Γύρω στα γενέθλια του διάσημου Βούλγαρου συγγραφέα Ντιμίταρ Τάλεφ (1η Σεπτεμβρίου), τα βουλγαρικά ΜΜΕ έθεσαν το ερώτημα για την τύχη του σπιτιού του στην πόλη Πρίλεπ.

Για την κληρονομιά του Τάλεφ, το Ράδιο Βουλγαρία ζήτησε τη γνώμη του Μακεδόνα δημοσιογράφου Βλαντιμίρ Πέρεφ, ο οποίος επίσης γεννήθηκε στο Πρίλεπ πριν από 77 χρόνια. Αν και μεγάλωσε και έζησε στη Γιουγκοσλαβία, ο Πέρεφ δεν εγκατέλειψε ποτέ τις βουλγαρικές του ρίζες. Σήμερα, είναι ανένδοτος ότι η βουλγαρική πολιτιστική κληρονομιά στην πόλη δεν περιορίζεται μόνο με το σπίτι του Τάλεφ:

«Νομίζω ότι ο χρόνος θα ανοίξει νέες διεργασίες και ότι ορισμένα πολιτιστικά και ιστορικά αξιοθέατα του βουλγαρικού εθνικού πνεύματος στη Μακεδονία θα προστατευθούν. Είτε θα αγοραστούν είτε το θέμα της ύπαρξής τους θα λυθεί διμερώς μεταξύ ΔΒΜ και Βουλγαρίας. Αλλά θέλω να υπενθυμίσω κάτι - όταν μιλάμε για το σπίτι του Τάλεφ, αγνοείται ότι βρίσκεται 100 μέτρα από την εκκλησία του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, ένα πολιτιστικό και ιστορικό μνημείο της βουλγαρικής υπόθεσης στη Μακεδονία και μια βουλγαρική εκκλησία του 1834.

Κοντά στο σπίτι του Τάλεφ είναι τα σπίτια του Τόντορ Κούσεφ (Μητροπολίτη Μετόντι Σταροζαγκόρσκι, ένθερμου υπερασπιστή των βουλγαρικών αξιών στη Μακεδονία), του Βούλγαρου υπουργού Εξωτερικών Ιβάν Μπάσεφ. Εδώ βρίσκεται και το πρώτο βουλγαρικό σχολείο στην αυλή της εκκλησίας. Εδώ είναι και το οστεοφυλάκιο των ηρώων του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.»

Ο παλιός κάτοικος του Πρίλεπ μοιράζεται διάφορες ιδέες για το πώς το σπίτι του Τάλεφ μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βουλγαρικό πολιτιστικό κέντρο στο Πρίλεπ. Τον ρωτήσαμε πώς θα αντιμετώπιζαν το όνομα του Τάλεφ σήμερα στην πόλη, γιατί όπως πολλοί Μακεδόνες Βούλγαροι, ανακηρύχτηκε φασίστας μετά το 1944;

«Νομίζω ότι θα υπάρξουν διαφωνίες γύρω από το όνομα του Ντιμίταρ Τάλεφ, όχι λόγω της υπεράσπισης του φασισμού, του κομμουνισμού, του εθνικισμού, αλλά λόγω της εθνικής του ιδιότητας. Είναι Μακεδόνας ή Βούλγαρος; Θα είναι σε αυτή την ομάδα άνετων συγγραφέων, όπως το πρόβλημα με τον Βαπτσάροφ, για τον οποίο κανείς στη Μακεδονία δεν ξέρει αν είναι Βούλγαρος ή Μακεδόνας;»

Μέχρι πριν από 5 χρόνια, ο Ντιμίταρ Τάλεφ ήταν απολύτως άγνωστος στη Βόρεια Μακεδονία, εκτός από τους λίγους ανθρώπους που ασχολούνται επαγγελματικά με τη λογοτεχνία, λέει ο Πέρεφ. Όμως το όνομα και το έργο του διατηρήθηκαν στην προγονική μνήμη των παλαιών κατοίκων του Πρίλεπ, μαζί με τα ονόματα διακεκριμένων Μακεδόνων Βουλγάρων από την πόλη.

Το 1944, ο Τάλεφ γνώριζε ότι η Βουλγαρία και η Μακεδονία επρόκειτο να χωριστούν ξανά. Ως γέφυρα σύνδεσης των δύο μερών της πατρίδας, άρχισε να γράφει το μυθιστόρημα «Το Σιδερένιο Κηροπήγιο». Τα κεφάλαια του βιβλίου δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά στην εφημερίδα «Αυγή», όπου εργάστηκε μαζί με τον κριτικό λογοτεχνίας Γιορντάν Μπάντεφ, καθώς και με τον γεννημένο στο Πρίλεπ αρχισυντάκτη και εξέχοντα Βούλγαρο δημοσιογράφο Νταναήλ Κράπτσεφ.

«Η πρώτη μου σκέψη είναι η εφημερίδα «Αυγή», ο Νταναήλ Κράπτσεφ και ο θείος της μητέρας μου Γιορντάν Μπάντεφ» συνεχίζει την ιστορία του ο δημοσιογράφος. «Αυτοί είναι οι πρώτοι μου συνειρμοί. Μετά έρχεται το «Το Σιδερένιο Κηροπήγιο», μετά έρχεται το «Τις φωνές σας ακούω». Αλλά ανάμεσα σε αυτά τα δύο πράγματα, όταν αναφέρεται το όνομα του Ντιμίταρ Τάλεφ, μαζί με τη μνήμη άλλων κάτοικων του Πρίλεπ από το περιβάλλον του, είναι ο ναός Ευαγγελισμός της Θεοτόκου στο Πρίλεπ, όπου κατασκευάστηκε το εικονοστάσι».

Επομένως, η ελπίδα των κατοίκων του Πρίλεπ όπως ο Βλαντιμίρ Πέρεφ είναι ότι η μνήμη αυτών των βουλγαρικών μνημείων θα διατηρηθεί.

Φωτογραφίες: Ίβο Ιβανόφ, bgnes, αρχείο

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα