Αν ρωτήσετε ένα παιδί πού γεννήθηκε ο καλός γέροντας των Χριστουγέννων, πιθανότατα θα ακούσετε την απάντηση: «Στη Λαπωνία» (ή: «Στον Βόρειο Πόλο!»). Στην πραγματικότητα, ακόμη και κάποιοι ενήλικες δεν γνωρίζουν ότι η εικόνα του καλού γέροντα γεννήθηκε πριν από αιώνες και συνδέεται με τον Άγιο Νικόλαο τον Θαυματουργό, που ονομάζεται έτσι λόγω των πολυάριθμων θαυμάτων που έκανε όχι μόνο κατά τη διάρκεια της ζωής του, αλλά και όταν έφυγε από αυτόν τον κόσμο.

Τη μνήμη του Αγίου Νικολάου τιμούμε στις 6 Δεκεμβρίου

• Λαϊκές παραδόσεις και μύθοι για τον Άγιο Νικόλαο

Μια από τις πιο δημοφιλείς ιστορίες που περιγράφονται στο βίο του Αγίου Νικολάου είναι η θαυματουργή νίκη του επί της θαλάσσιας καταιγίδας, την οποία δάμασε με τις προσευχές του. Ανέστησε επίσης έναν από τους ναυτικούς που είχαν τραυματιστεί στην καταιγίδα, τον οποίο όλοι νόμιζαν ότι είχε πεθάνει.

Στη λαϊκή παράδοση, αυτή η στιγμή του βίου του εμπλουτίζεται με σύμβολα και χαρακτήρες που χαρακτηρίζουν τις λαϊκές παραστάσεις. Σύμφωνα με αυτές, κατά τη διάρκεια της καταιγίδας, το ξύλινο σκάφος του πλοίου υπέστη ζημιές και άρχισε να γεμίζει με νερό. Ο Άγιος Νικόλαος πήρε ένα ψάρι από τη θάλασσα και με αυτό έκλεισε την τρύπα, σώζοντας τη ζωή όλων όσων επέβαιναν σ’ αυτό. Αυτή η ιστορία εξηγεί γιατί στη γιορτή του πρέπει να μαγειρεύονται ψάρια. Στη βουλγαρική παράδοση, το γιορταστικό τραπέζι πρέπει να έχει, υποχρεωτικά, γεμιστό κυπρίνο.

• Θρύλοι και έθιμα για την Ημέρα του Αγίου Νικολάου

Υπάρχουν πολλά δημοτικά τραγούδια και λαϊκοί θρύλοι που αποκαλύπτουν την εικόνα του αγίου με τα χρυσά φτερά που βοηθά τους ανθρώπους που βρίσκονται σε δύσκολη θέση. Έχει τιμητική θέση ανάμεσα στους άλλους αγίους. Σε μια χριστουγεννιάτικη ιστορία ο Άγιος Νικόλαος κάθεται σε έναν χρυσό θρόνο και οι άλλοι άγιοι στέκονται δίπλα. Φυτρώνει ένα υπέροχο δέντρο, σύμβολο του δέντρου της ζωής. Τα κλαδιά του είναι στον γαλάζιο ουρανό, και οι ρίζες του στον λευκό Δούναβη, κάτω από το δέντρο βρίσκεται μια Τίμια Τράπεζα. Στο τραπέζι τους ήταν ένας σφυρηλατημένος κουβάς με κόκκινο κρασί και το κρασί σε ένα ασημένιο κύπελλο.

Πώς η προσκύνηση του Αγίου Νικολάου δημιούργησε μια τόσο δημοφιλή εικόνα του Άγιου Βασίλη;

Εν ολίγοις, συνέβη στις αρχές του 17ου αιώνα, όταν Ολλανδοί άποικοι στη Βόρεια Αμερική ίδρυσαν την αποικία του Νέου Άμστερνταμ (τώρα Νέα Υόρκη). Ανάμεσα στα έθιμα που έφεραν από τα πατρικά τους μέρη είναι και η ανταλλαγή δώρων την ημέρα του αγίου. Στη γλώσσα τους λέγεται Sinterklaas, στα αγγλικά Saint Nicholas, που αργότερα έγινε Άγιος Βασίλης - γενναιόδωρος και καλός, όπως μαρτυρεί η ζωή του Θαυματουργού.

• Ο άγιος με τα χρυσά φτερά – η Ημέρα του Αγίου Νικολάου στο λαϊκό εορτολόγιο

Ο λαός μας τιμά τον Άγιο Νικόλαο το Θαυματουργό ως προστάτη των ψαράδων και των ναυτικών, αλλά και των εμπόρων, των μυλωνάδων και των κυνηγών.

Φωτογραφίες: bgnes

Επιμέλεια: Αλμπένα Μπέζοβσκα

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης