγκραντ και στη Σόφια, ο καθένας έχει δουλειά, δεν φοβάται την ανεργία. Η ανεργία φαίνεται να είναι μηδενική εδώ.»

Στο Βρατσές λειτουργούν ακόμη πάνω από 80 εργαστήρια βαρελιών. Ο δήμαρχος, ο οποίος ήταν και βαρελοποιός, είναι περήφανος που κατά τη διάρκεια της θητείας του άρχισαν να διοργανώνουν Φεστιβάλ Βαρελιών στο Πετκόβντεν (14 Οκτωβρίου) και να προσελκύουν επισκέπτες σε αυτό το πραγματικά σύγχρονο χωριό.

Κρασί χωρίς βαρέλι είναι σαν άνθρωπος χωρίς ρούχα

Σύμφωνα με την παράδοση, η ιερά μονή ιδρύθηκε το 1230 μετά τη μάχη της Κλοκότνιτσα και πιο συγκεκριμένα στις 9 Μαρτίου - ημέρα των Αγίων 40 Μαρτύρων. Έτσι ο βασιλιάς Ιβάν Ασέν Β` εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του για τη νίκη.

Το μοναστήρι της Παναγίας ανακαινίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, αφού ένας ντόπιος βοσκός είχε ένα όραμα και οι πιστοί βρήκαν τα θεμέλια της παλιάς εκκλησίας και της αγίας πηγής. Τότε ανακαλύφθηκε μια θαυματουργή εικόνα της Θεοτόκου του 17ου αιώνα.

Φωτογραφίες: Ίβο Ιβανόφ, αρχείο

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα