Οι εκλογές τελείωσαν, αλλά η αβεβαιότητα για το μέλλον παραμένει. Στις προσδοκίες τους να σχηματιστεί μια τακτική κυβέρνηση με μεγαλύτερη ζωή, οι άνθρωποι προσθέτουν όλο και περισσότερο την ελπίδα ότι οι βουλευτές θα προσπαθήσουν να ελέγξουν τον πληθωρισμό και να αυξήσουν τα εισοδήματά τους. Η άνοδος των τιμών των τροφίμων και της θέρμανσης ανησυχεί τους Βούλγαρους στην αρχή του χειμώνα. Οι απόψεις ποικίλλουν και καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από το ευρύ κοινωνικό χάσμα μεταξύ ηλικιωμένων με συντάξεις κάτω των 500 λέβα και νέων με πολλαπλάσια εισοδήματα. Έτσι ορίζουν οι πολίτες την κατάσταση στη χώρα:

«Είναι άσχημη η αίσθηση. Προσωπικά, το νιώθω στα εισοδήματα, τις τιμές και τη μεγάλη διαφορά μεταξύ του ενός και του άλλου» λέει ένας μεσήλικας σε έρευνα της ΒΕΡ-Χρίστο Μπότεφ.

«Οι ανησυχίες μου είναι ο πληθωρισμός, οι ακριβείς λογαριασμοί» λέει ένας πολίτης από τη Σόφια.

«Ανησυχώ κυρίως για τα παιδιά, έχω δύο» λέει μια γυναίκα. «Ο ένας είναι 20 ετών, ο άλλος 9, και αυτό που συμβαίνει είναι σίγουρα ανησυχητικό. Γίνεται πολύ γρήγορα και δεν έχουμε χρόνο να προετοιμαστούμε».

«Μας ανησυχεί αυτή η ραγδαία αλλαγή των τιμών, αυτή η αστάθεια, για παράδειγμα στην τιμή του ρεύματος. Όλα αυτά είναι πράγματα, η αλλαγή των οποίων δεν εξαρτάται από εμάς» πρόσθεσε ένας συνταξιούχος στην έρευνα.

Πολίτες, αλλά και μικρομεσαίοι επιχειρηματίες στη χώρα μας, όπως οι ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων στο χωριό Σιρόκο Πολέ του δήμου Κάρτζαλι, εκφράζουν φόβο ότι θα χάσουν τη δουλειά τους, θα μειώσουν τα εισοδήματά τους και δεν θα μπορέσουν να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους.

«Τόσο οι άνθρωποι όσο και οι επιχειρήσεις στερούνται. Μετά από 24 χρόνια στο εμπόριο τροφίμων, σκεφτόμαστε να κλείσουμε το μαγαζί. Σχεδόν καθημερινά έρχονται προϊόντα με αυξημένες τιμές. Ο τζίρος μας δεν έχει πέσει, αλλά τα έξοδά μας έχουν αυξηθεί δραματικά» λέει η ιδιοκτήτης Σεβγκιούλ Καντίρ. «Πρέπει να πληρώσω 2 000 λέβα για ρεύμα και πρέπει επίσης να κερδίσω κάτι για τα παιδιά και αυτό είναι πολύ δύσκολο για μένα. Βλέπω επίσης τι αγοράζει ο κόσμος - κυρίως μόνο ψωμί, το τυρί και το κασέρι είναι πολυτέλεια.»

Για την επιβίωση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε συνθήκες διαρκώς αυξανόμενου πληθωρισμού, είναι απαραίτητα επείγοντα μέτρα ανάκαμψης - εξήγησε στη ΒΕΡ η πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Ένωσης για την Οικονομική Πρωτοβουλία Βάσκα Μπακλάροβα:

«Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις πεθαίνουν. Ακόμη περισσότερο κινδυνεύουν οι μεγάλες επιχειρήσεις και οι εγκαταστάσεις παραγωγής που απαιτούν σημαντική ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας. Στη Βουλγαρία, χάρη στα αντισταθμιστικά μέτρα, η κατάσταση έχει συγκρατηθεί προς το παρόν, αλλά τι θα γίνει μετά τον Ιανουάριο και πόσα από τα μέλη μας θα βρεθούν μπροστά στο δίλημμα να συνεχίσουν ή να διακόψουν τις δραστηριότητές τους, δεν μπορούμε να προβλέψουμε».

Ο οικονομολόγος Λατσεζάρ Μπόγκντανοφ είναι αισιόδοξος ότι ο πληθωρισμός σε αυτά τα επίπεδα θα συνεχιστεί για άλλους δύο μήνες. Σύμφωνα με τον ίδιο, υπάρχουν δύο παράγοντες που θα επηρεάσουν τον περιορισμό του:

«Το πρώτο είναι το σοκ στην Ευρώπη από την μεγάλη αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου. Το δεύτερο είναι ότι οι κεντρικές τράπεζες έχουν αρχίσει να αυστηροποιούν τους όρους πρόσβασης σε πιστώσεις, δηλ. τα χρήματα θα γίνουν πιο ακριβά και πιο δύσκολο να αποκτηθούν, και αυτό θα έχει αντίκτυπο στην οικονομική δραστηριότητα».

Σε μια τέτοια στιγμή, είναι λογικό να σκεφτούμε πόσο εφικτή για τη χώρα μας είναι η ημερομηνία 1η Ιανουαρίου 2024 για ένταξη στην ευρωζώνη. Σε συνέντευξή του στη ΒΕΡ, ο καθηγητής Τζέφρι Νίλσεν - μέλος του Οικονομικού Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων που παρουσιάστηκε πριν από λίγες ημέρες από τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Ατανάς Πεκάνοφ, δήλωσε ότι η Βουλγαρία πρέπει να ενταχθεί στην ευρωζώνη για να συμμετέχει στη λήψη αποφάσεων για τη νομισματική πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, αλλά δεν απέκλεισε κάποια αναταραχή στο δρόμο μας. Αν και απέχουμε ακόμη πολύ από την καταιγίδα στην παγκόσμια οικονομία, για την οποία προειδοποίησε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στις ετήσιες συναντήσεις του με εκπροσώπους της Παγκόσμιας Τράπεζας, ο καθηγητής θεωρεί ότι ο πληθωρισμός στη χώρα μας είναι εκπληκτικά υψηλός:

«Έμεινα έκπληκτος από τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής, σύμφωνα με τα οποία τον Αύγουστο ο ετήσιος πληθωρισμός ήταν 17,7%. Αυτό είναι πολύ πάνω από τη μέση αύξηση στην ευρωζώνη και πολύ πάνω από το ίδιο ποσοστό στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η απότομη αύξηση των τιμών είναι πραγματικά μια καταιγίδα».

Όσον αφορά την άποψη των οικονομικών εμπειρογνωμόνων ότι ο καλύτερος τρόπος για την καταπολέμηση του υψηλού πληθωρισμού είναι η ύφεση, ο Νίλσεν είναι ανένδοτος:

«Αυτή είναι η κύρια μέθοδος με την οποία οι κεντρικές τράπεζες έλεγξαν τον πληθωρισμό στο παρελθόν. Εδώ, ωστόσο, πρέπει να θυμόμαστε ότι ο κύριος παράγοντας πίσω από τον πληθωρισμό είναι οι υψηλές τιμές της ενέργειας. Εάν επιτευχθεί συμφωνία για το ζήτημα του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία, σίγουρα θα μειώσει τις πληθωριστικές πιέσεις από την πλευρά της ενέργειας. Ωστόσο, η πιθανότητα να δούμε μια τέτοια εξέλιξη δεν φαίνεται και πολύ μεγάλη, τουλάχιστον προς το παρόν.»

Κείμενο: Ιοάν Κόλεφ

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα

Φωτογραφίες: BGNES