Το γεγονός που σημάδεψε το 2022 σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής είναι ο πόλεμος στο έδαφος της Ουκρανίας. Η στρατιωτική επιχείρηση που ξεκίνησε η Ρωσία στις 24 Φεβρουαρίου, προκάλεσε μια άνευ προηγουμένου πράξη αλληλεγγύης προς τον ουκρανικό λαό από όλα σχεδόν τα κράτη μέλη της ΕΕ. Αρχικά, οι προσπάθειες είχαν ως στόχο να βοηθήσουν τους Ουκρανούς που διέφυγαν από τον πόλεμο, στη συνέχεια επιβλήθηκαν οικονομικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας, εστάλη στρατιωτική και ανθρωπιστική βοήθεια στην Ουκρανία. Η εγγύτητα της Βουλγαρίας στην περιοχή των εχθροπραξιών οδήγησε μια σοβαρή ροή προσφύγων στα σύνορά μας και οι προσπάθειες του κράτους να οργανώσει το καταφύγιό τους και τη σίτιση τους υποβοηθήθηκαν, και συχνά ξεπεράστηκαν, από χιλιάδες εθελοντές και δωρητές.

«Παρόλο που περνάμε μια σειρά από κρίσεις, προχωράμε προς την αποκατάσταση της κανονικότητας» δήλωσε ο πολιτικός επιστήμονας Εβγκένι Ντάινοφ στο Ράδιο Βουλγαρία. Σύμφωνα με τον ίδιο, τα κράτη μέλη της ΕΕ κατάφεραν να αντιμετωπίσουν την κρίση με τον κοροναϊό. «Με αυτή την κοινή προσπάθεια κλείσαμε μια περίοδο εγωισμού. Η άλλη κανονικότητα που αποκαθίσταται σε μια περίοδο κρίσεων είναι η ανθεκτικότητα της φιλελεύθερης δημοκρατίας απέναντι στη βάρβαρη προσπάθεια, με τον πόλεμο στην Ουκρανία, να την ανατρέψει. Η φιλελεύθερη δημοκρατία είναι πάντα ισχυρότερη σε κρίσεις από τα αυταρχικά καθεστώτα.»

Παρά τις παγκόσμιες προκλήσεις, το 2022 για τη Βουλγαρία θα παραμείνει μάλλον με την πολιτική αστάθεια και την αδυναμία σχηματισμού μιας βιώσιμης κυβέρνησης. Ένα τέτοιο αδιέξοδο αποτελεί προϋπόθεση για τα δημόσια αισθήματα να αλλάξουν το μοντέλο διακυβέρνησης από κοινοβουλευτική σε προεδρική δημοκρατία.

«Το να ακούμε τέτοιες φωνές είναι απολύτως φυσιολογικό, γιατί μετά από τέσσερις εθνικές ψηφοφορίες, έχουμε σχηματίσει μόνο μια τακτική κυβέρνηση και τρεις υπηρεσιακές», σχολίασε η πολιτική επιστήμονας Λίντια Ντασκαλόβα. Σύμφωνα με την ίδια, ο ισχυρισμός ότι ο πρόεδρος δεν θέλει τον σχηματισμό τακτικής κυβέρνησης για να συνεχίσει να κρατάει την εξουσία είναι υπερβολικός.

«Αλλά αυτός σίγουρα άλλαξε τη συμπεριφορά του πολύ. Χαμήλωσε τον τόνο προς κάποια κόμματα, απέναντι στα οποία ήταν εξαιρετικά σκληρός. Θυμόμαστε καλά ότι ήταν ένας από τους ανθρώπους που τροφοδότησε τις πολιτικές διαμαρτυρίες πέρσι με τη γροθιά του. Το θέμα της προεδρικής δημοκρατίας μου φαίνεται αρκετά μακρινό προς το παρόν, αλλά μπορώ να πω σίγουρα ότι είμαι κατηγορηματικά κατά του να είναι η Βουλγαρία προεδρική δημοκρατία».

Υπάρχουν επίσης φωνές προς την κατεύθυνση της επανεξέτασης του ρόλου και των λειτουργιών της υπηρεσιακής κυβέρνησης ως μορφής εκτελεστικής εξουσίας σε μια περίοδο πολιτικής αστάθειας. Ένα επιχείρημα είναι ότι αυτού του είδους οι κυβερνήσεις συχνά υπερβαίνουν τις συνταγματικές τους εξουσίες.

«Με αδύναμες και ασταθείς φιλελεύθερες δημοκρατίες που μεταλλάσσονται εύκολα σε αυταρχικά, λαϊκιστικά ή γκάνγκστερ καθεστώτα, δεν είναι καλή ιδέα να κάνουμε αυτό που έχουν επιλέξει στη Βρετανία - μετά το τέλος της θητείας της, η υπάρχουσα κυβέρνηση προετοιμάζει τις εκλογές. Για χώρες όπως η Βουλγαρία, χρειάζεται κάποιου είδους παράπλευρη κυβέρνηση για τη διοργάνωση των εκλογών και τη διαχείριση της χώρας σε επίπεδο βάσης. Υπό αυτή την έννοια, μια υπηρεσιακή κυβέρνηση που διορίζεται από τον Πρόεδρο και όχι από το κοινοβούλιο είναι μάλλον ένα καλό νομοθετικό εύρημα.»

Η Ντασκαλόβα ελπίζει ότι το 2023 θα μας φέρει περισσότερη εμπιστοσύνη ότι η αλλαγή που αναζητούμε αξίζει και εξαρτάται από τις κοινές προσπάθειες όλων μας:

«Πιστεύω όμως ότι με μικρά βήματα πάμε εκεί. Έχουμε πολύ δουλειά, τους καρπούς της οποίας, αν ξεκινήσουμε τώρα, θα τους δούμε σε 5, ίσως και 10 χρόνια. Μας περιμένουν εργασίες για τις μεταρρυθμίσεις που είναι απαραίτητες για τα κονδύλια στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης. Μας περιμένουν μια σειρά από βουλευτικές και τοπικές εκλογές. Τέτοιες στιγμές, αν και συνειδητοποιώ πόσο δύσκολο είναι, προσπαθώ να είμαι αισιόδοξη».

Ο καθηγητής Ντάινοφ βλέπει το επόμενο έτος ως μια εποχή που θα συνεχιστεί η αποκατάσταση της κανονικότητας και αυτό είναι το πιο αισιόδοξο πράγμα που μπορούμε να ονειρευόμαστε μετά από 30 χρόνια αναμονής.

Φωτογραφίες: αρχείο, bgnes

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα