Το μνημείο στο όρος Μπούζλουτζα - ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα κτίρια στη Βουλγαρία - ξυπνά για μια νέα ζωή χάρη στην 32χρονη Ντόρα Ιβανόβα. Η νεαρή γυναίκα κατάφερε να ενώσει ανθρώπους με διαφορετικά επαγγέλματα, Βούλγαρους και ξένους, κυβερνητικές και μη κυβερνητικές οργανώσεις, προκειμένου να διατηρήσει και να επιστρέψει στην κοινωνία αυτό το καταρρέον σύμβολο του σοσιαλιστικού μας παρελθόντος, που εξακολουθεί να προκαλεί διαφωνίες μεταξύ των Βουλγάρων.

Η Ντόρα ήταν ακόμη φοιτήτρια στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Βερολίνου όταν είδε για πρώτη φορά το καταρρέον μνημείο γνωστό ως το Πιάτο της Μπουζλούτζα. Η χρονιά είναι 2014 και η μελλοντική αρχιτέκτονας μένει έκπληκτη από τα όμορφα ψηφιδωτά, το λευκό μάρμαρο και τη συνολική δομή του χώρου. Η νεαρή γυναίκα αποφάσισε να αφιερώσει τη διατριβή της στο μνημείο που ανεγέρθηκε τη δεκαετία του 1980 ως Οίκος του Βουλγαρικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Σκαρφαλωμένο στην κορυφή ενός βουνού, έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα πιο όμορφα και τρομερά εγκαταλελειμμένα κτίρια στον κόσμο.

«Ο σκοπός δεν είναι ούτε να συγχωρήσεις ούτε να ξεχάσεις. Στόχος είναι να θυμηθούμε και να μιλήσουμε, να μεταδώσουμε αυτές τις ιστορίες στις επόμενες γενιές και να μπορέσουμε να φτάσουμε σε διαφορετικές πιθανές απόψεις σε έναν κανονικό διάλογο, να ακούσουμε αυτές τις θέσεις. Σε αυτόν τον πολιτισμένο διάλογο κρύβεται η μεγάλη δύναμη του τόπου και της κοινωνίας, που θα συνεχίσει να κοιτάζει μπροστά» λέει η Ντόρα Ιβάνοβα.

Δεν αργεί και η διεθνής υποστήριξη στην υπόθεση Μπούζλουτζα. Το 2019, το Ίδρυμα Getty - ένας από τους πιο σεβαστούς διεθνείς οργανισμούς που ασχολούνται με τη διατήρηση του αρχιτεκτονικού μοντερνισμού στον κόσμο - χρηματοδότησε την προετοιμασία ενός σχεδίου για τη συντήρηση και τη διαχείριση του κτιρίου με τη συμμετοχή πάνω από 100 ειδικών από 8 χώρες.

«Εργαζόμαστε ήδη για την υλοποίηση αυτού του σχεδίου» λέει η Ντόρα. «Ξεκινήσαμε με τα έκτακτα μέτρα για τη σταθεροποίηση των ψηφιδωτών, που κινδύνευαν περισσότερο. Και είμαστε χαρούμενοι που αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στην τελική ευθεία. Τώρα τελειώνουμε τις εργασίες στο μωσαϊκό του θόλου για να σταματήσουμε την κατάρρευση. Ο στόχος φέτος είναι η ασφάλιση του κτιρίου και το άνοιγμά του στους επισκέπτες. Είναι σημαντικό για εμάς οι άνθρωποι να συμμετέχουν στη διαδικασία συντήρησης του μνημείου. Γι' αυτό θέλουμε να ανοίξουμε το κτίριο ακόμα και στην σημερινή του κατάσταση».

• Μπούζλουτζα – η μνήμη του χρόνου

Ωστόσο, στόχος δεν είναι η αποκατάσταση ενός προπαγανδιστικού συμβόλου του σοσιαλισμού, αλλά η διατήρηση ενός μοναδικού αρχιτεκτονικού χώρου, που έχει κηρυχθεί πολιτιστικό μνημείο. Θα μετατραπεί σε χώρο ιστορίας, συζήτησης και σύγχρονης τέχνης. Όλοι μπορούν να συμμετέχουν με δωρεά, προτρέπει η νεαρή αρχιτέκτονας, υποψήφια για το βραβείο «Διαφωτιστής της χρονιάς».

«Αυτή η υποψηφιότητα δείχνει ότι το μήνυμα φτάνει στον κόσμο, λέει εκείνη. Γιατί για μένα η Μπούζλουτζα είναι ένα παράδειγμα του πώς αντί να ψάχνουμε ευθύνες και να παραπονιόμαστε για την αδυναμία να βρούμε λύσεις στο πρόβλημα, σηκωνόμαστε, μαζεύουμε κόσμο και το λύνουμε.»

Φωτογραφίες: Facebook/dora.ivanova.505, bgnes, buzludzha-project.com

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα